Hướng dẫn tầm soát ung thư cổ tử cung: Quy trình, thời điểm và lưu ý cần biết

Theo thống kê y tế, ung thư cổ tử cung là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong số các bệnh ung thư sinh dục ở phụ nữ, đặc biệt tại các nước đang phát triển. Tuy nhiên, điểm tích cực là căn bệnh này tiến triển chậm, có giai đoạn tiền ung thư kéo dài và dễ phát hiện nhờ các xét nghiệm sàng lọc đơn giản, chi phí thấp. Việc hiểu rõ hướng dẫn tầm soát, biết khi nào nên làm xét nghiệm và làm ở đâu sẽ giúp phụ nữ giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và nâng cao chất lượng sống lâu dài.

Hướng dẫn tầm soát ung thư cổ tử cung chi tiết và chính xác

Tầm soát ung thư cổ tử cung là phương pháp giúp phát hiện sớm các bất thường ở tế bào cổ tử cung - nơi có thể phát triển thành ung thư nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời. Việc tầm soát định kỳ không chỉ giúp ngăn chặn bệnh từ giai đoạn tiền ung thư, mà còn giảm tỷ lệ tử vong do phát hiện muộn. Sau đây là những hướng dẫn tầm soát ung thư cổ tử cung chi tiết và chính xác:

Các phương pháp tầm soát

Các phương pháp tầm soát phổ biến hiện nay:

• Xét nghiệm Pap smear (phết tế bào cổ tử cung): Đây là phương pháp lâu đời và phổ biến, giúp phát hiện sự thay đổi bất thường ở tế bào cổ tử cung. Kết quả có thể xác định được nguy cơ tiến triển sang ung thư nếu không can thiệp sớm.
• Xét nghiệm HPV DNA: Phát hiện sự hiện diện của virus HPV - tác nhân chính gây ung thư cổ tử cung. Xét nghiệm này có độ chính xác cao, đặc biệt ở phụ nữ từ 30 tuổi trở lên.
• Kết hợp Pap smear và HPV (Co-testing): Là phương pháp tầm soát kép giúp tăng độ chính xác. Được khuyến nghị áp dụng cho phụ nữ từ 30 đến 65 tuổi, giúp giảm tần suất xét nghiệm mà vẫn đảm bảo an toàn.

Quy trình tầm soát cơ bản

Hướng dẫn tầm soát ung thư cổ tử cung với những quy trình tầm soát cơ bản:

• Khám phụ khoa tổng quát.
• Lấy mẫu tế bào cổ tử cung bằng dụng cụ chuyên biệt.
• Gửi mẫu đến phòng xét nghiệm.
• Nhận kết quả và được bác sĩ tư vấn tiếp theo.

Việc lấy mẫu chỉ mất từ 5 - 10 phút, không gây đau và không ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

Khi nào nên bắt đầu tầm soát ung thư cổ tử cung?

Độ tuổi khuyến nghị:

• Từ 21 - 29 tuổi: Nên làm xét nghiệm Pap smear mỗi 3 năm một lần, kể từ thời điểm có quan hệ tình dục.
• Từ 30 - 65 tuổi: Có thể lựa chọn xét nghiệm HPV, hoặc Pap smear, hoặc kết hợp cả hai (Co-testing). Nếu kết quả bình thường, có thể giãn tần suất tầm soát lên mỗi 5 năm.
• Trên 65 tuổi: Có thể ngừng tầm soát nếu có lịch sử kết quả âm tính liên tiếp trong vòng 10 năm.

Những ai nên tầm soát sớm hoặc thường xuyên hơn:

• Có tiền sử nhiễm HPV hoặc đã từng có kết quả Pap bất thường.
• Người bị suy giảm miễn dịch (HIV, điều trị ức chế miễn dịch).
• Có người thân từng bị ung thư cổ tử cung.
• Phụ nữ có nhiều bạn tình hoặc bắt đầu quan hệ tình dục từ sớm.

