Rối loạn nhân cách là gì? Các triệu chứng của bệnh và ảnh hưởng của bệnh đối với chất lượng cuộc sống

Rối loạn nhân cách là bệnh gì?

Nhân cách của con người bao gồm tư duy, hành vi và những phản ứng tự nhiên và thường xuyên với người khác cũng như các tình huống trong cuộc sống. Người bị rối loạn nhân cách có suy nghĩ, cảm nhận, hành vi cư xử hoặc thể hiện các mối quan hệ rất khác với người bình thường. Bệnh lý này bao gồm 10 loại rối loạn sức khỏe tâm thần. Người mắc rối loạn nhân cách thường không nhận ra suy nghĩ và hành vi cư xử của họ có vấn đề. Rối loạn nhân cách thường bắt đầu ở tuổi thiếu niên hoặc đầu tuổi trưởng thành.

Rối loạn nhân cách được Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ (DSM - 5) chia thành 3 nhóm chính. Mỗi nhóm có các triệu chứng chung khác nhau.

Cluster A (nhóm A): Liên quan đến suy nghĩ hoặc hành vi bất thường và lập dị. Bao gồm các:

• Rối loạn nhân cách hoang tưởng;
• Rối loạn nhân cách phân liệt;
• Rối loạn nhân cách dạng phân liệt.

Cluster B (Nhóm B): Liên quan đến các hành vi kịch tính và thất thường. Những người có các loại tình trạng này thể hiện cảm xúc mãnh liệt, không ổn định và hành vi bốc đồng. Bao gồm:

• Rối loạn nhân cách chống đối xã hội;
• Rối loạn nhân cách ranh giới;
• Rối loạn nhân cách kịch tính;
• Rối loạn nhân cách ái kỷ.

Cluster C (Nhóm C): Liên quan đến lo âu và sợ hãi. Bao gồm:

• Rối loạn nhân cách né tránh;
• Rối loạn nhân cách lệ thuộc;
• Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế.

Một người có thể có các triệu chứng hỗn hợp của nhiều loại rối loạn nhân cách.

Những dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn nhân cách

Mỗi loại trong số 10 loại rối loạn nhân cách có các dấu hiệu và triệu chứng cụ thể riêng. Tuy nhiên, nói chung, rối loạn nhân cách liên quan đến các vấn đề:

• Nhận thức về bản thân: Những người bị rối loạn nhân cách thường thiếu hình ảnh rõ ràng hoặc ổn định về bản thân và cách họ nhìn nhận bản thân thường thay đổi tùy thuộc vào tình huống hoặc những người họ ở cùng. Lòng tự trọng của họ có thể cao hoặc thấp một cách phi thực tế.
• Mối quan hệ: Những người bị rối loạn nhân cách gặp khó khăn để có các mối quan hệ gần gũi, ổn định với những người khác do niềm tin và hành vi có vấn đề của họ. Họ có thể thiếu sự đồng cảm hoặc tôn trọng người khác, sống tách biệt về tình cảm hoặc quá cần sự quan tâm và chăm sóc.
• Một dấu hiệu phân biệt khác của chứng rối loạn nhân cách là hầu hết những người mắc chứng rối loạn nhân cách thường không tự nhận thức được suy nghĩ và hành vi của họ có vấn đề như thế nào.

Tác động của rối loạn nhân cách đối với sức khỏe

Vì những người bị rối loạn nhân cách thường không nhận thức được bản thân mình mắc bệnh nên không tìm kiếm sự chăm sóc y tế thích hợp, vì vậy tiên lượng nhìn chung thường kém.

Rối loạn nhân cách không được điều trị có thể dẫn đến:

• Khó khăn trong thành lập các mối quan hệ xã hội;
• Khó khăn trong công việc;
• Suy giảm chức năng xã hội.

Ngoài ra, rối loạn nhân cách có liên quan đến tỷ lệ tăng cao của:

• Thất nghiệp;
• Ly hôn;
• Bạo hành gia đình;
• Sử dụng chất kích thích;
• Vô gia cư;
• Phạm tội (đặc biệt là loại rối loạn nhân cách chống đối xã hội).

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn nhân các

Rối loạn nhân cách gây ra bởi sự kết hợp của các yếu tố di truyền, chẳng hạn như tiền sử gia đình có những ảnh hưởng đến người bệnh trong quá trình nuôi dạy từ nhỏ.

Những người có một cuộc sống gia đình bất ổn trong thời thơ ấu và thanh thiếu niên có thể phát triển các rối loạn nhân cách trong cuộc sống sau này. Cần có thông tin về tiền căn bản thân và tiền căn gia đình của một người để xác định tương đối nguyên nhân gây ra rối loạn nhân cách.