Lạp xưởng nướng đá là gì? Mối nguy hại từ món ăn này

Lạp xưởng nướng đá, món ăn vặt mới lạ đang được nhiều người yêu thích bởi cách chế biến độc đáo và hương vị đậm đà. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, đằng sau vẻ ngoài hấp dẫn ấy lại tiềm ẩn những nguy cơ không nhỏ đến sức khỏe. Vậy lạp xưởng nướng đá là món gì và đâu là những mối nguy cần lưu ý? Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu kỹ hơn về món ăn gây sốt này qua bài viết dưới đây.

Lạp xưởng nướng đá là gì?

Lạp xưởng nướng đá là một biến tấu mới lạ của món lạp xưởng truyền thống, được chế biến bằng phương pháp sử dụng lớp đá sỏi được làm nóng thay cho các hình thức nướng trực tiếp bằng than củi hay bếp gas. Cụ thể, đá sỏi được đặt trong một khay chịu nhiệt và đun nóng bằng điện, sau đó lạp xưởng được đặt lên bề mặt đá để làm chín. Cách nướng này tạo ra nhiệt khô và lan tỏa đều, giúp phần vỏ lạp xưởng chín xém, giòn nhẹ, trong khi bên trong vẫn giữ được độ mềm và mọng.

Từ góc độ an toàn thực phẩm và y học dinh dưỡng, phương pháp này được cho là hạn chế khói và các hợp chất sinh ra từ quá trình đốt cháy nhiên liệu như benzopyrene hay carbon monoxide, những chất có thể gây hại cho đường hô hấp và có nguy cơ làm tăng nguy cơ ung thư nếu tiếp xúc lâu dài. Chính vì vậy, nhiều người tiêu dùng hiện nay cho rằng nướng đá là lựa chọn “lành mạnh” hơn so với nướng bằng than.

Tuy nhiên, hiệu quả an toàn thực sự của phương pháp này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất lượng nguyên liệu, mức độ xử lý nhiệt và điều kiện vệ sinh của đá sỏi sử dụng. Do đó, người tiêu dùng cần cân nhắc kỹ lưỡng khi lựa chọn món ăn này để đảm bảo sức khỏe lâu dài.

Lạp xưởng nướng đá làm từ thịt gì?

Lạp xưởng nướng đá là một món ăn hấp dẫn với hương vị đậm đà, lớp vỏ giòn xém và màu sắc bắt mắt. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về giá trị dinh dưỡng cũng như mức độ an toàn của món ăn này, điều quan trọng là cần biết lạp xưởng nướng đá được chế biến từ nguyên liệu gì.

Thành phần phổ biến trong lạp xưởng nướng đá bao gồm:

• Thịt heo xay nhuyễn: Đây là thành phần chính, thường bao gồm hỗn hợp giữa thịt nạc và thịt mỡ nhằm tạo độ mềm và béo ngậy cho sản phẩm. Tỷ lệ nạc - mỡ thường dao động khoảng 7:3 để đảm bảo kết cấu và hương vị sau khi nướng.
• Gia vị tẩm ướp: Gồm muối, đường, tiêu, bột ngọt, rượu trắng, nước mắm và có thể có thêm chất tạo màu hoặc chất bảo quản. Một số cơ sở sản xuất còn sử dụng phụ gia tổng hợp như nitrate và nitrite để giữ màu đỏ tươi và kéo dài thời hạn sử dụng, đây là những chất đã được cảnh báo về nguy cơ sinh ung thư nếu tích tụ lâu dài trong cơ thể.
• Lòng heo hoặc vỏ collagen: Được dùng để bao gói hỗn hợp thịt, tạo hình dạng đặc trưng cho lạp xưởng. Trong các sản phẩm công nghiệp, vỏ collagen thường được sử dụng do tiện lợi và chi phí thấp hơn.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lạp xưởng thuộc nhóm thực phẩm chế biến sẵn có nguy cơ gây ung thư đại trực tràng. Việc tiêu thụ thường xuyên các sản phẩm có hàm lượng muối và chất béo bão hòa cao có thể làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, bệnh tim mạch và béo phì.

Ngoài ra, nếu sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc, không đảm bảo vệ sinh, hoặc vi phạm quy chuẩn an toàn thực phẩm, như dùng thịt heo ôi thiu, gia vị pha tạp, hay vỏ bao không tiệt trùng, có thể dẫn đến nhiễm khuẩn Salmonella, E.coli, Listeria, gây tiêu chảy cấp hoặc ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng.

Vì vậy, khi lựa chọn món lạp xưởng nướng đá, người tiêu dùng cần đặc biệt lưu ý đến nguồn gốc sản phẩm, điều kiện bảo quản và vệ sinh chế biến để tránh những rủi ro về sức khỏe trong dài hạn.

