Dấu hiệu ung thư thận thường gặp và phương pháp chẩn đoán bệnh

Ung thư thận là một trong những bệnh lý ác tính nguy hiểm, thường diễn tiến âm thầm và ít có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, việc nhận biết sớm các dấu hiệu điển hình có vai trò then chốt trong việc chẩn đoán và điều trị kịp thời, nâng cao cơ hội sống cho người bệnh. Bài viết này sẽ đi sâu vào dấu hiệu cảnh báo ung thư thận, đồng thời cung cấp thông tin về những việc cần làm khi phát hiện các dấu hiệu này, cũng như các phương pháp chẩn đoán và điều trị hiện nay.

6 dấu hiệu ung thư thận điển hình

Ung thư thận ở giai đoạn đầu hiếm khi gây ra triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, khi khối u phát triển, cơ thể sẽ bắt đầu phát ra những tín hiệu cảnh báo. Nhận biết sớm 6 dấu hiệu điển hình dưới đây sẽ tăng cơ hội chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.

Tiểu ra máu

Đây là dấu hiệu cảnh báo phổ biến và quan trọng, xuất hiện ở khoảng 80% bệnh nhân. Nước tiểu có thể có màu đỏ tươi, màu nâu sậm hoặc chỉ đơn giản là màu hồng nhạt. Đặc điểm đáng lo ngại là tình trạng tiểu ra máu này thường không gây đau, không kèm sốt, có thể tự hết rồi xuất hiện trở lại, khiến người bệnh dễ chủ quan bỏ qua.

Đau ở vùng thắt lưng

Bệnh nhân thường mô tả cảm giác đau âm ỉ, tức nặng ở một bên vùng thắt lưng hoặc mạn sườn, nơi có quả thận chứa khối u. Cơn đau này kéo dài dai dẳng, không liên quan đến tư thế hay vận động. Nguyên nhân là do khối u phát triển lớn, gây chèn ép các cơ quan xung quanh hoặc làm căng giãn lớp vỏ bao bọc thận.

Mệt mỏi

Cảm giác mệt mỏi cực độ, suy nhược và thiếu năng lượng diễn ra liên tục ngay cả khi đã nghỉ ngơi đầy đủ. Đây là phản ứng toàn thân của cơ thể trước sự phát triển của tế bào ung thư hoặc là hệ quả của tình trạng thiếu máu mạn tính.

Sụt cân

Bạn bị giảm cân đột ngột và không chủ ý không phải do ăn kiêng hay tập luyện. Tế bào ung thư tiêu thụ rất nhiều năng lượng của cơ thể và làm rối loạn quá trình trao đổi chất, dẫn đến chán ăn, ăn không ngon và sụt cân nhanh chóng.

Các rối loạn liên quan đến máu

Khối u thận có thể tiết ra các hormone gây ra các hội chứng bất thường trong máu. Phổ biến nhất là gây thiếu máu, dẫn đến da xanh xao, chóng mặt, mệt mỏi do mất máu rỉ rả qua nước tiểu. Ngược lại, một số trường hợp gây tăng hồng cầu (đa hồng cầu) hoặc tăng canxi huyết, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Có khối hoặc cục ở bên hông hoặc lưng

Khi khối u đã phát triển đến kích thước đủ lớn, người bệnh hoặc bác sĩ khi thăm khám có thể sờ thấy một khối u cứng, gồ lên ở vùng hông, sườn hoặc bụng trên. Đây là một dấu hiệu cho thấy bệnh đã ở giai đoạn tiến triển, không còn là giai đoạn sớm.

Cần làm gì khi có dấu hiệu ung thư tại thận?

Việc nhận thấy các triệu chứng đáng báo động kể trên có thể gây ra lo lắng tột độ. Tuy nhiên, trong thời điểm này, sự bình tĩnh và hành động quyết đoán chính là điều quan trọng nhất. Đừng trì hoãn, hãy thực hiện các bước sau:

• Thăm khám y tế ngay lập tức: Tuyệt đối không được chủ quan hay chờ đợi các triệu chứng tự biến mất. Bước đầu tiên và quan trọng nhất là đặt lịch hẹn ngay với bác sĩ chuyên khoa (như bác sĩ Tiết niệu hoặc bác sĩ đa khoa).
• Sẵn sàng cho quá trình chẩn đoán: Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc khai thác bệnh sử và thăm khám lâm sàng. Sau đó, bạn có thể sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm cần thiết để tìm ra nguyên nhân chính xác.
• Chủ động tìm hiểu thông tin: Nếu kết quả xác nhận là ung thư thận, bạn có thể hỏi bác sĩ về loại ung thư thận, vị trí, giai đoạn, cách điều trị và tiên lượng sống để hiểu rõ, từ đó có cái nhìn tổng quát và có tâm lý điều trị tích cực hơn. Còn nếu không phải là ung thư thận, hãy tìm hiểu về nguyên nhân dẫn đến triệu chứng và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.

