Khí đá có độc không và những thông tin có thể bạn chưa biết
Ngày 09/10/2023
Kích thước chữ
Mặc định
Lớn hơn
Khí đá (đất đèn) hay còn được gọi là canxi cacbua, thường được sử dụng để ủ trái cây, đặc biệt là để làm cho các loại trái cây chín đều và đẹp hơn. Tuy nhiên, có một số câu hỏi xoay quanh khí đá, như liệu khí đá có độc không và có thể gây nghiêm trọng cho sức khỏe không? Hãy cùng tìm hiểu về khí đá và tác động của nó trên sức khỏe con người.
Khí đá thường được sử dụng trong việc ủ trái cây để làm cho chúng chín đều và đẹp hơn. Để biết khí đá có độc không chúng ta cần xem xét một số thông tin về khí đá, bao gồm quy trình sản xuất khí đá, các ứng dụng của nó và tác động của khí đá đến sức khỏe con người.
Định nghĩa khí đá là gì?
Khí đá là một hợp chất hóa học được gọi là canxi cacbua (calcium carbide), có công thức hóa học là CaC2. Màu sắc của khí đá phụ thuộc vào tạp chất và kích cỡ, từ đen đến trắng xỉn. Thường thì khí đá có màu xám hoặc màu nâu. Khi khí đá bị ẩm, nó sẽ tạo ra mùi hăng khó chịu.
Khí đá được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như giao thông chuyên chở, nông nghiệp, công nghiệp, cung cấp hàng sử dụng và đặc biệt là trong công nghiệp hóa chất, chẳng hạn như sản xuất khí axetylen và canxi cyanamid. Ngoài ra, khí đá còn được sử dụng để ủ trái cây chín nhanh hơn. Để biết khí đá có độc không, các bạn hãy theo dõi những thông tin trong bài viết dưới đây.
Quy trình sản xuất khí đá
Khí đá (canxi cacbua) được sản xuất trong quy mô công nghiệp thông qua phản ứng cháy ở nhiệt độ rất cao, khoảng 2.000°C. Nguyên liệu cho quá trình sản xuất bao gồm vôi sống và than cốc. Phản ứng cháy này có thể được biểu diễn như sau:
CaO + 3C → CaC2 + CO
Khí đá được tạo ra ở nhiệt độ rất cao, khoảng 2.000°C, nhiệt độ này không dễ dàng đạt được bằng cách gia nhiệt truyền thống (sử dụng than hoặc củi). Do đó, quá trình sản xuất phải được thực hiện trong lò hồ quang rộng với điện cực làm bằng than chì.
Sản phẩm của quá trình sản xuất khí đá chủ yếu là canxi cacbua, có dạng hạt với kích thước từ vài mm đến 50 mm. Các tạp chất thường nằm ở những hạt có kích thước nhỏ. Hàm lượng canxi cacbua trong sản phẩm được xác định bằng lượng khí axetilen sản xuất khi tác dụng với nước. Ví dụ, theo tiêu chuẩn của Anh và Đức, sản phẩm khí đá cục phải tạo ra từ 295 lít/kg đến 300 lít/kg. Các tạp chất trong khí đá có thể là các hợp chất của photpho, khi tác dụng với hydro, chúng chuyển thành photphin (PH3).
Các ứng dụng của khí đá
Khí đá có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và nông nghiệp, bao gồm:
Cung cấp khí acetylen: Khí đá phản ứng với nước để sản xuất axetylen, một khí quan trọng trong công nghiệp hóa chất.
Chế tạo thép: Trong công nghiệp chế tạo thép, khí đá được sử dụng để khử lượng sulfur trong sắt, chuyển đổi vật liệu sắt thành dạng lỏng và ngăn chặn quá trình oxy hóa trong các thiết bị.
Vật liệu cho chế tạo pin: Khí đá được sử dụng để sản xuất muội than, một thành phần quan trọng trong pin.
