Đối tượng nào cần tiêm vaccine ho gà để chủ động phòng chống bệnh?

Theo báo cáo từ Cục Y tế dự phòng, tính đến đầu năm 2024, cả nước đã ghi nhận 127 trường hợp mắc bệnh ho gà, tăng gấp 7,9 lần so với cùng kỳ năm 2023. Các chuyên gia cảnh báo rằng mầm bệnh ho gà đang lưu hành trong cộng đồng, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ nhỏ. Vì vậy, cần phải có chú thích tiêm vaccine đặc biệt tiêm cho những ai chưa được tiêm. Vậy đối tượng nào cần tiêm vaccine ho gà, hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Bệnh ho gà lây lan như thế nào?

Ho gà là một bệnh truyền nhiễm dễ dàng lây lan qua đường hô hấp, do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Đối tượng có nguy cơ cao nhất mắc bệnh là trẻ em dưới 6 tháng tuổi, đặc biệt là những trẻ dưới 3 tháng tuổi. Các biến chứng có thể xảy ra khi mắc ho gà bao gồm viêm phổi và suy hô hấp, đây là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tử vong. Ngoài ra, bệnh cũng có thể kèm theo co giật và thiếu máu não.

Bệnh ho gà lây lan qua các giọt dịch tiết đường hô hấp, phát tán trong không khí khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Nó cũng có thể lây qua việc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết ở mũi hoặc họng của người nhiễm bệnh, hoặc qua các vật dụng bị nhiễm dịch. Tỷ lệ mắc bệnh trong số những người sống trong cùng hộ gia đình với bệnh nhân lên đến 90 - 100%. Người lớn thường không nhận ra mình là nguồn lây bệnh cho trẻ nhỏ.

Mùa đông và xuân là thời điểm lý tưởng cho vi khuẩn ho gà phát triển do thời tiết ẩm ướt và nhiệt độ dễ chịu. Vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp trên, sau đó cư trú và phát triển ở thanh quản và khí quản. Tại đây, chúng tiết ra một loại độc tố gọi là Pertussis toxin, đây là protein độc lực chính gây ra triệu chứng của bệnh.

Những đối tượng nào cần tiêm vaccine ho gà?

Phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai nên chủ động tiêm vắc xin ho gà để bảo vệ con trong giai đoạn sơ sinh. Khi tiêm chủng, cơ thể mẹ sản sinh kháng thể và truyền cho bé qua nhau thai, tạo ra hàng rào miễn dịch thụ động cho đến khi bé đủ tuổi tiêm vắc xin ho gà. Hơn nữa, khi mẹ có kháng thể, nguy cơ mắc bệnh ho gà sẽ giảm, giúp mẹ chăm sóc bé dễ dàng hơn mà không lo lây nhiễm.

Hiện có hai loại vắc xin phòng ho gà được FDA Hoa Kỳ chứng nhận an toàn và hiệu quả cho phụ nữ mang thai mà không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi:

• Vắc xin Boostrix (Bỉ) phòng ho gà, bạch hầu và uốn ván.
• Vắc xin Adacel (Canada) phòng bạch hầu, ho gà và uốn ván.

Thời điểm lý tưởng để mẹ bầu tiêm vắc xin ho gà là trong ba tháng giữa hoặc ba tháng cuối của thai kỳ, vì kháng thể cần thời gian để đạt mức tối ưu và truyền cho bé trước khi sinh. Các mẹ bầu cần trao đổi với bác sĩ để tiêm vắc xin đúng thời điểm nhằm bảo vệ trẻ sơ sinh trước bệnh ho gà nguy hiểm.

Trẻ nhỏ từ 2 tháng đến 4 tuổi

Mặc dù mẹ đã tiêm vắc xin ho gà trong thời gian mang thai, trẻ vẫn cần được tiêm chủng phòng ho gà khi được 2 tháng tuổi (có thể tiêm sớm từ 6 tuần tuổi). Lý do là các kháng thể mẹ đã truyền cho con sẽ giảm dần theo thời gian, chỉ bảo vệ ngắn hạn trong vài tuần đầu đời. Vì vậy, trẻ cần tiêm vắc xin ho gà đúng thời điểm để củng cố khả năng miễn dịch.

Các loại vắc xin kết hợp phòng ho gà và các bệnh khác dành cho trẻ từ 2 tháng tuổi bao gồm:

• Vắc xin 6 trong 1: Phòng ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và Hib (Hexaxim - Pháp hoặc Infanrix Hexa - Bỉ).
• Vắc xin 5 trong 1: Phòng ho gà, bạch hầu, uốn ván, viêm gan B và bại liệt (Pentaxim - Pháp hoặc Infanrix IPV+Hib - Bỉ).
• Vắc xin 4 trong 1: Phòng ho gà, bạch hầu, uốn ván và bại liệt (Tetraxim - Pháp).

Trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc bệnh và tử vong cao nhất do ho gà. Theo thống kê từ năm 1990 đến 2004, 86% ca tử vong do ho gà xảy ra ở trẻ dưới 4 tháng tuổi tại Hoa Kỳ. Phụ huynh cần lưu ý tiêm vắc xin đúng thời điểm và tuân thủ phác đồ để ngăn ngừa tử vong do bệnh ho gà ở trẻ sơ sinh.

