Hiểu đúng về hội chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới

Tình trạng tắc nghẽn đường tiểu dưới gây ứ nước, có thể làm sưng và tổn thương ở một hoặc cả hai bên thận. Nam nữ ở mọi lứa tuổi đều có khả năng gặp phải căn bệnh này.

Hội chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới là gì?

Hệ thống bài xuất nước tiểu ở người trưởng thành được chia thành: Đường tiểu trên (thận và niệu quản), đường tiểu dưới (bàng quang và niệu đạo). 

Tắc nghẽn đường tiểu dưới là tình trạng nước tiểu không thể chảy theo dòng từ niệu đạo vào bàng quang mà chảy ngược trở lại về thận. Hiện tượng này xảy ra khi có sự tắc nghẽn ở mặt đáy hoặc cổ bàng quang làm ngăn dòng chảy hoặc giảm lượng nước tiểu chảy vào niệu đạo để xuất ra khỏi cơ thể. Từ đó gây ra hiện tượng rối loạn tiểu tiện.

Hội chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới thường phổ biến ở nam giới lớn tuổi và có liên quan đến các vấn đề ở tuyến tiền liệt.

Tắc nghẽn đường tiểu dưới là tình trạng nước tiểu không thể di chuyển bình thường

Nguyên nhân gây tắc nghẽn đường tiểu dưới

Có nhiều nguyên nhân gây ra hội chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới. Cụ thể:

• Phì đại tuyến tiền liệt là nguyên nhân chiếm tỷ lệ hàng đầu khiến nam giới mắc hội chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới.
• Khối u ở vùng chậu (tuyến tiền liệt, cổ tử cung, tử cung, trực tràng).
• Hẹp niệu đạo do dị tật bẩm sinh hoặc mô sẹo.
• Sa bàng quang (bàng quang tụt xuống vị trí của âm đạo).
• Do tác nhân lạ từ bên ngoài gây tắc nghẽn đường tiểu dưới.
• Co thắt niệu đạo, co cơ xương chậu.
• Thoát vị bẹn (háng).
• Sử dụng một số thuốc (thuốc kháng histamin, thuốc thông mũi hoặc thuốc điều trị bàng quang tăng hoạt…)
• Sỏi bàng quang và ung thư bàng quang, ung thư tuyến tiền liệt, đái tháo đường, nhiễm trùng đường tiết niệu…

Phì đại tuyến tiền liệt là nguyên nhân chủ yếu gây tắc nghẽn đường tiểu dưới ở nam giới

Triệu chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới

Tắc nghẽn đường niệu có thể xảy ra rất nhanh (cấp tính) hoặc diễn tiến từ từ (mãn tính). Người bệnh thường cảm thấy đau ở phần giữa lưng. Tùy từng đối tượng, mức độ và vị trí đau có thể khác nhau và cũng phụ thuộc vào số bên thận bị ảnh hưởng (một hoặc cả hai bên thận).

Sự thay đổi bất thường trong thói quen tiểu tiện có thể là dấu hiệu cảnh báo bạn đang bị tắc nghẽn niệu quản. Các triệu chứng biểu hiện như: Giảm lượng nước tiểu đào thải ra ngoài, tiểu khó, dòng tiểu chảy chậm, rò rỉ, chảy nhỏ giọt, hay có cảm giác buồn tiểu, cảm thấy bàng quang lúc nào cũng đầy, có máu trong nước tiểu… Nếu cả hai bên thận đều bị tắc nghẽn, lượng nước tiểu đào thải khỏi cơ thể sẽ giảm nghiêm trọng.

Ngoài ra, buồn nôn, nôn mửa và sốt cũng là các triệu chứng phổ biến của tắc nghẽn đường tiểu dưới. Khi dòng nước tiểu chảy ngược trở lại có thể khiến thận bị sưng phù và đau.

