Tốt nghiệp đại học Khoa Dược. Có kinh nghiệm hơn 10 năm trong lĩnh vực Dược phẩm, tư vấn thuốc và thực phẩm chức năng. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.
Ứng dụng Nhà Thuốc Long Châu
Siêu ưu đãi, siêu trải nghiệm
Mặc định
Lớn hơn
Hệ tiết niệu là một trong những hệ cơ quan quan trọng của cơ thể, chịu trách nhiệm loại bỏ chất thải qua nước tiểu. Dù đóng vai trò thiết yếu, tuy nhiên các vấn đề liên quan đến hệ tiết niệu như viêm đường tiết niệu, sỏi thận, suy thận hay các rối loạn chức năng bàng quang thường khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Chính vì vậy, việc thăm khám hệ tiết niệu định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện sớm và điều trị hiệu quả những bệnh lý tiềm ẩn.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu để hiểu rõ hơn về quy trình khám hệ tiết niệu và các bệnh lý liên quan. Hãy cùng khám phá để bảo vệ sức khỏe hệ tiết niệu ngay hôm nay qua bài viết “khám hệ tiết niệu” bạn nhé!
Hệ tiết niệu là một bộ máy quan trọng giúp cơ thể lọc bỏ chất thải, lưu trữ và đào thải nước tiểu ra ngoài. Nhờ hoạt động liên tục của thận, nước tiểu được tạo ra từ việc loại bỏ các chất thừa và độc tố khỏi máu, sau đó được dẫn qua niệu quản tới bàng quang để lưu trữ trước khi đào thải qua niệu đạo.
Dù đóng vai trò thiết yếu, hệ tiết niệu lại rất dễ bị tổn thương bởi các bệnh lý như viêm nhiễm, tắc nghẽn hoặc chấn thương. Các vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Một số bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu thường gặp bao gồm tiểu không tự chủ, tình trạng mất kiểm soát bàng quang khiến nước tiểu rò rỉ ngoài ý muốn do các nguyên nhân như tiểu đường, cơ bàng quang yếu hoặc vấn đề tuyến tiền liệt. Những bệnh thường gặp bao gồm:
Ngoài ra, suy thận và ung thư tiết niệu là những bệnh nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
Khi thực hiện khám hệ tiết niệu, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra theo trình tự giải phẫu hệ tiết niệu từ trên xuống dưới, bắt đầu từ thận, bàng quang, niệu đạo và tuyến tiền liệt (ở nam giới).
Bác sĩ kiểm tra vùng hố thắt lưng và bụng bệnh nhân để phát hiện sưng hoặc khối u. Bệnh nhân nằm ngửa, duỗi thẳng chân và thư giãn. Bác sĩ ấn nhẹ vào hố thắt lưng và bụng để kiểm tra có khối u hoặc phản ứng đau. Để kiểm tra kỹ hơn, bệnh nhân sẽ nghiêng người sang trái hoặc phải, bác sĩ sẽ đặt tay lên bụng và hố thắt lưng trong khi bệnh nhân hít sâu.
Bác sĩ kiểm tra vùng hạ vị để tìm dấu hiệu của khối u hoặc sự ứ đọng nước tiểu. Khi gõ vào khu vực này, bác sĩ có thể cảm nhận âm thanh đục và thấy vùng này lồi lên.
Ngoài ra, có thể phát hiện một khối u căng, nhẵn và không di động khi sờ nắn, khối u này có thể xẹp khi bệnh nhân được thông tiểu. Nếu có sỏi trong bàng quang, có thể nghe thấy âm thanh lạch cạch khi bệnh nhân thông tiểu.
Đối với nữ giới, bác sĩ sẽ vạch môi âm đạo để quan sát niệu đạo và tìm các dấu hiệu bất thường như chảy mủ hoặc viêm loét. Còn đối với nam giới, bác sĩ sẽ kiểm tra bao quy đầu và niệu đạo, nếu không có bất thường sẽ không thấy dịch chảy ra.
