Kết quả xét nghiệm Adenosine Deaminase có ý nghĩa gì?

Xét nghiệm Adenosine Deaminase (ADA) là một kiểm tra máu hoặc dịch cơ thể để đo lượng enzyme ADA có trong mẫu. Enzyme này tham gia vào việc chuyển đổi Adenosine thành Inosine, một phản ứng chuyển hóa cơ bản trong cơ thể. Xét nghiệm ADA thường được sử dụng trong việc chẩn đoán bệnh lao (tuberculosis) và các bệnh liên quan đến dịch màng phổi.

Xét nghiệm Adenosine Deaminase là gì?

Adenosine deaminase (ADA) là một loại enzyme tồn tại ở động vật có vú, tham gia vào con đường chuyển hóa purine cơ bản. Nó hoạt động bằng cách giúp phản ứng chuyển đổi Adenosine thành Inosine và amoniac. Thiếu enzyme này (thiếu ADA) có thể dẫn đến rối loạn chức năng của các tế bào lympho B và T, gây suy giảm miễn dịch bẩm sinh.

Men ADA được tổng hợp từ nhiều loại tế bào, nhưng chủ yếu là từ tế bào lympho T hoạt động. Enzyme này chủ yếu đóng vai trò trong việc chuyển đổi Adenosine thành Inosine.

Trong hệ thống cơ thể của con người, ADA đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và duy trì hệ thống miễn dịch. Mặc dù vai trò sinh lý cụ thể của ADA vẫn còn nhiều điều chưa được hiểu rõ.

Mặc dù xét nghiệm ADA không phải là xét nghiệm đặc hiệu và không thể thay thế cho xét nghiệm nuôi cấy phân lập để chẩn đoán Lao, nhưng nó có thể được sử dụng như một xét nghiệm hỗ trợ để xác định xem người bệnh có các triệu chứng của bệnh lao hay không.

Thực hiện xét nghiệm Adenosine Deaminase như thế nào?

Xét nghiệm Adenosine deaminase (ADA) không phải là phương pháp chẩn đoán độc lập, nhưng có thể được áp dụng cùng với nhiều xét nghiệm khác như phân tích dịch màng phổi, soi trực tiếp để phát hiện vi khuẩn kháng acid (AFB), cấy phân lập, hay các xét nghiệm sinh học phân tử liên quan đến bệnh lao để hỗ trợ xác định người mắc bệnh do vi khuẩn gây Lao (TB tuberculosis) ở phổi hoặc màng phổi.

Cấy phân lập được coi là "tiêu chuẩn vàng" trong việc chẩn đoán lao và hướng dẫn điều trị, tuy nhiên thường mất thời gian từ vài ngày đến vài tuần để có kết quả. Xét nghiệm sinh học phân tử và xét nghiệm AFB nhuộm soi trực tiếp đều yêu cầu một lượng đủ vi khuẩn có mặt trong mẫu để phát hiện chúng. Dịch màng phổi có thể quan trọng để phát hiện vi khuẩn M.tuberculosis, đặc biệt khi có thể có một số lượng vi khuẩn rất ít trong một lượng lớn chất lỏng.

Mặc dù xét nghiệm ADA không mang tính đặc hiệu cao, nhưng nó nhanh chóng và có thể tăng cao kể cả khi chỉ có một số lượng nhỏ vi khuẩn. Kết quả của xét nghiệm ADA có thể hỗ trợ hướng dẫn điều trị cho đến khi có kết quả từ việc nuôi cấy phân lập.

Xét nghiệm ADA được coi là một phần trong các xét nghiệm bổ sung để xác định hoặc loại trừ bệnh lao ở màng phổi, và có thể đóng vai trò quan trọng trong quá trình đánh giá và điều trị.

Khi nào cần thực hiện xét nghiệm Adenosine Deaminase như thế nào?

Xét nghiệm ADA có thể được chỉ định khi người bệnh có dịch màng phổi và có triệu chứng cho thấy vi khuẩn M.tuberculosis. Những biểu hiện và triệu chứng của bệnh lao (TB) có thể ảnh hưởng đến phổi và bao gồm:

• Ho mãn tính, đôi khi có máu trong đờm.
• Cảm giác sốt, ớn lạnh.
• Đổ mồ hôi vào ban đêm.
• Sự giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Tình trạng ốm yếu.
• Đau ngực.

Xét nghiệm ADA có thể được sử dụng như một phương pháp để loại trừ bệnh lao, đặc biệt ở những nhóm có nguy cơ cao, bao gồm:

• Những người tiếp xúc chặt chẽ với những người mắc bệnh Lao có hoạt động nhiễm trùng.
• Những người di cư từ các vùng có tỷ lệ mắc bệnh lao cao trên thế giới.
• Trẻ em dưới 5 tuổi, nhóm tuổi này thường được thực hiện xét nghiệm tầm soát để phát hiện TB.
• Những người làm việc trong môi trường có nguy cơ tiếp xúc với các nhóm dễ bị lây nhiễm cao, chẳng hạn như người sử dụng ma túy vô gia cư hoặc sống trong các cộng đồng hạn chế, bao gồm bệnh nhân nhập viện, người tù, và cư dân nhà dưỡng lão.
• Những người có hệ miễn dịch suy yếu, bao gồm người mắc HIV/AIDS, người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường và bệnh thận, người nhận cấy ghép nội tạng và những người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
• Phụ nữ mang thai và người cao tuổi.

Xét nghiệm ADA có thể đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá và loại trừ bệnh lao ở các nhóm người có nguy cơ cao.

Kết quả xét nghiệm Adenosine Deaminase có ý nghĩa gì?

Xét nghiệm Adenosine deaminase (ADA) được sử dụng để chẩn đoán tràn dịch màng phổi gây ra bởi bệnh lao. Khi ADA trong máu và dịch màng phổi đều tăng cao, ngưỡng chẩn đoán dao động từ 40 đến 60 u/L. Độ đặc hiệu của xét nghiệm này thường nằm trong khoảng từ 81 đến 94%, độ nhạy là từ 91 đến 100%, tỷ lệ chẩn đoán âm tính dao động từ 89 đến 100%, và tỷ lệ chẩn đoán dương tính thường từ 84 đến 93%.

Khi ADA tăng mạnh trong dịch màng phổi của một người có các triệu chứng cho thấy bệnh lao, có khả năng cao người này bị nhiễm vi khuẩn M.tuberculosis trong màng phổi. Điều này đặc biệt đúng trong những khu vực địa lý có tỷ lệ cao người mắc bệnh lao.

Nếu kết quả xét nghiệm ADA chỉ tăng nhẹ hoặc ở mức độ cao trung bình, đặc biệt là ở những khu vực có tỷ lệ mắc bệnh lao thấp, có thể người đó mắc bệnh lao hoặc có thể mắc các bệnh khác như ung thư (đặc biệt là u lympho), tắc nghẽn phổi, Sarcoidosis, hoặc Lupus ban đỏ hệ thống.

Nếu kết quả xét nghiệm ADA cho thấy mức độ thấp, người đó không mắc bệnh lao trong dịch màng phổi.

Nếu ADA tăng mạnh trong các dịch lỏng ở bất kỳ bộ phận khác nào của cơ thể (như dịch phúc mạc, não tủy...), có thể bộ phận đó bị nhiễm vi khuẩn lao.

Xem thêm:

• Nhận biết dày dính màng phổi trên hình ảnh chụp X quang
• Bệnh tràn dịch màng phổi có lây không?