Theo thời gian, cơ thể bạn có thể xuất hiện nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng do tắc nghẽn đường tiểu dưới gây nên. Nếu không quan tâm và để ý đến các triệu chứng sớm của bệnh, bạn có thể chịu những biến chứng không thể phục hồi như: Sỏi thận, nhiễm trùng đường tiết niệu (có thể tái phát nhiều lần), tiểu không tự chủ, suy thận không thể phục hồi…

Triệu chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe

Chẩn đoán tắc nghẽn đường tiểu dưới

Bác sĩ có thể nghi ngờ bạn mắc phải tình trạng tắc nghẽn đường tiểu dưới do nhận thấy có sự phát triển bất thường tại vùng bụng hoặc bàng quang lớn hơn bình thường. Ngoài ra, nam giới bị phì đại tuyến tiền liệt hoặc nữ giới bị sa bàng quang có khả năng được chẩn đoán là tắc nghẽn đường tiểu dưới.

Bệnh nhân bị viêm đường tiểu dưới có thể cần thực hiện các xét nghiệm gồm:

• Xét nghiệm máu nhằm kiểm tra tổn thương thận.
• Cấy nước tiểu để xác định có nhiễm trùng hay không.
• Siêu âm thận và bàng quang để xác định vị trí tắc nghẽn, đánh giá mức độ ứ nước và sự toàn vẹn của nhu mô thận.
• Chụp cắt lớp vi tính hay chụp đường tiết niệu qua đường tĩnh mạch cũng là phương pháp có thể được dùng để xác định vị trí tắc.
• Xét nghiệm nước tiểu để tìm kiếm máu tồn tại trong nước tiểu.
• Chụp X- quang giúp kiểm tra niệu đạo có bị hẹp hay không. 

Điều trị tắc nghẽn đường tiểu dưới

Mục tiêu chính trong điều trị là làm thông vị trí tắc ở niệu quản để nước tiểu có thể đào thải ra ngoài bình thường. Các phương pháp phổ biến gồm:

• Phẫu thuật: Bác sĩ sẽ thực hiện tiểu phẫu nhằm loại bỏ các yếu tố gây tắc nghẽn như mô sẹo, khối u hay polyp hình thành trong và xung quanh thành niệu quản để nước tiểu có thể chảy trở lại từ niệu đạo vào bàng quang.
• Đặt stent: Là phương pháp điều trị ít xâm lấn hơn khi các bác sĩ tiến hành đặt một ống stent (dây catheter) trong niệu quản hay bên thận bị tắc nghẽn để dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Stent có thể đặt qua da hay qua ngã soi bàng quang nhằm giúp niệu quản được thông và cho phép nước tiểu thoát ra ngoài bình thường. Phương pháp này thường được áp dụng trong trường hợp niệu quản trở nên quá hẹp do sự hình thành mô sẹo hoặc một số nguyên nhân khác.

Điều trị tắc nghẽn đường tiểu dưới phổ biến là phẫu thuật và đặt stent

Tiên lượng điều trị bệnh phụ thuộc vào tình trạng tắc nghẽn đường tiểu dưới xảy ra ở một hay cả hai bên thận. Những người bị tắc nghẽn chỉ một bên thường ít có nguy cơ tiến triển thành các bệnh suy thận mãn tính hơn. Ngược lại nếu bị tắc nghẽn đường tiểu dưới tái phát liên tục ở cả một hoặc hai bên thận, người bệnh thường có chiều hướng bị tổn thương thận nặng. Việc có thể hồi phục được tổn thương thận hay không còn tùy thuộc và tình trạng sức khỏe của người đó.

Những thông tin hữu ích trên đây chắc hẳn đã giúp bạn hiểu thêm về hội chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới và một số vấn đề liên quan. Phát hiện kịp thời sẽ giảm bớt khả năng xuất hiện các vấn đề khác nghiêm trọng không mong muốn. Ngược lại, việc chẩn đoán và điều trị chậm trễ có thể khiến tắc nghẽn trầm trọng hơn, các vấn đề bàng quang và thận có nhiều khả năng phát triển xấu, gây tổn thương vĩnh viễn.

Minh QA

Nguồn: Tổng hợp