Viêm gan C: Triệu chứng, nguyên nhân, xét nghiệm và điều trị

Viêm gan C là gì? 

Viêm gan C là bệnh do virus HCV gây ra, làm viêm và tổn thương tế bào gan, dẫn đến suy giảm chức năng gan. Bệnh lây lan qua máu hoặc chất dịch cơ thể của người bị nhiễm bệnh. Loại virus này có thể gây ra cả viêm gan cấp tính và mãn tính, ở mức độ nghiêm trọng khác nhau, từ bệnh nhẹ đến bệnh nghiêm trọng suốt đời bao gồm xơ gan và ung thư.

Các giai đoạn của bệnh viêm gan C gồm:

• Thời gian ủ bệnh: Đây là khoảng thời gian từ lần tiếp xúc đầu tiên đến khi bắt đầu phát bệnh. Giai đoạn ủ bệnh có thể kéo dài từ 14 đến 80 ngày.
• Viêm gan C cấp tính: Đây là một căn bệnh ngắn hạn, kéo dài trong 6 tháng đầu tiên sau khi virus xâm nhập vào cơ thể bạn.
• Viêm gan C mạn tính: Đối với hầu hết những người bị viêm gan C - lên đến 85% - bệnh chuyển sang giai đoạn kéo dài (hơn 6 tháng). Đây được gọi là nhiễm trùng viêm gan C mạn tính và có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như ung thư gan hoặc xơ gan.
• Xơ gan: Căn bệnh này dẫn đến tình trạng viêm, theo thời gian sẽ thay thế các tế bào gan khỏe mạnh của bạn bằng các mô sẹo.
• Ung thư gan.

Xem thêm: Viêm gan B và viêm gan C khác nhau chỗ nào?

Những triệu chứng của bệnh viêm gan C

Các triệu chứng viêm gan C phát triển có thể khác nhau, tùy thuộc vào việc bạn mắc bệnh cấp tính hay mạn tính.

Viêm gan C cấp tính

Nhiễm trùng cấp tính xảy ra trong vòng 6 tháng sau khi tiếp xúc với virus. Các triệu chứng có thể xuất hiện từ 2 đến 12 tuần sau khi tiếp xúc với virus:

• Sốt;
• Mệt mỏi kéo dài;
• Đau khớp;
• Buồn nôn hoặc đau dạ dày;
• Ăn mất ngon;
• Nước tiểu đậm;
• Phân xám hoặc nhạt;
• Vàng da (khi lòng trắng của mắt và da của bạn trở nên hơi vàng).

Những trường hợp này thường nhẹ, chỉ kéo dài vài tuần. Đôi khi, cơ thể bạn có thể tự chống lại sự lây nhiễm, vì vậy bạn có thể không cần điều trị y tế đối với bệnh viêm gan C cấp tính.

Viêm gan C mạn tính

Nếu cơ thể bạn không loại bỏ được virus viêm gan C, bệnh viêm gan C cấp tính sẽ trở thành mạn tính. Dạng viêm gan C mạn tính không tự khỏi và nếu không điều trị, các triệu chứng của bạn có thể trở nên tồi tệ hơn. Những triệu chứng này có thể gây ra hậu quả lâu dài cho sức khỏe. Chúng cũng có thể dẫn đến tổn thương gan vĩnh viễn và ung thư gan.

Các dấu hiệu của bệnh viêm gan C mạn tính bao gồm:

• Mệt mỏi dai dẳng;
• Đau nhức khớp và cơ;
• Giảm cân;
• Thay đổi tâm trạng;
• Khó tập trung.

Những triệu chứng này có thể ảnh hưởng đến bạn hầu hết thời gian hoặc chúng có thể cải thiện trong một thời gian và sau đó lại trở nên tồi tệ hơn.

Với bệnh viêm gan C mạn tính, bạn cũng có thể nhận thấy một số triệu chứng của sẹo gan và bệnh gan, bao gồm:

• Khó tiêu, đầy bụng và đau dạ dày;
• Sưng ở bàn chân và chân của bạn;
• Ngứa da;
• Vàng da;
• Nước tiểu đậm;
• Khó ngủ;
• Lú lẫn;
• Giảm trí nhớ và sự tập trung.

Giống như viêm gan C cấp tính, dạng mạn tính của bệnh không phải lúc nào cũng gây ra các triệu chứng dễ nhận biết.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào ở trên và tin rằng bạn đã tiếp xúc với virus, bạn sẽ muốn đi kiểm tra càng sớm càng tốt.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm gan C

Nhiễm viêm gan C tiếp tục trong nhiều năm có thể gây ra các biến chứng đáng kể, chẳng hạn như:

• Sẹo gan (xơ gan);
• Ung thư gan;
• Suy gan.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân Viêm gan C là bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Viêm gan C lây lan qua tiếp xúc với máu của người bị nhiễm bệnh. Ngày nay, phần lớn mọi người bị nhiễm virus viêm gan C do dùng chung kim tiêm hoặc các thiết bị khác được sử dụng để chuẩn bị và tiêm chích ma túy. 

Những ai có nguy cơ mắc phải  bệnh viêm gan C?