Tác hại của lạp xưởng nướng đá

Dưới vẻ ngoài thơm ngon, béo ngậy và hình thức chế biến bắt mắt, món lạp xưởng nướng đá đang trở thành trào lưu ẩm thực đường phố được nhiều người ưa chuộng, đặc biệt là giới trẻ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng ẩn sau lớp vỏ cháy xém hấp dẫn đó là hàng loạt nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe người tiêu dùng. Để hiểu rõ hơn, hãy cùng phân tích các tác hại của lạp xưởng nướng đá dưới đây:

Tăng nguy cơ phơi nhiễm chất độc từ đá nướng không vệ sinh

Lớp đá dùng để nướng lạp xưởng nếu không được vệ sinh thường xuyên có thể tích tụ dầu mỡ, cặn bẩn, bụi mịn và các chất ô nhiễm từ môi trường. Khi bị đốt nóng lặp đi lặp lại, các cặn này dễ bị phân hủy ở nhiệt độ cao, sản sinh các hợp chất như benzopyrene, một chất thuộc nhóm polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs), được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phân loại là tác nhân gây ung thư nhóm 1. Việc hít phải hoặc tiêu thụ thực phẩm chứa PAHs trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, gan và phổi.

Tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thực phẩm do vi sinh vật

Lạp xưởng được bảo quản không đúng cách hoặc nướng trên bề mặt đá bị nhiễm bẩn sẽ dễ bị nhiễm các vi khuẩn gây bệnh như Salmonella, Listeria monocytogenes hoặc Escherichia coli. Các chủng vi khuẩn này có thể gây ra các triệu chứng tiêu chảy, đau bụng, sốt cao, thậm chí sốc nhiễm khuẩn, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có hệ miễn dịch suy yếu.

Gia tăng các bệnh lý chuyển hóa

Do chứa nhiều natri, chất béo bão hòa và calo rỗng, ăn lạp xưởng nướng đá thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, bệnh tim mạch, béo phì và đái tháo đường type 2. Các thành phần này khi tích lũy lâu dài làm rối loạn chuyển hóa lipid máu, tăng đề kháng insulin và thúc đẩy tiến triển của xơ vữa động mạch.

Tích lũy phụ gia độc hại từ thịt chế biến sẵn

Lạp xưởng công nghiệp thường chứa nhiều nitrit, chất bảo quản, chất tạo màu và tạo mùi để kéo dài thời gian bảo quản và giữ được màu sắc hấp dẫn. Nitrit có thể kết hợp với các amin trong thực phẩm để tạo thành nitrosamine, hợp chất có khả năng gây ung thư dạ dày. WHO cũng xếp thịt chế biến sẵn vào nhóm nguy cơ cao gây ung thư nếu tiêu thụ thường xuyên.

Gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm

Quá trình chế biến lạp xưởng nướng đá thường diễn ra ở các hàng quán vỉa hè, không được che chắn hợp vệ sinh, dễ bị nhiễm bụi, vi khuẩn từ không khí và giao thông. Sự thiếu kiểm soát trong nguồn gốc nguyên liệu và điều kiện chế biến có thể làm giảm chất lượng thực phẩm và đe dọa đến sức khỏe cộng đồng.

Ăn lạp xưởng nướng đá có bị ung thư không?

Ăn lạp xưởng nướng đá có bị ung thư không? Câu trả lời là có thể nếu tiêu thụ thường xuyên và không kiểm soát. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lạp xưởng thuộc nhóm thực phẩm chế biến sẵn, nhóm 1 các tác nhân gây ung thư. Quá trình chế biến thường sử dụng nitrit và các chất bảo quản, khi tiếp xúc với nhiệt độ cao như cách nướng trên đá sỏi có thể tạo ra các hợp chất gây ung thư như nitrosamine hoặc hydrocarbon thơm đa vòng (PAH). Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) cho biết, chỉ cần ăn 50g thịt chế biến sẵn mỗi ngày cũng làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng lên đến 18%, một con số đáng lo ngại nếu không kiểm soát thói quen ăn uống.

Dù lạp xưởng nướng đá có thể hấp dẫn bởi hương vị và hình thức mới lạ, người tiêu dùng vẫn nên cẩn trọng với các nguy cơ tiềm ẩn từ loại thực phẩm này. Việc tiêu thụ thịt chế biến sẵn thường xuyên, đặc biệt khi không rõ nguồn gốc và không đảm bảo vệ sinh trong chế biến, có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như cao huyết áp, tim mạch và thậm chí ung thư. Vì vậy, hãy cân nhắc kỹ lưỡng, ưu tiên lựa chọn thực phẩm an toàn, rõ nguồn gốc và duy trì lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe lâu dài.