Nghiên cứu mới nhất về phương pháp chữa khỏi bệnh viêm gan B

Viêm gan B là bệnh nhiễm trùng gan bao gồm 2 loại là cấp tính (ngắn và nặng) hoặc mãn tính (dài hạn). Đây là căn bệnh phổ biến, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của khoảng 296 triệu người trên toàn thế giới. Theo thống kê mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính có khoảng 820.000 ca tử vong vào năm 2019. Vi rút viêm gan B thường lây truyền chủ yếu qua 3 con đường chính gồm đường máu, đường tình dục (quan hệ tình dục không an toàn với người mắc bệnh) và lây trực tiếp từ mẹ sang con.

Viêm gan B mãn tính gây ảnh hưởng đến cuộc sống như thế nào?

Mặc dù nhiễm trùng viêm gan B cấp tính thường khỏi trong vòng sáu tháng và không cần điều trị. Nhưng đối với trường hợp nhiễm trùng mãn tính (nghĩa là nhiễm trùng kéo dài hơn 6 tháng) có thể là vấn đề suốt đời, dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng lâu dài. Bao gồm tổn thương gan, xơ gan, ung thư gan, thậm chí có thể gây tử vong.

“Viêm gan B mãn tính ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Về mặt thể chất, các cá nhân có thể bị các triệu chứng bao gồm đau bụng, mệt mỏi, buồn nôn và nôn. Ảnh hưởng về tâm lý có thể kể đến như: Nỗi sợ bị tiết lộ nhiễm bệnh và lây truyền cho người khác" - Sandra Phillips - nhà khoa học cấp cao trong nhóm Miễn dịch học Gan tại Viện Gan, Đại học King's London đánh giá, những trải nghiệm phân biệt đối xử và kỳ thị người bệnh có thể làm trầm trọng thêm sự cô lập với xã hội, dẫn đến trầm cảm và lo lắng.

Do đó, việc chữa khỏi bệnh sẽ làm thay đổi đáng kể cuộc sống của bệnh nhân, giảm bớt cả triệu chứng và tâm lý do nhiễm viêm gan B mãn tính gây ra. Nhưng chúng ta còn cách xa phương pháp chữa trị bao xa?

Tìm ra phương pháp điều trị bệnh viêm gan B

Theo Phillips, mục đích cuối cùng là tìm ra một “phương pháp chữa trị chức năng” cho bệnh viêm gan B, có thể được định nghĩa là dẫn đến mức DNA viêm gan B không thể phát hiện được và mất kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg) sau điều trị.

"Phương pháp chữa trị chức năng này bắt chước quá trình giải quyết nhiễm trùng tự nhiên, làm giảm nguy cơ ung thư biểu mô tế bào gan (HCC), khiến nó đạt được một kết quả rất đáng mong đợi đối với bệnh nhân. Phương pháp chữa trị hoàn toàn và một phương pháp chữa trị tiệt trùng vẫn rất khó nắm bắt do sự tồn tại của DNA vòng cộng hóa trị đóng (cccDNA), khuôn mẫu sao chép của viêm gan B, nguyên nhân gây ra bệnh viêm gan B mãn tính và sự hiện diện của các đoạn DNA viêm gan B tích hợp trong vật chủ nhiễm sắc thể", Phillips giải thích.

Hiện nay, lựa chọn chính cho bệnh nhân viêm gan B mãn tính bao gồm điều trị bằng thuốc kháng vi rút bằng chất tương tự nucleoside/nucleotide (NUC).

"Thuốc kháng vi rút tác dụng trực tiếp nhắm vào polymerase của vi rút, vốn tái tạo bộ gen, là những lựa chọn điều trị phổ biến nhất đối với bệnh viêm gan B mãn tính. Chúng được dung nạp tốt và có hiệu quả trong việc ngăn chặn sự sao chép của bộ gen, nhưng vì bộ gen vẫn tồn tại ngay cả khi không có sự sao chép", Bill Schneider, cộng tác viên nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm vi rút học và Bệnh truyền nhiễm của Đại học Rockefeller, cho biết rằng hiếm khi có thể chữa khỏi bệnh.

Điều đáng chú ý là hiện nay cũng có một loại vắc xin có tác dụng bảo vệ chống lại bệnh viêm gan B, nhưng đây chỉ là biện pháp phòng ngừa và không có tác dụng chữa khỏi các bệnh nhiễm trùng đang hoạt động.

Nghiên cứu mới nhất về cách chữa khỏi bệnh viêm gan B

Tuy nhiên, có rất nhiều nghiên cứu đang diễn ra xoay quanh việc tìm ra phương pháp chữa trị bệnh viêm gan B, đặc biệt là vì loại vi rút họ hàng của nó, viêm gan C, hiện có thể được chữa khỏi trong khoảng 95% trường hợp bằng thuốc kháng vi rút.