Ủ trái cây: Khí đá được sử dụng để ủ trái cây, làm cho chúng chín nhanh hơn.
Khí đá trong nông nghiệp
Tuy khí đá có nhiều ứng dụng trong nông nghiệp, nhưng việc sử dụng nó để xử lý thực phẩm đòi hỏi sự cẩn trọng vì nó chứa thành phần chất asen và phốt pho. Khi khí đá phản ứng với nước, nó sẽ tạo ra khí axetylen. Khí asen, phốt pho và axetylen có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như chóng mặt, nhức đầu, buồn ngủ, rối loạn tâm thần, co giật và thiếu oxy dẫn đến tức ngực khó thở, mất trí tưởng tượng và nhiều vấn đề khác. Một số quốc gia đã cấm việc sử dụng khí đá trong việc xử lý thực phẩm để bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng.
Khí đá có độc không?
Để làm cho một số loại trái cây như xoài, chuối chín đều và đẹp, nhiều người sử dụng phương thức truyền thống là ủ bằng khí đá. Nhưng việc tìm hiểu kỹ khí đá có độc không thì không phải ai cũng làm được. Có thể bạn chưa biết, khí đá có thể ẩn chứa các tác nhân độc hại và có thể gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Dưới đây là những tác hại của khí đá:
Ngộ độc acetylene: Khí đá tạo ra khí acetylen khi tiếp xúc với nước và khí này có thể gây ngộ độc nếu nồng độ cao. Triệu chứng của ngộ độc acetylene có thể bao gồm khát nước, khó nuốt, ói mửa và cảm giác ngứa ngáy ở miệng, cổ họng, hoặc mũi. Ngoài ra, nếu tiếp xúc lâu dài với nồng độ cao, khí acetylen có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người.
Chứa arsenic và phosphor hydride: Khí đá còn chứa một lượng nhỏ arsenic và phosphor hydride. Khi ăn trái cây ủ bằng khí đá, người tiêu dùng có thể gặp khó chịu trong dạ dày và rối loạn tiêu hóa và trong trường hợp dài hạn, có thể gây tiêu chảy, viêm loét dạ dày và tá tràng.
Việc sử dụng khí đá để ủ trái cây có thể tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe con người. Thay vì ủ bằng khí đá, nhiều nước phát triển sử dụng khí ethylene thay thế. Khí ethylene không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người và được coi là lựa chọn an toàn hơn.
Nếu bạn muốn đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mình khi tiêu thụ trái cây ủ chín, hãy kiểm tra nguồn gốc của sản phẩm và tìm hiểu về phương pháp ủ trái cây được sử dụng. Trái cây chín tự nhiên thường là lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe. Việc rửa kỹ trái cây trước khi ăn cũng có thể giúp loại bỏ một phần tạp chất có thể tồn đọng trên bề mặt của trái cây.
Vậy khí đá có độc không, các bạn đã biết rồi phải không? Khí đá (canxi cacbua) có tiềm ẩn độc hại và nguy cơ đối với sức khỏe con người khi sử dụng không đúng cách. Việc sử dụng khí đá để ủ trái cây và thực phẩm đòi hỏi sự cẩn trọng và tuân thủ các quy định an toàn. Sự hiểu biết về các rủi ro liên quan đến khí đá và lựa chọn phương pháp ủ trái cây an toàn hơn như sử dụng khí ethylene có thể giúp bạn bảo vệ sức khỏe và đảm bảo rằng thực phẩm được tiêu thụ là an toàn.
Có thể bạn quan tâm
Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm
Dược sĩ chuyên khoa Dược lý - Dược lâm sàng. Tốt nghiệp 2 trường đại học Mở và Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có kinh nghiệm nghiên cứu về lĩnh vực sức khỏe, đạt được nhiều giải thưởng khoa học. Hiện là Dược sĩ chuyên môn phụ trách xây dựng nội dung và triển khai dự án đào tạo - Hội đồng chuyên môn tại Nhà thuốc Long Châu.