Mắt 2 màu​ có nguy hiểm không? Nguyên nhân và cách điều trị

Mắt hai màu là một đặc điểm độc đáo và hiếm gặp ở số ít người trên thế giới. Mắt hai màu có thể xuất hiện do yếu tố di truyền, đột biến gen hoặc cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nào đó. Vậy mắt hai màu có nguy hiểm không? Nguyên nhân của tình trạng này là gì và cách điều trị ra sao? Cùng Long Châu giải mã bí ẩn mắt 2 màu ngay bây giờ.

Định nghĩa và phân loại mắt hai màu

Mắt hai màu còn gọi là loạn sắc tố mống mắt (heterochromia). Đây là hiện tượng mống mắt có sự khác biệt về màu sắc, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt. Tình trạng này thường do sự thừa hoặc thiếu melanin – sắc tố quyết định màu sắc của mắt, tóc và da.

Loạn sắc tố mống mắt được phân thành ba loại chính:

• Loạn sắc tố toàn phần: Mỗi mắt có một màu khác nhau hoàn toàn. Ví dụ, một mắt màu xanh và mắt kia màu nâu.
• Loạn sắc tố từng phần: Một mắt có hai màu sắc khác nhau trong cùng một mống mắt. Điển hình là một phần của mống mắt có màu khác so với phần còn lại.
• Loạn sắc tố trung tâm: Mống mắt có hai màu, màu này bao quanh màu kia. Thường gặp nhất là vùng xung quanh đồng tử có một màu, phần còn lại của mống mắt có màu khác.

Loạn sắc tố mống mắt là một hiện tượng hiếm gặp và thường không ảnh hưởng đến thị lực hay sức khỏe mắt. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nó có thể liên quan đến các bệnh lý tiềm ẩn hoặc chấn thương mắt. Do đó, nếu phát hiện sự thay đổi màu sắc của mống mắt, chúng ta nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa mắt để được kiểm tra và tư vấn kịp thời.

Nguyên nhân gây ra mắt hai màu

Mắt hai màu có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm cả yếu tố bẩm sinh và các yếu tố mắc phải trong đời sống.

Nguyên nhân bẩm sinh

Loạn sắc tố mống mắt bẩm sinh có thể do di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc phải tình trạng này, khả năng con cái sinh ra bị loạn sắc tố mống mắt là khá cao. Ngoài ra, một số hội chứng di truyền hiếm gặp như: Hội chứng Horner, hội chứng Fuchs, hoặc hội chứng Waardenburg cũng có thể gây ra tình trạng mắt hai màu.

Chấn thương mắt

Các chấn thương vật lý hoặc hóa chất ở mắt có thể làm sắc tố melanin bị phá hủy hoặc phân bố không đồng đều. Kết quả là một phần mống mắt trở nên nhạt màu hơn hoặc sẫm màu hơn. Các chấn thương nghiêm trọng có thể gây sẹo hoặc teo mô mống mắt. Tình trạng này làm mất đi sắc tố ban đầu và khiến mắt trông sáng hơn hoặc không đều màu. Một số trường hợp, mô sẹo có thể kích thích tăng sản xuất sắc tố, khiến vùng tổn thương trở nên đậm màu hơn.

Bệnh lý mắt

Khi mắc một số bệnh lý về mắt như viêm mống mắt, tăng nhãn áp hoặc khối u nội nhãn, sự phân bố tế bào sắc tố có thể bị rối loạn. Điều này dẫn đến hiện tượng loạn sắc tố mống mắt.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc, đặc biệt là các loại thuốc trị tăng nhãn áp (như prostaglandin analogs), thuốc chữa bệnh tự miễn, thuốc hóa trị, thuốc chống loạn thần,… có thể làm thay đổi màu sắc của mống mắt. Tác dụng phụ này có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn.

Ảnh hưởng của mắt hai màu đến sức khỏe và thẩm mỹ

Số lượng người có mắt hai màu chỉ chiếm khoảng 1% dân số thế giới (American Academy of Ophthalmology, 2023). Hiện tượng này có thể ảnh hưởng đến cả sức khỏe và thẩm mỹ của con người. Về mặt sức khỏe, đa số trường hợp loạn sắc tố mống mắt không gây ảnh hưởng đến thị lực.

Tuy nhiên, nếu nguyên nhân xuất phát từ bệnh lý (như hội chứng Horner, viêm mống mắt hoặc chấn thương), nó có thể đi kèm với các vấn đề về chức năng mắt. Ví dụ, khoảng 10 - 15% bệnh nhân bị loạn sắc tố mống mắt do bệnh lý có nguy cơ gặp các vấn đề như giảm thị lực, nhạy cảm với ánh sáng, hoặc tăng nhãn áp (Theo National Eye Institute, 2023).

Về mặt thẩm mỹ, mắt hai màu thường được coi là một đặc điểm độc đáo và thu hút, mang lại vẻ ngoài ấn tượng. Nhiều người nổi tiếng như diễn viên Kate Bosworth hay ca sĩ David Bowie (do chấn thương) đã biến đặc điểm này thành một phần thương hiệu cá nhân. Tuy nhiên, không phải ai cũng cảm thấy thoải mái với sự khác biệt này.

Một khảo sát gần đây cho thấy khoảng 20 - 30% người có mắt hai màu cảm thấy tự ti hoặc bị ám ảnh về ngoại hình của mình. Điều này cho thấy, dù mắt hai màu có thể là một điểm nhấn độc đáo, nó cũng mang lại những rào cản tâm lý nhất định cho người sở hữu.

Chẩn đoán nguyên nhân và điều trị mắt 2 màu​

Điều trị mắt hai màu thường phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Để xác định chính xác nguyên nhân, bác sĩ sẽ tiến hành khám mắt toàn diện. Bác sĩ sẽ kiểm tra thị lực, soi đáy mắt và đo nhãn áp. Nếu nghi ngờ có bệnh lý tiềm ẩn hoặc tổn thương cấu trúc bên trong mắt, các kỹ thuật hình ảnh như siêu âm nhãn cầu hoặc chụp MRI có thể được chỉ định.

Về điều trị, trong đa số trường hợp, nếu loạn sắc tố mống mắt không gây ảnh hưởng đến s thị lực và không có bệnh lý kèm theo thì không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, khi nguyên nhân là do chấn thương, viêm nhiễm, hoặc bệnh lý, việc điều trị sẽ tập trung vào giải quyết nguyên nhân gốc rễ.

Theo thống kê từ Viện Mắt Quốc gia Hoa Kỳ (NEI), phần lớn người  sự khác biệt màu sắc mống mắt không gặp vấn đề gì nghiêm trọng về thị lực. Đôi khi, để giải quyết vấn đề thẩm mỹ và tâm lý, người bệnh có thể sử dụng kính áp tròng màu để có đôi mắt bình thường như bao người khác.

Việc chẩn đoán nguyên nhân và theo dõi định kỳ là cần thiết, nhất là trong trường hợp màu sắc mắt có sự thay đổi đột ngột về. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu mắt 2 màu, hãy thăm khám bác sĩ chuyên khoa mắt để được tư vấn và kiểm tra kỹ lưỡng.

Mắt 2 màu là một hiện tượng độc đáo. Người sở hữu mắt hai màu vẫn có thể sống khỏe mạnh nếu không có nguy cơ bệnh lý nghiêm trọng nào. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hiện tượng này có thể là dấu hiệu của các vấn đề tiềm ẩn, đòi hỏi sự chẩn đoán từ bác sĩ chuyên khoa. Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về mắt hai màu và biết cách chăm sóc sức khỏe mắt chủ động.