Khối u là gì? Những dấu hiệu khi xuất hiện khối u

Khối u có thể lành tính hoặc ác tính (ung thư). Tuy nhiên, dù là trường hợp nào, việc đến gặp bác sĩ ngay từ khi phát hiện ra là rất quan trọng để có phát hiện và điều trị kịp thời. Hãy tìm hiểu thêm về vấn đề này thông qua bài viết sau đây.

Khối u là gì?

Khối u là sự đề cập đến tình trạng tăng trưởng bất thường của các mô trong cơ thể. Các khối u có thể phân thành hai loại chính là lành tính và ác tính (ung thư). Chúng có thể xuất hiện ở mọi nơi trong cơ thể và ảnh hưởng đến xương, da, mô, các tuyến và các cơ quan.

Phân loại khối u

Khối u bao gồm ba dạng chính:

• Lành tính: Đây không phải là tình trạng ung thư. Các tế bào không lan rộng hay phát triển nhanh chóng hoặc chúng có thể tăng trưởng rất chậm. Nếu bác sĩ loại bỏ khối u này khả năng tái phát thường là thấp.
• Tiền ung thư: Các tế bào này chưa phải là ung thư, nhưng có khả năng phát triển thành khối u ác tính.
• Khối u ung thư (ác tính): Các tế bào có thể phát triển và lây lan sang các bộ phận khác trong cơ thể (di căn).

Thực tế, không phải lúc nào bác sĩ cũng có thể dự đoán cách khối u sẽ phát triển trong tương lai. U lành tính có thể tiến triển thành tiền ung thư và ác tính. Vì vậy, khi phát hiện sự tăng trưởng bất thường, việc kiểm tra thường xuyên do bác sĩ đề xuất là quan trọng.

U lành tính

Hầu hết các khối u lành tính thường không gây hại và không ảnh hưởng đến các cơ quan khác. Tuy nhiên, chúng có thể gây ra đau hoặc các vấn đề khác nếu chúng chèn ép vào dây thần kinh hoặc mạch máu, hoặc kích thích sản xuất hormone quá mức.

Dưới đây là một số dạng u lành tính:

• Polyp tuyến (Adenomas): Phát triển trong tế bào biểu mô tuyến, bao phủ các tuyến, cơ quan và cấu trúc khác trong cơ thể. Bao gồm polyp đại tràng, u xơ tuyến vú (một dạng u vú lành tính) và u lành tính gan.
• U xơ: Là khối u lành tính có thể phát triển trên mô sợi hoặc mô liên kết của bất kỳ cơ quan nào. U xơ tử cung là phổ biến và có thể gây chảy máu âm đạo, đau vùng chậu, hoặc tiểu không tự chủ.
• U máu: Hình thành khi các mạch máu phát triển quá mức, có thể xuất hiện dưới dạng màu đỏ trên da hoặc phát triển bên trong cơ thể. Thường không cần điều trị, nhưng có thể yêu cầu phẫu thuật nếu không biến mất.
• Lipoma: Là một dạng khối u mô mềm, chứa các tế bào mỡ. Thường xuất hiện ở lưng, vai, cánh tay, mông và chân. Hầu hết lipoma là nhỏ, không đau, dai, mềm khi chạm và không có khả năng trở thành ung thư.

Trong một số trường hợp, các khối u này có thể gây ra triệu chứng và đòi hỏi phẫu thuật. Tuy nhiên, trong phần lớn trường hợp, chúng không đe dọa tính mạng và không yêu cầu can thiệp tức thời.

Tiền ung thư

Loại khối u này không phải là ung thư, tuy nhiên, bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ trong trường hợp nó có bất kỳ thay đổi nào.

Một số loại tiền ung thư phổ biến bao gồm:

• Dày sừng ánh sáng: Còn được gọi là dày sừng quang hóa, là sự tăng trưởng liên quan đến các mảng da dày và có vảy. Người có làn da trắng và thường xuyên phơi nắng có nguy cơ cao mắc dày sừng ánh sáng. Đôi khi, tình trạng này có thể phát triển thành ung thư biểu mô tế bào vảy, vì vậy việc điều trị thường được khuyến khích.
• Loạn sản cổ tử cung: Trong chứng loạn sản cổ tử cung, có sự thay đổi xảy ra trong các tế bào ở lớp niêm mạc cổ tử cung. Bác sĩ có thể phát hiện các tế bào bất thường này thông qua phương pháp phết tế bào Pap. Mặc dù tế bào loạn sản không phải là ung thư, nhưng chúng có thể trở thành ác tính trong 10 - 30 năm sau, dẫn đến ung thư cổ tử cung. Bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật để loại bỏ các tế bào bất thường bằng cách sử dụng các kỹ thuật như đóng băng hoặc loại bỏ một phần mô từ cổ tử cung.
• Dị sản phổi: Là những tế bào tăng trưởng bất thường trong phế quản, ống mang không khí vào phổi. Các tế bào này, trong số người hút thuốc chẳng hạn, có thể thay đổi và trở thành tế bào vảy hoặc ung thư.
• Bệnh bạch sản: Gây ra các mảng trắng dày trong miệng, không đau, có hình dạng bất thường và hơi phồng. Nếu có mảng trắng trong miệng không biến mất trong vòng 2 tuần thì cần đến gặp bác sĩ để thăm khám. Trong trường hợp nghi ngờ về ung thư, bác sĩ có thể sử dụng laser hoặc dao mổ để loại bỏ chúng.

