Gân là gì? Vai trò và chức năng của gân với sự hoạt động của cơ thể

Bài viết này phân tích sâu hơn về vai trò, tính chất của gân. Bên cạnh đó còn cung cấp các thông tin hữu ích về cấu tạo, vị trí và các bệnh lý liên quan đến gân trong cơ thể.

Định nghĩa gân là gì?

Gân là phần cấu trúc nằm giữa xương và cơ, có màu trắng sáng. Chúng chủ yếu được tạo thành từ các sợi đàn hồi, có vai trò trong cung cấp sức mạnh để truyền dẫn các lực cơ học từ cơ đến xương. Mỗi cơ trong cơ thể thường đi kèm với hai gân: Một nguyên ủy và một bám tận. Điều này có nghĩa là mỗi cơ bắp có hai điểm nối, một điểm nối với gân ở phần gần của cơ và một điểm nối với gân ở phần xa của cơ. Ngoài liên kết với cơ, gân còn liên kết với xương thông qua điểm kết nối với xương ở đầu còn lại. 

Gân có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau, tuỳ thuộc vào chức năng của cơ mà chúng liên kết. Chúng được phân loại và đặt tên dựa trên vị trí gắn kết, như gân tay, gân chân. Các cơ lớn thường đi kèm với gân ngắn và rộng hơn so với các cơ thực hiện các chuyển động tinh vi, đối với các cơ này, gân tương ứng sẽ có kích thước dài và mỏng hơn.

Cấu trúc và tính chất của gân

Gân không chỉ đơn giản là cấu trúc mảnh màu trắng, mà còn được cấu tạo từ một tập hợp các loại tế bào khác nhau. Vậy cấu trúc và các tế bào tham gia cấu tạo nên gân là gì?

Gân chủ yếu được tạo thành từ các sợi collagen và elastin, cùng với các tế bào fibroblast, đây là thành phần chính quyết định độ mạnh và đàn hồi của gân. Sự kết hợp giữa các sợi collagen, đem lại sự cứng cáp và chắc chắn, trong khi elastin đảm bảo cho gân có khả năng co dãn và phục hồi sau khi trải qua áp lực. 

Các tế bào fibroblast, chiếm phần lớn trong gân, chúng có hình dạng và kích thước đa dạng. Khi trưởng thành, fibroblast trở thành tế bào hình trụ và chịu trách nhiệm cho việc duy trì cấu trúc, chức năng của gân.

Cấu trúc độc đáo này không chỉ mang lại sự linh hoạt cho gân mà còn là nền tảng cho sức mạnh vượt trội của chúng. Trong quá trình vận động, gân phải chịu đựng áp lực, căng thẳng đến từ cơ bắp và xương. Nhưng nhờ vào cấu trúc vững chắc, chúng có khả năng chịu đựng và truyền dẫn các lực này một cách hiệu quả nhất.

Vai trò và chức năng của gân

Vai trò trong cơ thể của gân là gì? Chúng có tác động và ảnh hưởng như thế nào đến sự hoạt động của cơ thể? Một số điểm nổi bật về vai trò của gân trong hệ thống cơ xương khớp bao gồm:

Truyền lực và chuyển động

Một trong những vai trò chính của gân là truyền lực và chuyển động. Khi cơ bắp co bóp, nó tạo ra lực, và gân chịu trách nhiệm truyền dẫn lực này từ cơ bắp đến xương, từ đó kích thích các khớp xương di chuyển và thực hiện các hoạt động vận động. Chẳng hạn, khi bạn đi bộ hoặc nâng đồ vật, gân là trung gian giữa cơ bắp và xương, giúp chuyển động diễn ra một cách trơn tru và hiệu quả.

Ngoài ra, gân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và cân bằng của cơ thể. Chúng giữ cho các cơ bắp và xương được kết nối chặt chẽ với nhau, ngăn chặn sự lỏng lẻo hoặc xuất hiện các chuyển động không mong muốn, đảm bảo rằng cơ thể hoạt động một cách ổn định và an toàn.