Cách chẩn đoán ung thư thận

Khi một bệnh nhân có các triệu chứng nghi ngờ ung thư thận, bác sĩ không thể kết luận ngay mà cần một quy trình chẩn đoán đa bước:

• Thăm khám lâm sàng và khai thác bệnh sử: Bước đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi kỹ về các triệu chứng bạn đang gặp phải, tiền sử bệnh lý của gia đình và bản thân, đồng thời khám sức khỏe tổng quát, đặc biệt là khám vùng bụng để tìm kiếm các dấu hiệu bất thường.
• Xét nghiệm nước tiểu: Đây là xét nghiệm cơ bản nhưng quan trọng, giúp phát hiện sự hiện diện của máu trong nước tiểu (tiểu máu vi thể), ngay cả khi mắt thường không thể nhìn thấy.
• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm này giúp đánh giá chức năng thận tổng quát thông qua chỉ số creatinin, đồng thời kiểm tra các dấu hiệu gián tiếp của ung thư như thiếu máu hoặc các rối loạn điện giải.
• Siêu âm bụng: Thường là phương pháp chẩn đoán hình ảnh đầu tay được sử dụng. Siêu âm dùng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh, giúp phát hiện sự tồn tại của khối u tại thận và giúp phân biệt ban đầu khối u này có dạng nang hay dạng đặc (nghi ngờ ác tính).
• Chụp CT hoặc MRI: Đây là các xét nghiệm hình ảnh chi tiết và có giá trị cao nhất trong chẩn đoán ung thư thận. Chúng không chỉ cung cấp hình ảnh rõ nét về khối u (kích thước, vị trí) mà còn giúp đánh giá mức độ xâm lấn, tình trạng hạch bạch huyết và kiểm tra xem ung thư đã di căn đến các cơ quan khác hay chưa.
• Sinh thiết khối u: Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ dùng một cây kim mỏng đưa qua da để lấy một mẫu mô nhỏ từ khối u. Mẫu mô này được bác sĩ giải phẫu bệnh phân tích dưới kính hiển vi để khẳng định chắc chắn đây có phải là tế bào ung thư hay không và là loại ung thư gì.

Các phương pháp điều trị ung thư thận

Việc lập kế hoạch điều trị ung thư thận là một quá trình cá nhân hóa, phụ thuộc vào nhiều yếu tố then chốt: Giai đoạn và cấp độ ác tính của khối u, vị trí của nó và quan trọng là độ tuổi cùng tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Một phác đồ điều trị tối ưu có thể bao gồm một hoặc sự kết hợp của nhiều phương pháp dưới đây.

Phẫu thuật

Phẫu thuật được xem là lựa chọn điều trị triệt căn và hiệu quả nhất cho hầu hết các giai đoạn ung thư thận, đặc biệt là khi bệnh còn khu trú.

• Cắt thận bán phần: Bác sĩ chỉ phẫu thuật loại bỏ phần thận có chứa khối u cùng một viền mô lành xung quanh, giúp bảo tồn tối đa chức năng thận và thường được ưu tiên khi khối u nhỏ hoặc bệnh nhân chỉ có một quả thận.
• Cắt thận toàn phần: Bác sĩ sẽ cắt bỏ toàn bộ quả thận, đôi khi kèm theo tuyến thượng thận và các hạch bạch huyết lân cận nếu nghi ngờ ung thư đã lan rộng.

Tiêu hủy khối u tại chỗ

Đối với những bệnh nhân có khối u nhỏ nhưng không đủ điều kiện sức khỏe để trải qua một cuộc phẫu thuật lớn, các phương pháp tiêu hủy u tại chỗ có thể được cân nhắc:

• Phương pháp nhiệt lạnh (Cryoablation): Một cây kim đặc biệt được đưa qua da vào khối u dưới hướng dẫn hình ảnh. Khí lạnh được bơm qua kim để làm đông lạnh và tiêu diệt các tế bào ung thư.
• Đốt sóng cao tần (RFA): Tương tự, một cây kim được đưa vào khối u, nhưng lần này một dòng điện hoặc sóng cao tần được sử dụng để tạo nhiệt độ cao, đốt và phá hủy mô ung thư.

Liệu pháp nhắm trúng đích

Đây là các loại thuốc được thiết kế để tấn công vào các đặc điểm sinh học phân tử cụ thể mà tế bào ung thư dựa vào để phát triển. Chúng có thể ngăn chặn sự hình thành mạch máu mới nuôi khối u hoặc can thiệp vào các protein tín hiệu tăng trưởng u.

Liệu pháp miễn dịch

Phương pháp này giúp cơ thể tự nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả hơn. Liệu pháp miễn dịch đã mang lại bước đột phá trong điều trị ung thư thận giai đoạn tiến triển, có thể dùng đơn lẻ hoặc kết hợp với các liệu pháp khác.

Xạ trị

Xạ trị không phải là lựa chọn hàng đầu để điều trị triệt căn ung thư thận vì thận thường kháng xạ. Tuy nhiên, xạ trị đóng vai trò rất quan trọng trong việc điều trị giảm nhẹ, giúp kiểm soát các triệu chứng như đau đớn khi ung thư đã di căn đến xương hoặc não.

Hóa trị

Hóa trị truyền thống thường không hiệu quả với hầu hết các loại ung thư thận. Nó hiếm khi được sử dụng và thường chỉ được cân nhắc sau khi các phương pháp điều trị tiên tiến hơn như liệu pháp nhắm trúng đích và liệu pháp miễn dịch đã thất bại.

Việc nhận biết sớm 6 dấu hiệu ung thư thận điển hình là vô cùng quan trọng để có thể can thiệp y tế kịp thời. Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào đáng ngờ, người bệnh cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được thăm khám. Qua các phương pháp chẩn đoán hiện đại và phác đồ điều trị phù hợp, người bệnh ung thư thận hoàn toàn có thể cải thiện tiên lượng và chất lượng cuộc sống.