Khối u ác tính (ung thư)

Khối u ác tính, hay ung thư xuất hiện khi các tế bào phát triển một cách không kiểm soát. Trong trường hợp chúng tiếp tục phát triển và lan rộng, căn bệnh này có thể trở nên đe dọa đến tính mạng.

Các khối u ác tính thường có khả năng phát triển nhanh chóng và di căn sang các bộ phận khác của cơ thể. Quá trình này được gọi là di căn, trong đó các tế bào ung thư di chuyển đến các bộ phận khác và xâm chiếm các cơ quan khác. Ví dụ, nếu ung thư phổi lan đến gan, tế bào ung thư trong gan vẫn giữ tính chất của tế bào ung thư phổi.

Loại khối u ác tính khác nhau bắt nguồn từ các loại tế bào khác nhau, chẳng hạn:

• Ung thư biểu mô: Hình thành từ tế bào biểu mô, có mặt trong da và mô trong lớp niêm mạc của các cơ quan. Ung thư biểu mô có thể xuất hiện ở nhiều nơi như dạ dày, tuyến tiền liệt, tuyến tụy, phổi, gan, đại tràng, hoặc vú. Đây là một loại khối u ác tính phổ biến.
• Sarcoma: Bắt đầu từ mô liên kết như sụn, xương, mỡ và dây thần kinh. Chúng xuất phát từ các tế bào bên ngoài tủy xương. Đa số sarcoma là khối u ác tính.
• U tế bào mầm: Phát triển trong tế bào sản xuất tinh trùng và trứng. Thường xuất hiện ở buồng trứng hoặc tinh hoàn, nhưng cũng có thể xuất hiện trong não, bụng hoặc ngực.
• U nguyên bào (Blastoma): Hình thành từ mô phôi hoặc các tế bào đang phát triển. Thường gặp ở trẻ em và có thể dẫn đến các khối u trong não, mắt hoặc hệ thần kinh.

Những dấu hiệu khi xuất hiện khối u

Cách nhận biết khối u phụ thuộc vào loại và vị trí của nó. Ví dụ, khi có khối u ở phổi, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng như ho, khó thở, hoặc đau ngực. Trong trường hợp khối u ác tính ở đại tràng, có thể xuất hiện giảm cân, tiêu chảy, táo bón, thiếu máu do thiếu sắt và máu trong phân.

Một số khối u có thể không tạo ra bất kỳ triệu chứng nào. Ngược lại, những tình trạng như ung thư thực quản hoặc ung thư tuyến tụy thường không gây ra triệu chứng cho đến khi bệnh đã phát triển vào giai đoạn tiến triển.

Các biểu hiện dưới đây có thể xuất hiện khi bạn phải đối mặt khi có một khối u:

• Sốt hoặc ớn lạnh;
• Mệt mỏi;
• Chán ăn;
• Đổ mồ hôi;
• Giảm cân;
• Đau đớn.

Khối u có nguy hiểm không?

Tiên lượng cho các loại khối u khác nhau có sự đa dạng đáng kể. Trong trường hợp khối u lành tính thì tiên lượng nói chung là tích cực. Tuy nhiên, một khối u lành tính đôi khi có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng nếu nó ở trong hoặc gần não.

Nếu khối u là ác tính (ung thư), mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào loại và giai đoạn của khối u khi được chẩn đoán. Có những loại bệnh ung thư có thể được chữa khỏi, trong khi những loại khác không thể chữa khỏi nhưng vẫn có thể được điều trị cho phép người bệnh sống nhiều năm. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những khối u phát triển nhanh chóng và có thể đe dọa tính mạng.

Như vậy, khi bạn thấy xuất hiện khối u bất thường nào trên cơ thể cũng nên đi khám ngay lập tức để được thăm khám và điều trị kịp thời. Hy vọng với những thông tin trên đã phần nào giúp bạn hiểu được về khối u và mức độ nghiêm trọng của nó.

Xem thêm:

• Triệu chứng, chẩn đoán và hướng điều trị các khối u trong sọ
• Cách phân biệt u xơ dưới da với u mỡ dưới da chính xác nhất