Mindfulness là gì? Lợi ích và cách thực hành mindfulness đúng cách

Mindfulness cho thấy tâm trí đang hoàn toàn chú ý đến những gì đang xảy ra, những gì chúng ta đang làm và không gian chúng ta đang di chuyển qua. Mặc dù điều này có vẻ tầm thường, nhưng thực tế là tâm trí chúng ta thường vô thức rời khỏi hiện tại và bị cuốn vào các dòng suy nghĩ về quá khứ hoặc tương lai. Tâm trí thường có xu hướng lang thang và rời khỏi hiện tại. Khi điều này xảy ra mà không được nhận diện, chúng ta dễ bị cuốn vào lo lắng về tương lai hoặc dằn vặt về quá khứ.

Mindfulness là gì?

Mindfulness, hay tỉnh thức trong tâm lý học hiện đại và chánh niệm trong Phật giáo, bao gồm việc nhận thức sâu sắc về những gì đang có trong khoảnh khắc hiện tại. Trong Phật giáo, chánh niệm là biết rõ những gì đang xảy ra bên trong và xung quanh bạn tại thời điểm hiện tại. Ví dụ, khi bạn ăn một bát cơm, bạn hoàn toàn nhận thức được rằng mình đang ăn cơm với thức ăn ngon. Bạn biết rằng mình đang chia sẻ bữa ăn với gia đình và những người thân yêu ngay tại thời điểm đó.

Trong cuộc sống hiện đại, tâm trí chúng ta thường phải vật lộn để duy trì mức độ tập trung cao. Bạn có thể thấy ai đó ngồi vô hồn trước màn hình máy tính hoặc những người khác thậm chí không nhận thức được họ đang làm gì. Thực hành chánh niệm giúp bạn kết nối với trải nghiệm thực tại, bao gồm cảm giác cơ thể, cảm xúc và nhận thức đang hiện diện.

Việc thực hành chánh niệm đều đặn có thể giúp bạn quay về hiện tại với sự chú ý nhẹ nhàng và không phán xét, từ đó góp phần giảm lo âu và tăng cường sức khỏe tinh thần.

Lợi ích của Mindfulness

Mindfulness ngày càng được nhiều chuyên gia nghiên cứu và áp dụng. Thực hành và duy trì Mindfulness giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân hiện tại và chuyển đổi trạng thái cũng như thái độ của bạn theo hướng tích cực hơn. Trong kinh doanh, chánh niệm giúp các nhà lãnh đạo đưa ra quyết định bình tĩnh và thay đổi cốt lõi về thái độ và tầm nhìn.

Sau đây là sáu lợi ích cốt lõi của Mindfulness bạn cần biết:

Giảm căng thẳng và nguy cơ kiệt sức

Căng thẳng là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước những thách thức hoặc mối đe dọa. Tuy nhiên, căng thẳng dai dẳng có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần, bao gồm cả kiệt sức.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, thực hành chánh niệm có thể giúp giảm căng thẳng, lo lắng và mệt mỏi. Nó cũng có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ và tăng cường trạng thái tâm lý tích cực. Bằng cách tập trung vào khoảnh khắc hiện tại và không để suy nghĩ và cảm xúc chi phối, chánh niệm giúp tạo ra sự cân bằng và khả năng thích ứng tốt hơn với căng thẳng và áp lực trong cuộc sống hàng ngày.

Cải thiện sức khỏe tinh thần và sự hài lòng

Mindfulness giúp mọi người phát triển khả năng tự nhận thức và hiện diện. Điều này dẫn đến tinh thần làm việc được cải thiện, sự hài lòng tăng lên và sự gắn bó với công việc hiện tại. Bằng cách tập trung vào khoảnh khắc hiện tại theo cách chân thành và không phán xét, chánh niệm có thể giúp nhận ra và chế ngự những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực, thay thế chúng bằng trạng thái tinh thần tích cực hơn.

Tăng cường quản lý căng thẳng và đối phó với áp lực

Thực hành mindfulness giúp chúng ta nhận diện khi tâm trí đang hướng về quá khứ hoặc tương lai, từ đó nhẹ nhàng đưa sự chú ý trở lại với hiện tại.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thực hành chánh niệm có thể làm giảm mức độ căng thẳng, giảm các triệu chứng trầm cảm và lo âu, cải thiện chất lượng giấc ngủ và tăng khả năng tập trung và tỉnh táo về mặt tinh thần. Nó cũng giúp nhận ra và giải quyết những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực theo cách khách quan và nhẹ nhàng hơn, tạo ra phản ứng tốt hơn trong những tình huống căng thẳng.

