Gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không? 6 quan niệm sai lầm về gan nhiễm mỡ

Không giống như dạ dày, ruột, tim hay phổi, ít người biết gan thực sự làm chức năng gì. Điều gì xảy ra khi gan không hoạt động như bình thường? Gan nhiễm mỡ là gì và nó ảnh hưởng đến sức khỏe chung như thế nào? Những thắc mắc này sẽ được trả lời cụ thể qua bài viết dưới đây, đồng thời chúng tôi sẽ tiết lộ sự thật đằng sau một số quan điểm lầm tưởng về gan nhiễm mỡ phổ biến hiện nay.

Gan làm gì?

Hãy coi gan như một nhà máy. Nó kiểm soát mọi thứ từ sản xuất và xử lý đến lưu trữ và thải trừ, thực hiện hơn 500 nhiệm vụ quan trọng và khởi động hàng nghìn phản ứng hóa học mỗi ngày.

Một trong những chức năng chính của gan là chuyển đổi chất dinh dưỡng từ thức ăn thành năng lượng, sản xuất protein và kháng thể cần cho cơ thể chúng ta, đồng thời lưu trữ những chất này cho đến khi cơ thể cần sử dụng chúng.

Bác sĩ Lui Hock Foong, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa tại Bệnh viện Gleneagles, đã phá bỏ những quan niệm sai lầm lâu đời nhất về tình trạng này và chia sẻ những sự thật mà mọi người thực sự cần biết.

Nếu có bất kỳ lo lắng gì về gan của bản thân, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa.

Sai lầm 1: Gan nhiễm mỡ không nguy hiểm

Gan nhiễm mỡ như tên gọi của nó, đề cập đến sự tích tụ chất béo trong gan. Mặc dù gan khỏe mạnh chứa một lượng nhỏ chất béo, nhưng việc tích tụ chất béo với số lượng lớn hơn 5% trọng lượng gan có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ.

Nhiều người bị gan nhiễm mỡ thậm chí không biết mình đang mắc bệnh này. Đôi khi, tình trạng không gây ra vấn đề gì cả. Nhưng điều đó không có nghĩa là mọi người nên bỏ qua nó. Tại sao? Điều này là do sự tích tụ chất béo làm tổn thương tế bào gan và gây viêm gan.

Gan là cơ quan duy nhất trong cơ thể có thể tự tái tạo bằng cách thay thế các tế bào cũ bị hư hỏng bằng tế bào mới. Khi gan phải vật lộn để loại bỏ chất béo, mô sẹo sẽ tích tụ, khiến gan khó vận chuyển chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể và làm tăng áp lực trong các tĩnh mạch xung quanh.

Theo thời gian, gan nhiễm mỡ có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng hơn bao gồm xơ gan (sẹo gan), bệnh gan và ung thư gan.

Xơ gan

Xơ gan có thể do nhiều nguyên nhân bao gồm lạm dụng rượu lâu dài, viêm gan siêu vi mãn tính, tích tụ mỡ trong gan và tích tụ sắt trong cơ thể. Nó cũng có thể được gây ra bởi một số tình trạng bệnh lý như xơ nang, teo đường mật và một số rối loạn di truyền.

Triệu chứng của bệnh xơ gan

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh xơ gan thường chỉ biểu hiện khi tổn thương gan lan rộng. Các triệu chứng của xơ gan bao gồm:

• Mệt mỏi
• Dễ chảy máu hoặc bầm tím
• Chán ăn
• Buồn nôn
• Sưng chân, bàn chân hoặc mắt cá chân
• Sụt cân
• Ngứa da
• Vàng da và mắt
• Có dịch ổ bụng
• Tuần hoàn bàng hệ, dấu sao mạch trên da
• Đỏ ở lòng bàn tay.

Các biến chứng tiềm ẩn do xơ gan bao gồm bầm tím, chảy máu, suy thận, ung thư gan, tiểu đường và cuối cùng là suy gan.