Thêm vào đó, gân cũng hỗ trợ khả năng linh hoạt của cơ thể. Bằng cách cho phép cơ bắp mở rộng và co bóp một cách linh hoạt, gân tạo điều kiện cho các chuyển động mạnh mẽ và linh hoạt của cơ thể, cho phép chúng ta thực hiện các hoạt động từ những động tác cơ bản đến những vận động phức tạp hơn.

Vai trò bảo vệ

Không chỉ có vai trò cơ bản trong vận động, gân còn đóng vai trò bảo vệ cho các cơ bắp và xương. Chúng bao bọc, bảo vệ các cơ bắp và xương khỏi tổn thương và va đập, đồng thời giúp chúng duy trì hình dạng và cấu trúc ban đầu của cơ thể. 

Tái tạo và phục hồi

Cuối cùng, gân còn đóng vai trò trong quá trình tái tạo và phục hồi của cơ thể. Các tế bào fibroblast có khả năng tái tạo, từ đó gân giúp cơ thể phục hồi trở lại sau chấn thương, tăng cường sức mạnh và tính linh hoạt của cơ bắp và xương.

Tóm lại, gân không chỉ là một phần của cấu trúc cơ thể mà còn là bộ phận quan trọng đóng vai trò quyết định trong việc duy trì sức khỏe và chức năng của cơ thể con người.

Các bệnh lý liên quan đến gân

Bệnh lý liên quan và ảnh hưởng đến gân là gì? Để có cái nhìn sâu hơn và bảo vệ sức khoẻ toàn vẹn hãy cùng nhau phân tích chi tiết hơn về các bệnh, vấn đề sức khỏe liên quan đến gân, bao gồm:

• Viêm gân (Tendonitis): Đây là một tình trạng phổ biến, xảy ra khi gân bị viêm do tổn thương hoặc căng quá mức. Các nguyên nhân có thể bao gồm tập thể dục quá mức, hoạt động lặp đi lặp lại, hoặc chấn thương do tai nạn. Các triệu chứng bao gồm đau, sưng và khó di chuyển ở vùng gân bị tổn thương.
• Tổn thương gân mạn tính (Tendonosis): Đây là một loại tổn thương mà các tế bào trong gân không được phục hồi hoàn toàn sau khi bị tổn thương. Điều này dẫn đến sự suy giảm chức năng và độ bền của gân, có thể gây đau và mất khả năng di chuyển.
• Gân bị rách: Gân bị rách có thể xảy ra do các tác động một lực mạnh mẽ hoặc đột ngột lên gân. Điều này thường xảy ra trong các hoạt động thể thao hoặc trong các vụ tai nạn. Các triệu chứng có thể bao gồm đau cấp tính, sưng và mất khả năng sử dụng cơ.
• Gân bị căng quá mức: Sự căng quá mức trên gân có thể dẫn đến viêm, đau và mất chức năng. Điều này thường xảy ra do hoạt động vận động cường độ cao mà không có thời gian để phục hồi đầy đủ.
• Gân bị viêm do bệnh lý tự miễn: Đây là một tình trạng viêm gân do phản ứng của cơ thể, không phải do chấn thương. Điều này thường xảy ra ở người có các tình trạng sức khỏe như viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh lupus. Triệu chứng có thể bao gồm đau và sưng ở các khu vực gân bị tổn thương.

Các bệnh và vấn đề sức khỏe liên quan đến gân có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của một người. Việc chăm sóc và điều trị đúng cách có thể giúp giảm bớt triệu chứng, đồng thời cải thiện sức khỏe của gân. Đối với các tình trạng nghiêm trọng, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế là cần thiết để đảm bảo điều trị hiệu quả và an toàn.

Gân đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, giúp kết nối các cơ bắp với xương và truyền dẫn lực cơ học. Vai trò này không chỉ làm cho các hoạt động hàng ngày trở nên linh hoạt, hiệu quả mà còn đảm bảo sức khỏe tổng thể của cơ thể. Để duy trì sức khỏe và chức năng của gân, việc chăm sóc, bảo vệ chúng là rất quan trọng. Mong rằng bài viết này đã giải đáp được thắc mắc “Gân là gì?” của các bạn đọc.

Xem thêm: 

• Rách gân cơ đùi sau là gì? Nguyên nhân và cách điều trị 
• Đứt gân bánh chè: Nguyên nhân, cách nhận biết và điều trị