Đột quỵ tuyến yên: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị bệnh

Tuyến yên là một tuyến nội tiết đặt tại khu vực nền sọ trong hố yên của xương bướm, có đường kính khoảng 1cm và chia thành hai phần là thùy trước và thùy sau. Mối quan hệ giữa tuyến yên và vùng dưới đồi rất chặt chẽ, tạo nên một liên kết quan trọng giữa hệ thần kinh và hệ nội tiết. Hai cấu trúc này tương tác với nhau, hình thành một đoạn trung gian đặc biệt quan trọng trong hệ thống cơ thể. Trong bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu hôm nay sẽ chia sẻ tới bạn đọc những thông tin về bệnh đột quỵ tuyến yên.

Đột quỵ tuyến yên là như thế nào?

Đột quỵ tuyến yên (PA) là một tình trạng y tế nơi máu chảy hoặc có sự nhồi máu, thiếu máu trong tuyến yên. Thông thường điều này xuất hiện đặc biệt trong trường hợp có sự tồn tại của u tuyến yên.

Đáng chú ý là có đến 80% số người mắc PA không có bất kỳ biểu hiện nào của khối u tuyến yên trước đó, điều này làm cho việc chẩn đoán và điều trị trở nên khó khăn.

Nguyên nhân gây ra đột quỵ tuyến yên

Nguyên nhân chính dẫn đến đột quỵ tuyến yên phổ biến nhất là sự xuất hiện của khối u tuyến yên, dẫn đến tình trạng thiếu máu hoặc xuất huyết trong tuyến yên. 

Ngoài ra, một vùng tuyến yên cũng có thể trải qua tình trạng xuất huyết, góp phần vào cơ chế phát sinh của PA.

Nhiều yếu tố nguy cơ có thể tăng khả năng mắc đột quỵ tuyến yên bao gồm cao huyết áp, sử dụng thuốc chống đông máu, lịch sử phẫu thuật tim, lịch sử xạ trị tuyến yên, thời gian thai nghén.

Triệu chứng nhận biết đột quỵ tuyến yên

Các triệu chứng ban đầu của đột quỵ tuyến yên thường liên quan đến tăng áp lực ở khu vực xung quanh tuyến yên. Khoảng 95% trường hợp bệnh bắt đầu bằng cơn đau đầu dữ dội đột ngột phía sau mắt và xung quanh thái dương. Biểu hiện nôn mửa xuất hiện ở khoảng 69% bệnh nhân, có thể là do kích thích màng não hoặc tăng áp lực nội sọ.

Do khối u tăng kích thước nên có thể chèn ép dây thần kinh thị giác, dẫn đến khiếm khuyết thị giác và mất thị trường. Ngoài ra, đột quỵ tuyến yên còn có thể gây viêm thần kinh thị giác với triệu chứng đau khi cử động mắt và mất thị lực một mắt.

Xoang hàm cũng là một cấu trúc bị ảnh hưởng, khi tuyến yên tăng kích thước, gây chèn ép vào các thành phần trong xoang hàm làm liệt dây thần kinh sọ não và đột quỵ nhồi máu não. Khoảng 70% bệnh nhân có thể trải qua hiện tượng nhìn đôi.

Một số trường hợp bệnh nhân có thể phát ban dưới nhện dẫn đến cứng cổ, sợ ánh sáng và giảm ý thức, chiếm khoảng 24% ca bệnh.

Tâm lý của bệnh nhân cũng có thể thay đổi từ lờ đờ nhẹ đến choáng váng và hôn mê, đây là những dấu hiệu nhận biết bệnh đột quỵ tuyến yên đáng chú ý, thể hiện tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Cách chẩn đoán bệnh đột quỵ tuyến yên

Để chẩn đoán đột quỵ tuyến yên thì có nhiều phương pháp đã được áp dụng, trong đó có chụp cắt lớp vi tính CT và chụp hình cộng hưởng từ (MRI). Kết quả của chụp MRI thường đạt đến hơn 90% độ chính xác trong việc xác định tình trạng của bệnh nhân.