Đối với nam giới, bác sĩ sẽ kiểm tra tiền liệt tuyến nhằm phát hiện các bất thường như phì đại tuyến tiền liệt, với biểu hiện tuyến tiền liệt phình to và chảy mủ. Bác sĩ có thể lấy mẫu dịch mủ để soi vi khuẩn, giúp xác định chính xác tác nhân gây bệnh và từ đó đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất.
Ngoài việc khám hệ tiết niệu, bác sĩ sẽ tiến hành khám sức khỏe toàn thân để đánh giá tình trạng tổng quát của bệnh nhân. Một trong những xét nghiệm quan trọng là xét nghiệm nước tiểu, giúp phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn, bạch cầu hoặc hồng cầu trong nước tiểu, từ đó chẩn đoán các bệnh lý tiết niệu như viêm nhiễm hoặc sỏi thận. Bác sĩ cũng có thể chỉ định nội soi bàng quang để phát hiện tổn thương trong cơ quan này.
Ngoài ra, tùy vào tình trạng của bệnh nhân, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp CT hoặc MRI để kiểm tra các tổn thương sâu trong các cơ quan tiết niệu hoặc để phát hiện bất kỳ bất thường nào không thể cảm nhận được trong quá trình khám lâm sàng.
Khám tiết niệu nên được thực hiện định kỳ để kiểm tra sức khỏe, nhưng nếu bạn gặp phải một số triệu chứng bất thường như nước tiểu đục, lẫn mủ hoặc máu, cảm thấy đau khi đi tiểu hoặc khi quan hệ tình dục hoặc bị đau thắt lưng, thì nên đi khám sớm.
Ngoài ra, nếu có triệu chứng mệt mỏi kéo dài kèm theo sốt, cũng cần thăm khám kịp thời để phát hiện và điều trị các vấn đề liên quan đến hệ tiết niệu.
Trước khi đi khám hệ tiết niệu, bạn cần lưu ý một số vấn đề quan trọng:
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu nhịn ăn hoặc nhịn tiểu để bàng quang căng lên, giúp việc thăm khám trở nên thuận lợi hơn.
Để duy trì sức khỏe tiết niệu tốt cần chú ý một số thói quen lành mạnh như việc uống đủ nước mỗi ngày rất quan trọng để hỗ trợ chức năng thận và hệ tiết niệu. Hạn chế tiêu thụ muối và caffeine cũng giúp giảm áp lực lên thận và hệ bài tiết. Đồng thời, tránh hút thuốc, tránh tiếp xúc với khói thuốc lá vì đây là yếu tố nguy cơ gây hại cho sức khỏe tiết niệu.
Bên cạnh đó, nên luyện tập các bài tập chuyên biệt sẽ hỗ trợ chức năng tiểu tiện. Đối với trẻ em, khuyến khích đi tiểu ngay trước khi đi ngủ và hạn chế uống nước vào ban đêm sẽ giúp tránh tình trạng tiểu đêm. Vệ sinh vùng sinh dục đúng cách từ trước ra sau để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.
Khám hệ tiết niệu không chỉ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe lâu dài. Việc kiểm tra định kỳ sẽ giúp phát hiện các bệnh lý liên quan. Điều này không chỉ giảm nguy cơ biến chứng mà còn nâng cao hiệu quả điều trị. Hãy chú trọng đến việc thăm khám và thực hiện các biện pháp phòng ngừa từ chế độ ăn uống hợp lý, uống đủ nước, đến việc duy trì thói quen vệ sinh đúng cách để bảo vệ hệ tiết niệu.
Xem thêm:
Dược sĩ Đại họcNguyễn Thị Hồng Nhung
Tốt nghiệp đại học Khoa Dược. Có kinh nghiệm hơn 10 năm trong lĩnh vực Dược phẩm, tư vấn thuốc và thực phẩm chức năng. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.