Ung thư gan

Có nhiều loại ung thư gan khác nhau, trong đó phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan, trong khi các dạng khác rất hiếm.

Ung thư gan có thể phát triển do viêm gan mãn tính hoặc xơ gan, hoặc có thể có các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan như tiểu đường hoặc các bệnh gan di truyền. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm tiếp xúc với một số chất độc nhất định và uống quá nhiều rượu.

Triệu chứng của ung thư gan

Giai đoạn đầu của ung thư gan thường không gây ra triệu chứng. Tuy nhiên, ở giai đoạn sau, các triệu chứng có thể bao gồm:

• Sụt cân không kiểm soát
• Chán ăn
• Đau và/hoặc sưng ở vùng bụng trên
• Buồn nôn
• Nôn mửa
• Phân màu trắng phấn
• Vàng da và vàng củng mạc mắt
• Ốm yếu và mệt mỏi.

Sai lầm 2: Rượu là nguyên nhân chính gây gan nhiễm mỡ

Có một số yếu tố góp phần gây ra gan nhiễm mỡ và uống quá nhiều rượu chỉ là một trong số đó. Cho dù có nghiện rượu hay không, việc uống bất cứ thứ gì vượt quá 'giới hạn an toàn' được khuyến nghị đều có thể khiến cơ thể bạn có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ.

Tiến sĩ Lui giải thích: “Giới hạn an toàn cho nam giới và phụ nữ là 14 đơn vị rượu mỗi tuần”. "Một đơn vị cồn tương ứng với 1 ly rượu nhỏ (125ml), 1 ly rượu mạnh hoặc nửa lít bia."

Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ

Mặc dù uống quá nhiều rượu có thể gây ra gan nhiễm mỡ, nhưng các yếu tố không chứa cồn khác cũng có thể khiến bạn có nguy cơ mắc bệnh này, bao gồm:

• Chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều đường. Nếu thừa cân hoặc mắc bệnh tiểu đường, nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ là hơn 30%.
• Tiền sử gia đình bị gan nhiễm mỡ.
• Sụt cân nhanh chóng.
• Dùng một số loại thuốc thường xuyên chẳng hạn như steroid.

Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu là gì?

Gan nhiễm mỡ không do rượu đôi khi phát triển khi gan phải hoạt động quá mức một cách tự nhiên để phân hủy chất béo, điều này có thể dẫn đến viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) hoặc có vết thương gan.

NASH là một dạng bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, trong đó có tình trạng viêm gan và tổn thương tế bào gan cùng với chất béo trong gan. Những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có nhiều khả năng mắc NASH hơn nếu họ đồng mắc một hoặc nhiều tình trạng sau:

• Béo phì, đặc biệt là vòng eo lớn.
• Huyết áp cao.
• Nồng độ chất béo trung tính cao hoặc mức cholesterol bất thường trong máu.
• Bệnh đái tháo đường type 2.

Các triệu chứng của viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (viêm gan)

NASH thường là một căn bệnh thầm lặng với ít hoặc không có triệu chứng. Nếu có triệu chứng, chúng có thể biểu hiện là cảm thấy mệt mỏi hoặc khó chịu ở hạ sườn phải. Nếu không được điều trị, NASH có thể dẫn đến các biến chứng chẳng hạn như xơ gan hoặc ung thư.

Sai lầm 3: Uống rượu mạnh còn tệ hơn uống bia hoặc rượu

Trái ngược với suy nghĩ thông thường, loại rượu bạn uống không tạo ra sự khác biệt - điều quan trọng là số lượng uống bao nhiêu.

Tiến sĩ Lui giải thích: “Giới hạn an toàn được cố định ở mức 14 đơn vị một tuần”. "Dưới giới hạn này, gan nhiễm mỡ do rượu ít có khả năng xảy ra. Nếu thường xuyên vượt quá giới hạn này sẽ có nhiều khả năng gây hại cho bản thân."

