Giải đáp: Vị trí huyệt Côn Lôn và các cách tác động lên huyệt

Ứng dụng huyệt Côn Lôn trong điều trị một số bệnh lý có thể mang lại nhiều lợi ích. Do đó, huyệt này giữ vai trò quan trọng trong y học cổ truyền. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về vị trí và cách tác động lên huyệt Côn Lôn.

Huyệt Côn Lôn ở đâu?

Trên Kinh Bàng Quang tổng cộng có 60 huyệt đạo, một trong số đó là huyệt Côn Lôn đóng vai trò vô cùng quan trọng. Ngoài cái tên quen thuộc là Côn Lôn, huyệt này còn được một số người gọi với những cái tên như Hạ Côn Lôn, Hạ Côn Luân, Côn Luân,...

Vậy huyệt Côn Lôn ở đâu? Theo tài liệu y học cổ truyền, huyệt Côn Lôn (BL60) nằm ở chỗ lõm giữa mé ngoài của gân gót (Achilles) và mắt cá ngoài. Để có thể định vị huyệt Côn Lôn một cách chính xác nhất, đầu tiên bạn cần tìm được điểm giao của bờ ngoài gót chân với một đường thẳng kéo dài xuất phát từ điểm cao nhất ở mắt cá chân. Huyệt Côn Lôn được xác định bằng cách tìm chỗ lõm giữa mắt cá ngoài và gân Achilles. Có thể xác định huyệt bằng cách sờ vào vị trí lõm này hoặc đo khoảng 1 thốn (chiều dài đốt giữa ngón tay trỏ) từ mắt cá ngoài xuống dưới.

Nếu bạn gặp khó khăn với cách xác định vị trí huyệt Côn Lôn phía trên, hãy thử cách đơn giản hơn sau đây: Tại chỗ lõm giữa đỉnh mắt cá chân bên ngoài và bờ ngoài gót chân, xác định vị trí xuống một thốn. Vậy là bạn đã định vị được vị trí chính xác của huyệt Côn Lôn rồi đó! Thốn hay còn gọi là tấc, được tính bằng độ dài của đốt giữa ngón tay trỏ của chúng ta.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc đo khoảng 1 thốn từ mắt cá ngoài xuống dưới chỉ mang tính tương đối, vì thốn pháp có thể thay đổi theo kích thước cơ thể mỗi người. Một cách xác định chính xác hơn là sờ vào điểm lõm giữa mắt cá ngoài và gân Achilles, thay vì chỉ dựa vào đơn vị đo lường thốn.

Tác dụng không ngờ đến của huyệt Côn Lôn

Huyệt Côn Lôn có nhiều ứng dụng trong y học cổ truyền, thường được sử dụng trong điều trị đau khớp cổ chân, đau lưng, đau thần kinh tọa và một số bệnh lý khác. Khu phong, hóa thấp, thông lạc, bổ thận,... là một trong những công dụng điển hình mà huyệt Côn Lôn mang lại. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu khoa học hiện đại để khẳng định các tác dụng này. 

Cũng vì thế mà huyệt Côn Lôn sẽ được các bác sĩ y học Cổ Truyền ứng dụng trong việc điều trị các chứng bệnh sau đây:

• Tác dụng tại chỗ: Các chứng bệnh sưng đau khớp cổ chân sẽ được huyệt Côn Lôn hỗ trợ điều trị và giảm nhẹ đi các triệu chứng nhanh chóng.
• Tác dụng theo Kinh: Một số tài liệu y học cổ truyền ghi nhận huyệt Côn Lôn có thể giúp giảm đau lưng, đau thần kinh tọa, đau mỏi vai gáy, đau đầu, hoa mắt... Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu khoa học để xác định chính xác hiệu quả của huyệt này trong y học hiện đại.
• Tác dụng toàn thân: Một số tài liệu y học cổ truyền ghi nhận rằng huyệt Côn Lôn có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng sanh khó, sót nhau ở phụ nữ và chứng kinh giật ở trẻ nhỏ, nhưng cần thêm nghiên cứu khoa học để khẳng định hiệu quả này.