Trong trường hợp chụp MRI không mang lại kết quả rõ ràng hoặc không thực hiện được, chụp CT có thể được sử dụng. Tuy nhiên, chụp CT chỉ đưa ra kết quả chẩn đoán ở mức khoảng 21-28% của số người bị ảnh hưởng.

Ngoài các phương pháp hình ảnh, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm máu quan trọng để đánh giá hormone của tuyến yên. Điều này giúp bác sĩ có cái nhìn toàn diện hơn về tình trạng nội tiết của bệnh nhân và hỗ trợ trong quá trình chẩn đoán và điều trị.

Chẩn đoán bệnh đột quỵ tuyến yên thường đòi hỏi sự kết hợp của nhiều phương pháp để đảm bảo độ chính xác. Sau khi có kết quả, bác sĩ sẽ đưa ra quyết định về liệu pháp và điều trị phù hợp dựa trên thông tin thu được từ các phương pháp chẩn đoán này.

Phương pháp điều trị đột quỵ tuyến yên

Bệnh lý đột quỵ tuyến yên cần được xử lý điều trị ngay lập tức để hạn chế tối thiểu các biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Điều trị đột quỵ tuyến yên thường bao gồm phẫu thuật để loại bỏ tuyến yên hoặc các phương pháp điều trị khác như điều trị bằng hormone. Quyết định về phương pháp điều trị nào sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ lan tỏa của ung thư và sự lan rộng của khối u, tình trạng sức khỏe bệnh nhân. Hiện tại có những phương pháp điều trị sau:

Điều trị nội khoa

Khoảng 70% bệnh nhân đột quỵ tuyến yên phát triển suy tuyến thượng thận cấp, mức độ tử vong cao. Do đó, việc chẩn đoán và theo dõi những trường hợp này đòi hỏi việc đo lượng cortisol trong máu. Bệnh nhân mắc đột quỵ tuyến yên trải qua các triệu chứng như buồn nôn và nôn, đặc biệt trong giai đoạn cấp thì nên tránh sử dụng thuốc đường uống.

Dựa vào kết quả xét nghiệm hormone, bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng giảm tiết hormone tuyến yên để xác định phương pháp trị liệu hormone thay thế phù hợp.

Thực hiện phẫu thuật

Trong giai đoạn cấp, điều trị nội khoa vẫn được ưu tiên. Quyết định thực hiện phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào sự đánh giá chi tiết của các chuyên gia y tế. Nếu có dấu hiệu của áp lực mạnh tới hố yên và xoang cảnh hoặc có sự gia tăng nhanh chóng của áp lực, phẫu thuật có thể được xem xét.

Có hai phương pháp phẫu thuật cơ bản để xử lý khối u tuyến yên là phẫu thuật nội soi qua đường xoang bướm và phẫu thuật qua mở xương sọ.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được theo dõi, giám sát chức năng thận, áp lực thẩm thấu nước tiểu, đánh giá chức năng nội tiết và kiểm tra thị lực.

Xạ trị tuyến yên

Trong trường hợp áp dụng phương pháp nội khoa và phẫu thuật không hiệu quả hoặc khi kích thước khối u dưới 5cm, xạ trị có thể là một phương pháp điều trị khả dụng. Kỹ thuật dao gamma quay được sử dụng trong xạ trị u tuyến yên trong trường hợp đột quỵ.

Trên đây là những thông tin liên quan đến bệnh đột quỵ tuyến yên mà Nhà thuốc Long Châu chia sẻ tới bạn. Mong rằng những kiến thức này sẽ bổ sung thêm sự hiểu biết cho bạn về bệnh lý này, từ đó giúp bạn nhận biết và điều trị bệnh một cách hiệu quả. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!