Tăng cường kỹ năng lãnh đạo và giao tiếp

Thực hành chánh niệm giúp rèn luyện khả năng tập trung và tăng cường sự chú ý đến từng chi tiết. Thực hành chánh niệm giúp phát triển thói quen lắng nghe có chủ đích và không phán xét, từ đó hỗ trợ cải thiện kỹ năng giao tiếp và sự thấu cảm. Kỹ năng này rất quan trọng đối với giao tiếp hiệu quả và lãnh đạo tốt. Khi một nhà lãnh đạo hoặc người giao tiếp lắng nghe và đồng cảm, điều đó sẽ giúp tạo ra một môi trường tương tác tích cực và xây dựng các mối quan hệ tin cậy. Mindfulness cũng giúp mọi người nhận thức rõ ràng về bản thân, nhận ra các giá trị, mục tiêu và động lực cá nhân, đồng thời nhận thức rõ hơn về người khác, cải thiện các kỹ năng giao tiếp hiệu quả.

Tăng cường sự gắn kết

Thông qua nhận thức gia tăng, chánh niệm giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân và cảm nhận sâu sắc hơn về người khác. Điều này tạo ra cảm giác kết nối và gắn kết sâu sắc hơn với những người xung quanh.

Thực hành chánh niệm giúp chúng ta chú ý hơn và lắng nghe người khác một cách chân thành, tạo ra môi trường tương tác tích cực và mối liên kết bền chặt hơn giữa các thành viên trong nhóm hoặc cộng đồng.

Khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới

Khi chúng ta tập trung vào hiện tại theo cách chấp nhận và không phán xét, chúng ta có thể nhìn và trải nghiệm thế giới sâu sắc hơn. Điều này giúp chúng ta nhận ra những ý tưởng mới, mở rộng tầm nhìn và tìm ra giải pháp sáng tạo cho các vấn đề. Mindfulness làm tăng khả năng quan sát và chấp nhận những suy nghĩ, cảm xúc và trạng thái tinh thần mà không phán xét, giải phóng bản thân khỏi những ràng buộc trong suy nghĩ cũ và mở ra cơ hội cho sự sáng tạo và đổi mới.

Thực hành mindfulness đều đặn có thể hỗ trợ cải thiện nhiều khía cạnh cuộc sống, tuy nhiên hiệu quả còn phụ thuộc vào mức độ thực hành và hoàn cảnh cá nhân.

Thực hành Mindfulness đúng cách

Mindfulness đúng cách đóng vai trò là nền tảng cho việc thực hành thiền hoặc là bài tập ngắn để bạn bình tĩnh và thư giãn trước khi quay lại với các công việc hàng ngày. Nếu bạn bị thương hoặc gặp vấn đề về thể chất, hãy điều chỉnh bài tập cho phù hợp với nhu cầu của bạn.

Hướng dẫn từng bước thực hành chánh niệm:

• Chọn một nơi ổn định và chắc chắn để ngồi. Đảm bảo bạn không khom lưng hoặc ngả người ra sau.
• Nếu ngồi trên đệm trên sàn, hãy bắt chéo chân thoải mái trước mặt. Nếu ngồi trên ghế, hãy đảm bảo lòng bàn chân chạm sàn.
• Duy trì đường cong tự nhiên của cột sống. Để đầu và vai thoải mái trên đốt sống.
• Đặt cánh tay trên song song với thân mình và để tay đặt trên chân. Điều chỉnh tư thế cơ thể để đảm bảo thoải mái.
• Hạ cằm một chút và để ánh mắt của bạn hướng xuống một cách tự nhiên. Bạn có thể nhắm mắt hoặc để mắt mở một phần, để bất cứ thứ gì xuất hiện trước mắt bạn ở đó mà không tập trung vào nó.
• Giữ nguyên tư thế này trong vài phút. Thư giãn và tập trung hoàn toàn vào hơi thở và cảm giác cơ thể của bạn.
• Lưu ý cảm giác hơi thở của bạn. Hít vào khi bụng bạn mở rộng và thở ra khi bụng bạn xẹp xuống.
• Lúc đầu, có thể rất khó để tránh ngắt quãng suy nghĩ. Khi bạn nhận thấy tâm trí mình lang thang, hãy nhẹ nhàng đưa sự tập trung trở lại hơi thở của bạn.
• Khi bạn đã sẵn sàng, hãy nhẹ nhàng mở mắt ra.

Thực hành Mindfulness thường xuyên có thể giúp tăng cường sự minh mẫn, giảm phản ứng tiêu cực với căng thẳng, và nâng cao sức khỏe tinh thần tổng thể. Thư giãn có thể là một trong những lợi ích đi kèm. Bằng cách hiểu Mindfulness là gì, lợi ích ra sao, bạn hãy thực hiện theo các bước hướng dẫn kể trên và đưa chánh niệm vào thói quen hàng ngày của mình, tăng cường khả năng hiện diện và bình tĩnh.