Các cách tác động lên huyệt Côn Lôn

Cả châm cứu và bấm huyệt đều có thể được áp dụng để tác động lên huyệt Côn Lôn. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý và chỉ định của bác sĩ y học cổ truyền.

Cách châm cứu huyệt Côn Lôn

Trước khi tiến hành thao tác châm cứu, các dụng cụ cần thiết và kim châm luôn được khử trùng và đảm bảo vệ sinh. Các bác sĩ sẽ để bệnh nhân tựa lưng hay nằm với tư thế thoải mái nhất. Sau đó, các bác sĩ sẽ tiến hành tìm vị trí của huyệt đạo. Cuối cùng là tiến hành châm cứu. Theo sách "Châm cứu học", huyệt Côn Lôn có thể châm thẳng hoặc xiên, với độ sâu từ 0.3 - 0.5 tấc. Thời gian lưu kim khi châm cứu huyệt Côn Lôn thường dao động từ 5 - 10 phút, tùy theo chỉ định của bác sĩ y học cổ truyền.

Cách bấm huyệt Côn Lôn

Phương pháp bấm huyệt Côn Lôn khá đơn giản, thậm chí nhiều người có thể thực hiện được tại nhà nếu biết cách xác định được vị trí huyệt Côn Lôn. Để phương pháp bấm huyệt Côn Lôn có thể phát huy công dụng tối đa, người ta thường áp dụng bấm kết hợp các huyệt khác như huyệt Thừa Sơn, huyệt Tam Âm Giao hay huyệt Giải Khê,... Sau khi đã bấm huyệt bằng cách sử dụng ngón tay trong khoảng 3 - 5 phút, hãy tiến hành miết từ 1/3 cẳng chân đến vị trí gót chân để tăng thêm hiệu quả. Tuy nhiên, cần lưu ý người không có chuyên môn không nên tự ý châm cứu tại nhà.

Mách nhỏ bạn rằng nên xoay khớp ở mắt cá chân theo chiều thuận và ngược kim đồng hồ xuyên suốt quá trình bấm huyệt. Bạn cũng nên kết hợp chà xát cả trong lẫn ngoài gót chân để máu được lưu thông tuần hoàn hơn.

Những lưu ý khi bấm và châm cứu huyệt Côn Lôn

Sau đây là những lưu ý trong quá trình bấm và châm cứu huyệt Côn Lôn mà bạn cần hết sức quan tâm:

• Để có thể đả thông kinh mạch, tăng cường khí huyết chỉ nên sử dụng một lực bấm huyệt vừa đủ với độ sâu vừa phải và không nên quá mạnh.
• Khi vị trí cần bấm huyệt và châm cứu huyệt có tổn thương hay xuất hiện vết lở loét thì bạn không nên thực hiện các phương pháp bấm hay châm cứu huyệt.
• Không sử dụng các phương pháp đối với phụ nữ đang mang thai.
• Không nên tự ý châm cứu tại nhà vì rất dễ rơi vào trường hợp xác định sai vị trí huyệt cũng như dụng cụ không đảm bảo.
• Nếu bấm huyệt tại nhà, chỉ nên dùng lực vừa phải, tránh bấm quá mạnh gây tổn thương. Khi châm cứu, cần lưu ý tránh kim chạm vào mạch máu lớn hoặc dây thần kinh gần đó.
• Bấm huyệt và châm cứu nên được thực hiện ở các cơ sở y tế và bệnh viện uy tín.

Huyệt Côn Lôn có thể đem lại rất nhiều lợi ích về sức khỏe cho con người ngoài khả năng hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Bạn có thể ứng dụng các cách tác động lên huyệt Côn Lôn nhằm thư giãn, tăng cường lưu thông khí huyết cho cơ thể.