Những người nghiện rượu hoặc nghiện rượu nặng có nhiều khả năng tăng nguy cơ tổn thương gan do rượu.

Sai lầm 4: Bệnh gan nhiễm mỡ là một tình trạng hiếm gặp

Thật không may, gan nhiễm mỡ ngày càng trở nên phổ biến trên toàn thế giới. Chế độ ăn uống không lành mạnh, văn hóa uống rượu say sưa và tỷ lệ béo phì cao hơn ở nhiều quốc gia có thể là những yếu tố góp phần gây ra tình trạng này.

Bác sĩ Lui cho biết: “Dịch bệnh gan mới là gan nhiễm mỡ”.

"Khoảng 25 - 30% dân số nói chung có thể mắc bệnh gan nhiễm mỡ và trong số này, khoảng 15% mắc loại bệnh nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến xơ gan và ung thư."

"Gan nhiễm mỡ vẫn ít phổ biến hơn ở Singapore so với các nước khác, có lẽ vì rượu ở đây đắt hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta nên bỏ qua những rủi ro. Tại Mỹ, gan nhiễm mỡ hiện là nguyên nhân phổ biến thứ hai và sẽ sớm trở thành lý do phổ biến nhất cho việc ghép gan. Chúng ta cần phải suy nghĩ về lối sống và chế độ ăn uống của mình để có thể ngăn chặn điều tương tự xảy ra."

Vì bệnh gan nhiễm mỡ phổ biến hơn bạn nghĩ nên điều quan trọng là phải điều chỉnh thói quen sinh hoạt để giảm nguy cơ mắc bệnh này.

Sai lầm 5: Bệnh gan nhiễm mỡ không thể chữa khỏi

Mặc dù hiện tại không có thuốc điều trị gan nhiễm mỡ nhưng một số thay đổi trong lối sống có thể ngăn ngừa tình trạng bệnh nặng hơn và thậm chí đảo ngược tình trạng.

Vì gan nhiễm mỡ có liên quan đến một số tình trạng sức khỏe như tiểu đường và tăng cholesterol máu nên việc điều trị đúng cách để kiểm soát những tình trạng này, tránh uống rượu và giữ cân nặng khỏe mạnh có thể giúp giảm tổn thương thêm.

Thay đổi lối sống để giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ

1. Tránh uống rượu vì nó gây thêm áp lực cho gan.
2. Giảm tiêu thụ đường.
3. Cắt bỏ thực phẩm béo và thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh với nguồn thực vật để giữ cholesterol và chất béo trung tính ở mức khỏe mạnh.
4. Luyện tập thể dục đều đặn.
5. Duy trì cân nặng lý tưởng.
6. Theo dõi lượng đường trong máu.

Nếu thừa cân hoặc béo phì, hãy cố gắng giảm cân bằng cách giảm số lượng calo tiêu thụ mỗi ngày và tăng cường hoạt động thể chất.

Tiến sĩ Lui cho biết: “Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều trái cây tươi, rau, ngũ cốc nguyên hạt và thịt nạc như thịt gà và cá có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong việc kiểm soát tình trạng thừa cân hoặc béo phì ”.

Sai lầm 6: Phụ nữ dễ mắc gan nhiễm mỡ hơn

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, cả nam và nữ đều dễ mắc bệnh gan nhiễm mỡ như nhau.

Tiến sĩ Lui làm rõ: “Mặc dù điều này được cho là đúng trong quá khứ nhưng các nghiên cứu hiện tại chỉ ra rằng nguy cơ mắc bệnh là như nhau đối với cả nam và nữ”.

Vì vậy, điều cần thiết là phải quản lý lối sống và thói quen ăn uống bất kể nam hay nữ.

Nếu có bất kỳ lo lắng về nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ hoặc muốn có thêm lời khuyên về lối sống để duy trì sức khỏe gan tốt, hãy đến hỏi bác sĩ tiêu hóa.