Lưu ý: Phụ nữ chưa từng quan hệ tình dục có thể trì hoãn xét nghiệm, nhưng nếu có dấu hiệu bất thường như khí hư mùi lạ, hiện tượng chảy máu âm đạo bất thường,... vẫn nên đi khám phụ khoa theo chỉ định bác sĩ.

Vì sao tầm soát ung thư cổ tử cung là cần thiết?

Phát hiện sớm giúp điều trị hiệu quả và ít xâm lấn

Ung thư cổ tử cung phát triển chậm qua nhiều năm, từ giai đoạn viêm nhiễm, tiền ung thư đến ung thư thật sự. Nếu phát hiện ở giai đoạn sớm hoặc tổn thương tiền ung thư, việc điều trị thường đơn giản, ít ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, tỷ lệ khỏi bệnh gần như tuyệt đối.

Không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu

Đây là lý do khiến nhiều người chủ quan. Ung thư cổ tử cung ở giai đoạn đầu thường không gây đau hay dấu hiệu đặc trưng. Chỉ khi tiến triển nặng, người bệnh mới thấy chảy máu âm đạo bất thường, đau bụng dưới, khí hư có mùi hôi,... Tầm soát định kỳ là cách duy nhất để phát hiện sớm khi chưa có triệu chứng.

Tầm soát giúp giảm tỷ lệ tử vong đáng kể

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, chương trình tầm soát hiệu quả có thể giảm tới 80% nguy cơ tử vong do ung thư cổ tử cung. Điều này đặc biệt quan trọng ở các nước đang phát triển - nơi khả năng tiếp cận y tế chuyên sâu còn hạn chế.

Các lưu ý quan trọng trước khi làm xét nghiệm tầm soát

Trước khi xét nghiệm Pap smear hoặc HPV:

• Tránh quan hệ tình dục ít nhất 24 - 48 giờ trước khi làm xét nghiệm.
• Không thụt rửa âm đạo, không sử dụng thuốc đặt hoặc gel bôi trong vòng 2 ngày.
• Không nên xét nghiệm trong thời kỳ kinh nguyệt.
• Tránh làm xét nghiệm khi đang có viêm nhiễm cấp tính vùng kín.

Chuẩn bị tâm lý khi đi khám: Việc lấy mẫu xét nghiệm rất nhanh, nhẹ nhàng và thường không gây đau đớn. Nếu bạn cảm thấy lo lắng, hãy chia sẻ với bác sĩ để được giải thích và hỗ trợ. Sự chủ động và bình tĩnh sẽ giúp quá trình tầm soát diễn ra thuận lợi hơn rất nhiều.

Sau khi tầm soát, cần làm gì với kết quả?

Trường hợp kết quả âm tính: Điều này có nghĩa là không phát hiện tế bào bất thường hoặc virus HPV nguy cơ cao. Bạn có thể yên tâm và tiếp tục lịch tầm soát định kỳ theo khuyến cáo.

Trường hợp kết quả dương tính hoặc có bất thường:

• Không nên quá lo lắng. Tùy mức độ, bác sĩ sẽ chỉ định:
• Soi cổ tử cung (colposcopy).
• Sinh thiết nếu nghi ngờ tổn thương tiền ung thư.
• Theo dõi sát sao trong vòng 6 - 12 tháng tùy kết quả cụ thể.

Đặc biệt, không tự ý điều trị hoặc sử dụng các biện pháp dân gian khi chưa có chỉ định y tế chính thống. Mọi can thiệp cần dựa trên hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ chuyên khoa.

Hướng dẫn tầm soát ung thư cổ tử cung không chỉ dành cho những người đã có triệu chứng mà là thông tin quan trọng với tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Đây là bước kiểm tra đơn giản, nhanh chóng nhưng có giá trị lớn trong việc phát hiện sớm - can thiệp sớm - bảo vệ khả năng sinh sản và tính mạng. Hãy chủ động lên lịch tầm soát định kỳ, duy trì thói quen kiểm tra sức khỏe phụ khoa để phòng tránh những rủi ro đáng tiếc.