• Nhân viên y tế.
• Đối tượng sử dụng ma túy.
•  Người xăm hình hoặc xỏ lỗ trong một môi trường không sạch sẽ, sử dụng thiết bị không sạch.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan C

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan C bao gồm:

• Tiếp xúc trực tiếp với máu của người bị nhiễm: Điều này thường xảy ra qua dụng cụ y tế không được khử trùng, dùng chung kim tiêm, hoặc qua các thủ thuật như chăm sóc răng miệng, xăm mình, và châm cứu.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Nguy cơ lây nhiễm tăng khi không sử dụng biện pháp bảo vệ hiệu quả.
• Truyền từ mẹ sang con: Có khả năng lây nhiễm từ mẹ nhiễm virus sang con trong quá trình sinh nở.
• Sử dụng chung các vật dụng cá nhân có tiếp xúc với máu: Bao gồm bàn chải đánh răng, dao cạo râu, và các dụng cụ khác có thể dính máu.
• Nguyên nhân không xác định: Trong một số trường hợp, nguồn lây của viêm gan C không thể phát hiện được.

Yếu tố di truyền không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra viêm gan C, mà bệnh lây qua các con đường liên quan đến tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể.

Xem thêm: Bệnh viêm gan C có lây không, lây qua đường nào?

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh viêm gan C

Ngoài các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh nhân, để chẩn đoán, xét nghiệm bệnh viêm gan C, bác sĩ chủ yếu dựa vào các xét nghiệm cận lâm sàng như sau:

Chủ yếu dựa vào xét nghiệm:

• Anti HCV: Một khi xét nghiệm anti HCV dương tính, bác sĩ sẽ có những bước xét nghiệm kế tiếp để khẳng định nhiễm virus viêm gan C, cũng như xác định mức độ tiến triển và giai đoạn bệnh.
• HCV RNA: là xét nghiệm định lượng virus viêm gan C giúp xác định bằng chứng nhiễm virus viêm gan C và ở giai đoạn hoạt động hay không.
• Xác định kiểu gen (genotype) HCV: HCV có 6 kiểu gen (genotype 1, 2, 3, 4, 5, 6). Việc xác định kiểu gen chỉ nên chỉ định sau khi đã có kết quả đếm HCV RNA.
  • Genotype HCV 1, 6 là các thể điều trị khó thành công, tỷ lệ tái phát cao, đòi hỏi thời gian điều trị dài 48 tuần.
  • Genotype 2, 3 thời gian điều trị ngắn hơn.
  • Genotype 4 chưa xác định hiệu quả điều trị, thường chỉ định điều trị kéo dài 48 tuần.
• Các xét nghiệm cơ bản: Công thức máu, sinh hóa máu albumin, bilirubin, ure, creatinine, FT4, TSH, đông máu cơ bản.
• Sinh thiết gan: Chẩn đoán xác định tổn thương viêm gan C (giúp xác định mức độ viêm gan, mức độ xơ hóa gan).

Phương pháp điều trị bệnh viêm gan C hiệu quả

Không phải ai bị viêm gan C cũng cần điều trị. Hệ thống miễn dịch của bạn có thể chống lại nhiễm trùng đủ tốt để loại bỏ virus ra khỏi cơ thể bạn.

Nếu hệ thống miễn dịch của bạn không loại bỏ được nhiễm trùng, thuốc thường hoạt động tốt để điều trị tình trạng này.

Thuốc điều trị viêm gan C

Nhiều loại thuốc khác nhau có thể điều trị viêm gan C. Các phương pháp điều trị thường bao gồm thuốc kháng virus, với Riboviria đôi khi được kê đơn nếu các phương pháp điều trị trước đó không hiệu quả.

Các loại thuốc được gọi là thuốc kháng virus tác dụng trực tiếp (DAAs) có tác dụng loại bỏ hoàn toàn virus viêm gan C ra khỏi cơ thể bạn đồng thời giúp ngăn ngừa tổn thương gan đồng thời.

Một số tên thương hiệu của những loại thuốc này bao gồm:

• Zepatier;
• Harvoni;
• Epclusa;
• Vosevi;
• Mavyret.

Lưu ý: Các loại thuốc khi dùng phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Xem thêm chi tiết:

• Các phương pháp và thời gian điều trị viêm gan C
• Phác đồ điều trị viêm gan C hiện nay

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh viêm gan C

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Tiêm phòng vắc xin viêm gan A và B (nếu không nhiễm).

Chế độ dinh dưỡng:

• Kiêng bia, rượu.
• Cần có chế độ ăn giảm cân đối với người thừa cân, béo phì (BMI > 25).

Xem thêm: Viêm gan C nên ăn gì và nên kiêng gì?

Phương pháp phòng ngừa bệnh viêm gan C hiệu quả

• Hiện chưa có vắc xin phòng ngừa viêm gan C.
• Không dùng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng.
• Quan hệ tình dục an toàn.
• Tiêm phòng vắc xin viêm gan virus A và B.
• Thận trọng với việc xỏ khuyên hoặc xăm mình trên cơ thể.