Mạc treo đại tràng ngang: Cấu trúc, vai trò và bệnh lý liên quan

Mạc treo đại tràng ngang là một cấu trúc quan trọng trong ổ bụng, giúp cố định đại tràng ngang và chứa các mạch máu, bạch huyết cùng dây thần kinh cung cấp cho cơ quan này. Cấu trúc giải phẫu đặc biệt của mạc treo không chỉ hỗ trợ quá trình tiêu hóa mà còn liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe tiêu hóa khác. Vậy mạc treo đại tràng ngang có đặc điểm gì? Chức năng của nó quan trọng ra sao? Cùng tìm hiểu chi tiết nhé!

Cấu trúc giải phẫu của mạc treo đại tràng ngang

Mạc treo đại tràng ngang là một phần của phúc mạc, có cấu trúc gồm hai lớp mô liên kết bao bọc, bên trong chứa các thành phần quan trọng. Cấu trúc này giúp cung cấp dưỡng chất, điều khiển vận động của đại tràng ngang và bảo vệ các cơ quan tiêu hóa khỏi tổn thương. Dưới đây là các thành phần chính của mạc treo đại tràng ngang:

Mạch máu

Mạc treo đại tràng ngang chứa hệ thống mạch máu phong phú, giúp cung cấp oxy và dưỡng chất để nuôi dưỡng đại tràng ngang. Trong đó, động mạch chính là động mạch đại tràng giữa, một nhánh quan trọng của động mạch mạc treo tràng trên, có nhiệm vụ vận chuyển máu giàu oxy đến nuôi các đoạn của đại tràng ngang. Bên cạnh đó, các tĩnh mạch đi kèm giúp dẫn lưu máu từ đại tràng về hệ tuần hoàn, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và loại bỏ chất thải từ cơ quan tiêu hóa.

Hệ thần kinh

Mạc treo đại tràng ngang cũng chứa các dây thần kinh có chức năng cung cấp cảm giác và điều khiển vận động cơ trơn của đại tràng ngang. Hệ thần kinh này bao gồm cả các nhánh từ hệ thần kinh tự chủ, trong đó thần kinh giao cảm giúp làm giảm nhu động ruột khi cần thiết, còn thần kinh phó giao cảm (chủ yếu từ dây thần kinh phế vị) có nhiệm vụ kích thích hoạt động co bóp, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và đẩy thức ăn qua đại tràng.

Mô mỡ

Một phần không thể thiếu trong cấu trúc của mạc treo đại tràng ngang là mô mỡ, giúp bảo vệ các mạch máu và dây thần kinh khỏi những tác động cơ học từ chuyển động của ruột và các cơ quan lân cận. Mô mỡ này cũng có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất, dự trữ năng lượng và tham gia vào các phản ứng miễn dịch, giúp cơ thể chống lại tình trạng viêm nhiễm và bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân gây hại.

Vai trò của mạc treo đại tràng ngang

Mạc treo đại tràng ngang không chỉ có vai trò cố định và treo đại tràng ngang trong ổ bụng mà còn thực hiện nhiều chức năng quan trọng liên quan đến tuần hoàn, miễn dịch và vận động tiêu hóa. Dưới đây là các vai trò chính của mạc treo đại tràng ngang:

• Cung cấp máu: Đảm bảo lưu thông máu đến đại tràng ngang thông qua hệ động mạch và tĩnh mạch.
• Hỗ trợ hệ bạch huyết: Giúp dẫn lưu bạch huyết và loại bỏ độc tố.
• Tạo môi trường vận động linh hoạt: Giúp đại tràng ngang có thể di chuyển nhẹ theo nhu động ruột mà không bị căng thẳng quá mức.

Các bệnh lý liên quan đến mạc treo đại tràng ngang

Mạc treo đại tràng ngang là một cấu trúc quan trọng trong hệ tiêu hóa, có vai trò duy trì vị trí và cung cấp máu cho đại tràng ngang. Một số bệnh lý liên quan có thể ảnh hưởng đến cấu trúc này gây đau đớn và rối loạn chức năng tiêu hóa.