Trên thực tế, Schneider gần đây đã tham gia vào một nghiên cứu trong đó các nhà nghiên cứu đã phát triển một phương pháp nghiên cứu bệnh viêm gan B trong phòng thí nghiệm, cho phép có cái nhìn rõ hơn về hành vi và đặc điểm của vi rút trong giai đoạn quan trọng trong vòng đời của nó.

“Viêm gan B được coi là một loại vi rút DNA, nhưng bộ gen của nó đi qua một RNA trung gian trong quá trình sao chép. Chúng tôi khai thác tính năng này bằng cách bắt đầu sao chép bộ gen viêm gan B bằng RNA. Theo Schneider giải thích: “Một lợi ích của phương pháp này là nó có đặc tính tín hiệu trên nhiễu tuyệt vời, cho phép chúng tôi xác định và định lượng các biến thể kháng thuốc hiếm gặp trong cộng đồng".

“Theo dõi và giải quyết tình trạng kháng thuốc là một phần quan trọng trong quá trình phát triển liệu pháp kháng vi rút và do đó phương pháp này có thể có ích cho nỗ lực chữa bệnh. Chúng tôi cũng hình dung phương pháp này sẽ hữu ích cho các bước trước đó trong quá trình khám phá thuốc, chẳng hạn như trong sàng lọc thông lượng cao".

Và theo Phillips, việc phát hiện ra phương pháp chữa trị bệnh viêm gan C dường như cũng đã khích lệ các công ty dược phẩm và công nghệ sinh học, hiện đang nỗ lực gấp đôi trong việc tìm kiếm phương pháp chữa trị bệnh viêm gan B.

Một số loại thuốc đang được thử nghiệm để điều trị viêm gan B

Các nghiên cứu gần đây về viêm gan B đã mang lại nhiều triển vọng trong việc phát triển các phương pháp điều trị bệnh mới. Một phương pháp điều trị tiềm năng đang được thử nghiệm có tên gọi là bepirovirsen. Đây là một loại thuốc antisense nghiên cứu được thiết kế để ức chế sản xuất protein vi rút liên quan đến viêm gan B. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, thuốc bepirovirsen có thể ức chế sự nhân đôi của vi rút và các kháng nguyên vi rút, kích thích khả năng miễn dịch tự nhiên của cơ thể.

Việc phát triển bepirovirsen là kết quả của sự hợp tác giữa Ionis Pharmaceuticals và GSK, đơn vị được cấp phép cho chương trình viêm gan B của lonis vào tháng 8/2019. Hiện tại, kế hoạch thử nghiệm lâm sàng đang bước vào giai đoạn 3. Ngoài ra, việc thử nghiệm bepirovirsen kết hợp với các loại thuốc khác cũng đang được lên kế hoạch để tăng cường hiệu quả điều trị.

Một loại thuốc khác đã có kết quả tích cực trong các thử nghiệm lâm sàng để điều trị viêm gan B mãn tính là Barinthus Biotherapeutics (tên gọi trước đây là Vaccitech – VTP-300). Đây được cho là một liệu pháp miễn dịch đặc hiệu với kháng nguyên mới. Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy, liệu pháp này có tác động tích cực trong việc làm giảm mức HBsAg ở bệnh nhân bị viêm gan B mãn tính. Các nghiên cứu kết hợp VTP-300 với các loại thuốc khác như opdivo và imdusiran cũng đã cho thấy hiệu quả tốt.

Ngoài ra, một ứng cử viên vắc xin mới có tên TherVacB gần đây nhất cũng bước vào thử nghiệm lâm sàng đối với bệnh viêm gan B, sau lần thử nghiệm đầu tiên vào ngày 25/1/2024. Theo giáo sư Ulrike Protzer, nhà khoa học hàng đầu vắc xin, cho biết: “TherVacB dựa trên sự hiểu biết sâu sắc về những thách thức của hệ thống miễn dịch trong nhiễm HBV mãn tính và là kết quả của nhiều năm nghiên cứu tận tâm tại Munich” bởi Trung tâm nghiên cứu nhiễm trùng Đức. “Phương pháp tiếp cận này được thiết kế để tạo ra chính xác loại miễn dịch cần thiết và bao phủ phổ rộng hơn 95% các chủng HBV trên toàn thế giới".

Mặc dù đã có những tiến triển tích cực, nhưng vẫn còn rất nhiều thách thức trong việc điều trị viêm gan B. Một số công ty đã gặp khó khăn và buộc phải dừng quá trình phát triển thuốc do không đạt được kết quả mong đợi. Tuy nhiên, sự kết hợp giữa các loại thuốc và phương pháp điều trị khác nhau, như thuốc chống vi rút và các chất điều hòa miễn dịch, đang được coi là tương lai của việc điều trị viêm gan B.