Trẻ học đường có khoảng trống miễn dịch

Trẻ học đường cũng là nhóm có nguy cơ cao mắc ho gà do thường xuyên tiếp xúc với nhiều người trong môi trường học tập. Hơn nữa, miễn dịch từ tiêm chủng lúc nhỏ sẽ giảm dần theo thời gian. Nếu không tiêm phòng kịp thời, trẻ có thể mắc bệnh ho gà, ảnh hưởng đến học tập và lây nhiễm cho bạn bè.

Các loại vắc xin phòng ho gà dành cho trẻ học đường (từ 4 tuổi) bao gồm:

• Vắc xin 4 trong 1: Phòng ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt (Tetraxim - Pháp), tiêm cho trẻ từ 2 tháng đến 13 tuổi.
• Vắc xin Boostrix (Bỉ): Phòng ho gà, bạch hầu, uốn ván, tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên.
• Vắc xin Adacel (Canada): Phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, tiêm cho trẻ từ 4 tuổi đến 64 tuổi.

Người lớn có nguy cơ lây nhiễm

Các giáo viên, nhân viên y tế, bác sĩ nhi khoa, nữ hộ sinh và những người chăm sóc trẻ đều cần tiêm vắc xin để ngăn ngừa lây lan ho gà cho trẻ em, phụ nữ mang thai và cộng đồng. Đặc biệt, những người muốn có con hoặc trong nhóm tiền hôn nhân cũng nên tiêm vắc xin phòng bệnh ho gà.

Các loại vắc xin dành cho người lớn bao gồm:

• Vắc xin Boostrix (Bỉ): Phòng ho gà, bạch hầu, uốn ván, tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên.
• Vắc xin Adacel (Canada): Phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, tiêm cho trẻ từ 4 tuổi đến 64 tuổi.

Người lớn trên 65 tuổi cần tiêm liều vắc xin ho gà tăng cường nếu liều cuối cùng đã tiêm từ 10 năm trước. Hãy thảo luận với bác sĩ về nhu cầu tiêm chủng hoặc bất kỳ thắc mắc nào về vắc xin ho gà.

Các triệu chứng của bệnh ho gà bạn cần lưu ý

Dưới đây là các giai đoạn phát triển của bệnh ho gà theo đánh giá của Cục Y tế dự phòng:

Giai đoạn ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh kéo dài từ 6 đến 20 ngày, trung bình là 9 - 10 ngày. Trong giai đoạn này, bệnh chưa biểu hiện triệu chứng rõ ràng.

Giai đoạn viêm long: Giai đoạn này kéo dài từ 1 đến 2 tuần với các triệu chứng ban đầu như hắt hơi, sốt nhẹ, húng hắng ho và chảy nước mũi. Cuối giai đoạn này, cơn ho thường trở nên nghiêm trọng hơn.

Giai đoạn khởi phát: Giai đoạn khởi phát kéo dài từ 1 đến 6 tuần, đôi khi có thể lên đến 10 tuần. Trong giai đoạn này, cơn ho đột ngột xuất hiện, thường nặng nhất vào ban đêm. Các triệu chứng điển hình bao gồm:

• Ho: Cơn ho kéo dài từ 15 - 20 tiếng liên tục. Trẻ bị thiếu oxy, mặt tím tái, mắt đỏ, mệt mỏi và đôi khi ngưng thở. Ho dữ dội gây ra chảy nước mũi, nước mắt, mạch nhanh và thở gấp. Nếu không được điều trị, bệnh có thể kéo dài hơn, đặc biệt ở trẻ dưới 6 tháng tuổi có thể không nghe thấy tiếng rít.
• Khạc đờm: Sau cơn ho, trẻ thường khạc đờm trong, trắng và dính. Xét nghiệm đờm có thể tìm thấy vi khuẩn ho gà.
• Thở rít: Tiếng thở rít xuất hiện ở cuối mỗi cơn ho, tương tự như tiếng gà rít.
• Giai đoạn hồi phục: Trong khoảng 2 - 3 tuần, các cơn ho sẽ thưa dần, người bệnh bắt đầu hạ sốt, nhưng dư âm của cơn ho có thể kéo dài nhiều tháng, dẫn đến nguy cơ viêm phổi.

Ở thanh thiếu niên và người lớn, biểu hiện bệnh ho gà thường nhẹ hơn. Cơn ho điển hình ít xuất hiện và triệu chứng có thể khó phát hiện. Ho có thể kéo dài trên một tuần. Trẻ nhỏ đã tiêm vắc xin vẫn có nguy cơ mắc bệnh, tuy nhiên triệu chứng thường nhẹ và bệnh hồi phục nhanh hơn.

Tóm lại, việc nắm được các biểu hiện để nhận biết ho gà cũng như thực hiện tiêm phòng đầy đủ là cách tốt nhất để bạn bảo vệ bản thân và gia đình. Hiện nay, trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã cung cấp dịch vụ tiêm phòng ho gà với các loại vắc xin an toàn, hiệu quả, giúp bảo vệ bạn và gia đình khỏi bệnh ho gà nguy hiểm. Ho gà là bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp có thể gây biến chứng nặng, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Tiêm vắc xin ho gà giúp tăng cường miễn dịch, phòng ngừa bệnh và giảm nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng. Bạn có thể liên hệ đội ngũ y bác sĩ tại Long Châu để được tư vấn kỹ càng, đảm bảo quy trình tiêm chủng an toàn và theo dõi sức khỏe sau tiêm.