Tăng huyết áp là gì? Nguyên nhân gây bệnh và phương pháp phòng ngừa hiệu quả

Huyết áp là gì?

Huyết áp là một trong năm dấu hiệu sinh tồn của cơ thể, dùng để đánh giá áp lực của dòng máu tác động lên thành động mạch. Động mạch có vai trò mang máu từ tim đến các cơ quan trong cơ thể.

Huyết áp được xác định thông qua việc đo huyết áp, được tính bằng đơn vị mmHg, bao gồm hai chỉ số:

• Chỉ số trên được gọi là huyết áp tâm thu, đo áp lực đẩy máu trong động mạch khi tim co bóp.
• Chỉ số dưới được gọi là huyết áp tâm trương, đo áp lực của máu trong động mạch khi tim nghỉ giữa các nhịp đập.

Sau khi đo huyết áp của bạn, nhân viên y tế sẽ đọc “120 trên 80” hoặc viết “120/80 mmHg”, có nghĩa 120 là huyết áp tâm thu và 80 là huyết áp tâm trương.

Tăng huyết áp là gì?

Theo khuyến cáo của Phân hội Tăng huyết áp - Hội Tim Mạch Học Quốc Gia Việt Nam, tăng huyết áp (hay cao huyết áp) được xác định với chỉ số huyết áp lớn hơn hoặc bằng 140/90 mmHg khi đo tại phòng khám. Chỉ số tiền tăng huyết áp khi mức huyết áp trong khoảng 130-139/85-89 mmHg; chỉ số huyết áp bình thường khi mức huyết áp < 130/85 mmHg.

Xem thêm thông tin: Những thông tin về huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương

Những dấu hiệu và triệu chứng của tăng huyết áp

Hơn 30% trường hợp người bệnh không phát hiện các dấu hiệu của tăng huyết áp, mặc dù bệnh đã âm thầm tiến triển nghiêm trọng. Một số triệu chứng có thể xảy ra ở người bệnh tăng huyết áp gồm:

• Đau đầu vào buổi sáng;
• Chảy máu cam;
• Đỏ phừng mặt;
• Chóng mặt, ù tai;
• Hồi hộp, đánh trống ngực;
• Đau ngực;
• Mệt mỏi.

Biến chứng có thể gặp khi mắc tăng huyết áp

Tăng huyết áp gây tổn thương trực tiếp mạch máu và tim. Các biến chứng của tăng huyết áp bao gồm:

• Biến chứng tại não: Xuất huyết não, nhồi máu não, sa sút trí tuệ.
• Biến chứng tại mắt: Xuất huyết hoặc xuất huyết võng mạc, phù gai thị.
• Biến chứng tại tim: Suy tim, rung nhĩ, nhồi máu cơ tim, hội chứng mạch vành mạn.
• Biến chứng tại thận: Bệnh thận mạn.
• Biến chứng bệnh động mạch ngoại biên: Hẹp hoặc tắc mạch máu ở hai chân.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh cũng như hạn chế các biến chứng của bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp

Phần lớn ở người trưởng thành, nguyên nhân tăng huyết áp vẫn chưa được xác định được gọi là tăng huyết áp nguyên phát hay tăng huyết áp vô căn, chiếm 90% trường hợp; khoảng 10% trường hợp là có nguyên nhân thứ phát.

Tăng huyết áp nguyên phát (tăng huyết áp vô căn)

Như đã đề cập, hầu hết các trường hợp tăng huyết áp không xác định được nguyên nhân. Tăng huyết áp nguyên phát được ghi nhận có tính gia đình, phổ biến hơn ở nam giới.

Tăng huyết áp thứ phát

Khi xác định tình trạng tăng huyết áp có nguyên nhân thứ phát và điều trị đúng nguyên nhân, bệnh có thể được chữa khỏi. Nguyên nhân thứ phát thường gặp bao gồm:

• Các bệnh lý thận như viêm cầu thận, hội chứng thận hư, bệnh thận mạn, hẹp động mạch thận,...
• U tủy thượng thận;
• Hội chứng Conn;
• Hội chứng Cushing;
• Các bệnh lý tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến yên như cường giáp, suy giáp, cường cận giáp, u tuyến yên,...
• Ngưng thở khi ngủ;
• Một số loại thuốc như thuốc tránh thai, thuốc kháng viêm, thuốc giảm đau, Cam thảo,...
• Hẹp eo động mạch chủ;
• Các rối loạn sức khỏe tâm thần.