Làm thế nào để test đa nhân cách?

Rối loạn đa nhân cách khá hiếm gặp nhưng thường có các triệu chứng và hành vi nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Việc chẩn đoán bệnh đa nhân cách phải được thực hiện bởi các bác sĩ có trình độ chuyên môn cao và nhiều năm kinh nghiệm. Vậy test đa nhân cách được thực hiện như thế nào? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh phức tạp này.

Bệnh đa nhân cách là gì?

Rối loạn đa nhân cách - Dissociative Identity Disorder (DID). Đây là một dạng của rối loạn phân ly. Khi mắc bệnh này, người bệnh phải chịu sự tồn tại của ít nhất là hai nhân cách khác nhau trong cơ thể mình. Có 2 dạng rối loạn đa nhân cách là dạng chiếm hữu và dạng không chiếm hữu.

• Dạng chiếm hữu: Người bệnh bị điều khiển bởi một nhân dạng khác, khiến người bệnh có những hành động và lời nói theo những cách khác nhau.
• Dạng không chiếm hữu: Người bệnh tự cảm thấy bản thân có sự thay đổi đột ngột, có cảm giác mình là người quan sát cảm xúc, lời nói và hành động của chính mình.

Biểu hiện của bệnh đa nhân cách

Đa nhân cách là bệnh rối loạn đặc biệt với các dấu hiệu đặc trưng sau:

• Bệnh nhân có cảm giác bị tách rời khỏi cảm xúc và cơ thể. Đây được xem là biểu hiện đầu tiên của bệnh.
• Người bệnh có cảm giác thế giới này là không có thật và có nhận thức không thực tế về mọi thứ xung quanh.
• Người bệnh sẽ có cảm giác như bản thân bị ép buộc làm những việc mà bản thân không thường làm như lấy cắp tiền của người khác, chạy xe quá tốc độ,...
• Người bệnh quên mất thông tin cá nhân, địa chỉ, công việc, tên, tuổi.
• Người bệnh quên những việc xảy ra trong quá khứ hoặc thậm chí là sự kiện xảy ra thường ngày.
• Người bệnh hoặc người thân có thể thấy các dấu hiệu thay đổi trong hành vi, suy nghĩ của người bệnh.
• Người bệnh có ý định tự làm hại, ngược đãi bản thân hoặc có ý định tự tử. Theo thống kê từ hiệp hội tâm lý Hoa Kỳ, hơn 70% người bệnh rối loạn đa nhân cách tại đất nước này từng tìm cách để tự tử.
• Ngoài ra, người bệnh còn có các triệu chứng như ảo giác, lo âu, trầm cảm, rối loạn chức năng tình dục, lạm dụng chất kích thích, cơn co giật không phải bệnh động kinh.

Làm thế nào để test đa nhân cách?

Đa nhân cách là căn bệnh khó chẩn đoán, vì thế chỉ có các bác sĩ với tay nghề chuyên môn cao mới có khả năng test đa nhân cách. Quá trình chẩn đoán căn bệnh này khá phức tạp và đòi hỏi nhiều thời gian. Bởi các triệu chứng của bệnh đa nhân cách giống với nhiều loại rối loạn tâm thần khác. Thực tế cho thấy, bệnh nhân mắc rối loạn đa nhân cách vẫn có thể mắc kèm các rối loạn khác như rối loạn nhân cách ranh giới, rối loạn lo âu hay rối loạn trầm cảm.