Viêm mạc treo đại tràng ngang

Viêm mạc treo đại tràng ngang là một tình trạng viêm nhiễm do nhiều nguyên nhân khác nhau như nhiễm khuẩn, bệnh Crohn hoặc viêm đại tràng mãn tính. Bệnh có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như:

• Đau bụng vùng trên rốn hoặc dưới sườn trái;
• Rối loạn tiêu hóa, có thể dẫn đến tiêu chảy hoặc táo bón;
• Sốt nhẹ trong trường hợp nhiễm trùng.

Tắc nghẽn mạch máu mạc treo

Tắc nghẽn mạch máu mạc treo đại tràng xảy ra khi dòng máu cung cấp cho đại tràng ngang bị gián đoạn do xơ vữa động mạch. Tình trạng này có thể gây:

• Đau bụng dữ dội sau khi ăn;
• Buồn nôn, nôn mửa;
• Sụt cân do rối loạn hấp thu.

Thoát vị mạc treo đại tràng ngang

Thoát vị xảy ra khi các cấu trúc nâng đỡ mạc treo bị suy yếu, khiến đại tràng ngang di chuyển bất thường. Hiện tượng này gây các triệu chứng:

• Cơn đau bụng tái phát;
• Cảm giác căng tức bụng;
• Táo bón hoặc tắc ruột bán phần.

Chẩn đoán và điều trị

Chẩn đoán

Để xác định các bệnh lý liên quan đến mạc treo đại tràng ngang, bác sĩ sẽ tiến hành khai thác tiền sử bệnh, thăm khám lâm sàng và chỉ định các phương pháp cận lâm sàng phù hợp. Một số phương pháp chẩn đoán quan trọng bao gồm:

• Siêu âm bụng: Đây là phương pháp đầu tiên được sử dụng để đánh giá tình trạng viêm nhiễm, tổn thương mạc treo đại tràng ngang và quan sát mạch máu vùng này. Siêu âm Doppler có thể giúp xác định dòng chảy của mạch máu và phát hiện các bất thường về tuần hoàn.
• Chụp CT scan hoặc MRI: Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh này giúp xác định chính xác vị trí tổn thương, mức độ viêm nhiễm, hoại tử hoặc tắc nghẽn. CT scan có thể sử dụng thuốc cản quang để làm rõ hình ảnh mạch máu và phát hiện huyết khối hoặc các biến chứng khác.
• Nội soi đại tràng: Phương pháp này giúp loại trừ các nguyên nhân khác có thể gây ra triệu chứng tương tự như viêm loét đại tràng, polyp, hoặc khối u. Nội soi cũng giúp đánh giá trực tiếp niêm mạc đại tràng và sinh thiết mô nếu cần thiết.
• Xét nghiệm máu: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm công thức máu để kiểm tra tình trạng viêm nhiễm (tăng bạch cầu), xét nghiệm CRP (C-reactive protein) để đánh giá mức độ viêm và xét nghiệm đông máu để kiểm tra nguy cơ huyết khối.
• Xét nghiệm phân: Được thực hiện để loại trừ nhiễm trùng đường ruột hoặc các rối loạn tiêu hóa khác.

Điều trị

Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Dùng thuốc: Kháng sinh, thuốc giảm viêm, thuốc chống đông máu. Việc điều trị bằng thuốc đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát bệnh và ngăn ngừa biến chứng.
• Can thiệp ngoại khoa: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, nếu bệnh tiến triển và gây ra các biến chứng nguy hiểm, can thiệp phẫu thuật là cần thiết. Nếu có biến chứng tắc ruột, hoại tử ruột, phẫu thuật cắt bỏ phần đại tràng bị ảnh hưởng.
• Thay đổi chế độ ăn: Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng giúp cải thiện triệu chứng và giảm nguy cơ tái phát bệnh. Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, uống đủ nước và duy trì vận động hợp lý.

Mạc treo đại tràng ngang đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và bảo vệ đại tràng ngang. Việc hiểu rõ về chức năng, dấu hiệu bệnh và phương pháp điều trị sẽ giúp phòng ngừa và xử lý kịp thời các vấn đề liên quan. Cuối cùng, chúc bạn sức khỏe và nhớ theo dõi Nhà thuốc Long Châu để có thêm nhiều thông tin bổ ích nhé!