Chẩn đoán bệnh rối loạn đa nhân cách dựa trên những biểu hiện lâm sàng, theo cẩm nang chẩn đoán, thống kê rối loạn tâm thần phiên bản thứ năm (DMS-5) của hiệp hội tâm lý Hoa Kỳ. Các bác sĩ có chuyên môn sẽ dựa trên 5 tiêu chí bao gồm:

• Nhiều nhân cách: Bệnh nhân có ít nhất hai nhân cách khác nhau. Trong đó, mỗi nhân cách sẽ có cách suy nghĩ và nhận thức về bản thân và thế giới xung quanh khác nhau.
• Mất ký ức: Bệnh nhân không thể nhớ một cách chi tiết các sự kiện diễn ra trong ngày, các chuyện buồn hoặc thậm chí là không nhớ thông tin cá nhân của mình.
• Sinh hoạt không bình thường: Bệnh rối loạn đa nhân cách khiến cho người bệnh gặp khó khăn trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Bởi họ không thể làm việc một cách hiệu quả, đồng thời cũng khó xây dựng một mối quan hệ đồng nghiệp, bạn bè bền vững vì sự “đa nhân cách” của mình.
• Trải qua tình trạng sang chấn tâm lý ở quá khứ: Bệnh nhân đã từng trải qua các sự kiện đau buồn ở quá khứ như phụ nữ là nạn nhân của lạm dụng tình dục, trẻ em bị bắt nạt, bạo hành,...
• Không chịu ảnh hưởng của chất gây nghiện: Bệnh nhân có các triệu chứng rối loạn đa nhân cách nhưng lại không phải do ảnh hưởng của các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia,...

Điều trị bệnh đa nhân cách

Sau khi test đa nhân cách thông qua 5 tiêu chí trên, các bác sĩ có thể chẩn đoán được bệnh nhân có mắc tình trạng đa nhân cách hay không. Từ đó tìm ra hướng điều trị phù hợp đối với từng đối tượng bệnh. Hiện nay, mặc dù chưa có phương pháp đặc hiệu đối với bệnh rối loạn đa nhân cách, tuy nhiên các phương thức sau có thể hỗ trợ bệnh nhân kiểm soát tốt hơn các triệu chứng của bệnh.

Dùng thuốc

Tính đến nay vẫn chưa có loại thuốc nào được FDA chấp thuận để điều trị đặc hiệu bệnh đa nhân cách. Tuy nhiên, một số loại thuốc điều trị các bệnh lý tâm thần khác như trầm cảm, rối loạn lo âu có thể giảm triệu chứng đa nhân cách của bệnh nhân.

Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu được xem là phương pháp hiệu quả điều trị chứng rối loạn đa nhân cách. Phương pháp này nhằm mục đích như sau:

• Thông qua các chấn thương hoặc những lạm dụng xảy ra trong quá khứ của bệnh nhân, từ đó lên phác đồ điều trị;
• Quản lý việc thay đổi hành vi một cách đột ngột;
• Hợp nhất những nhân cách mà bệnh nhân đang mắc phải thành một nhân cách duy nhất.

Liệu pháp thôi miên

Đây là phương pháp có nguồn gốc từ phương Tây, bao gồm 4 giai đoạn là cảm ứng, đào sâu, gợi ý, xuất hiện. Với phương pháp này, người bệnh sẽ được đưa vào một trạng thái thư giãn, tập trung cao độ với mục đích cải thiện những vấn đề về sức khỏe. Thôi miên được áp dụng trong việc cải thiện sức khỏe tâm thần của bệnh nhân như:

• Ám ảnh;
• Hoảng loạn, lo lắng, căng thẳng và hội chứng căng thẳng sau chấn thương (PTSD);
• Vấn đề về kiểm soát hành vi như cai thuốc lá, đái dầm, giảm cân.

Liệu pháp thôi miên được kết hợp với tâm lý trị liệu nhằm hỗ trợ người bệnh tiếp cận với phần ký ức bị kìm nén, kiểm soát các hành vi chống đối và tích hợp đa nhân cách thành một nhân cách duy nhất.

Đa nhân cách là căn bệnh đòi hỏi phải có sự chăm sóc y tế và tâm lý phù hợp từ các bác sĩ, người thân và cộng đồng nhằm giúp người bệnh trở về cuộc sống sinh hoạt bình thường. Nếu bản thân hoặc người thân có các biểu hiện của căn bệnh này, nên đưa họ đến gặp các chuyên gia y tế để test đa nhân cách sớm nhất có thể. Từ đó tìm ra phương pháp điều trị thích hợp cho bệnh nhân.