Người ung thư dạ dày nên ăn gì? Hướng dẫn dinh dưỡng hỗ trợ điều trị hiệu quả

Ung thư dạ dày là một trong những bệnh ung thư phổ biến tại Việt Nam, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng của người bệnh. Các phương pháp điều trị như hóa trị, xạ trị, hoặc phẫu thuật thường gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, chán ăn, hoặc suy nhược cơ thể, khiến việc duy trì dinh dưỡng trở nên thách thức. Vậy người ung thư dạ dày nên ăn gì để hỗ trợ cơ thể vượt qua giai đoạn khó khăn này? Một chế độ ăn uống được thiết kế phù hợp có thể giúp duy trì cân nặng, tăng cường hệ miễn dịch, và cải thiện sức khỏe tổng thể. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về các loại thực phẩm nên ăn, thực phẩm cần tránh, và những lưu ý quan trọng khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư dạ dày.

Người ung thư dạ dày nên ăn gì?

Người ung thư dạ dày nên ăn gì để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng mà không gây áp lực lên hệ tiêu hóa? Dưới đây là các nhóm thực phẩm được khuyến cáo, dựa trên hướng dẫn từ American Cancer Society và Bộ Y tế Việt Nam.

Thực phẩm giàu protein dễ tiêu

Protein là yếu tố thiết yếu giúp tái tạo mô, duy trì cơ bắp, và tăng cường hệ miễn dịch, đặc biệt quan trọng với bệnh nhân ung thư dạ dày trải qua phẫu thuật hoặc hóa trị. Các thực phẩm giàu protein dễ tiêu hóa bao gồm:

• Thịt trắng và cá: Ức gà, cá hồi, cá thu, hoặc cá basa, chế biến đơn giản như hấp, luộc để dễ tiêu.
• Trứng: Trứng luộc hoặc trứng hấp là lựa chọn tốt, cung cấp protein chất lượng cao mà không gây kích ứng dạ dày.
• Sữa và chế phẩm từ sữa ít béo: Sữa không đường, sữa chua không đường, hoặc phô mai mềm giúp bổ sung protein và canxi.
• Đậu hũ và các sản phẩm từ đậu nành: Đậu hũ mềm hoặc sữa đậu nành không đường là lựa chọn nhẹ nhàng cho dạ dày.

Ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu chất xơ

Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn cung cấp năng lượng bền vững và chất xơ hòa tan, giúp hỗ trợ chức năng tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón - một tình trạng thường gặp ở bệnh nhân ung thư dạ dày, đặc biệt trong và sau quá trình điều trị.

Các lựa chọn phù hợp có thể kể đến như:

• Gạo lứt và yến mạch: Có thể chế biến thành cháo loãng để dễ tiêu hóa, cung cấp carbohydrate phức hợp giúp duy trì năng lượng ổn định.
• Bánh mì nguyên cám: Làm từ lúa mì nguyên hạt, cung cấp chất xơ nhưng nên ăn với lượng vừa phải để tránh gây đầy bụng hoặc khó tiêu.
• Khoai lang: Giàu chất xơ hòa tan, vitamin A và kali, là lựa chọn lành mạnh giúp điều hòa nhu động ruột và hỗ trợ tiêu hóa.

Lưu ý: Chất xơ cần được bổ sung từ từ và theo dõi phản ứng của cơ thể, đặc biệt ở bệnh nhân vừa phẫu thuật dạ dày, để tránh đầy hơi hoặc đau bụng.

Rau củ và trái cây giàu vitamin

Rau củ và trái cây là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa thiết yếu, giúp tăng cường hệ miễn dịch, hạn chế viêm, và hỗ trợ phục hồi thể trạng. Người ung thư dạ dày nên ăn gì trong nhóm này? Với bệnh nhân ung thư dạ dày, cần ưu tiên các loại dễ tiêu, ít axit và chế biến phù hợp để tránh gây kích ứng niêm mạc dạ dày.

Nhóm thực phẩm nên lựa chọn:

• Rau củ hấp hoặc luộc mềm: Các loại như bí đỏ, cà rốt, súp lơ xanh, cải bó xôi nên được nấu chín mềm để dễ tiêu hóa, đồng thời vẫn bảo toàn được các vi chất như beta-caroten, vitamin C và folate.
• Trái cây ít axit: Nên chọn chuối chín, bơ, táo hấp hoặc lê - các loại trái cây này nhẹ dịu với dạ dày, cung cấp vitamin A, C và kali mà không gây khó chịu hay đầy bụng.
• Nước ép rau củ pha loãng: Ví dụ như nước ép cà rốt hoặc bí đỏ, nên uống từng ngụm nhỏ, giúp bổ sung dưỡng chất mà vẫn dễ hấp thu và không gây áp lực lên dạ dày.

Chất béo lành mạnh

Chất béo lành mạnh không chỉ cung cấp năng lượng mà còn giúp hấp thu hiệu quả các vitamin tan trong dầu như A, D, E và K - những vi chất cần thiết cho chức năng miễn dịch, xương và làn da. Việc lựa chọn nguồn chất béo phù hợp giúp tăng cường dinh dưỡng mà không gây gánh nặng cho hệ tiêu hóa.

Một số nguồn chất béo tốt nên được ưu tiên:

• Dầu thực vật: Chẳng hạn như dầu ô liu, dầu hạt lanh hoặc dầu hạt cải, nên sử dụng với lượng vừa phải trong chế biến món ăn để đảm bảo dễ hấp thu và không gây khó tiêu.
• Quả bơ và các loại hạt: Như hạnh nhân, óc chó hoặc hạt chia, có thể được xay nhuyễn hoặc nghiền nhỏ để dễ tiêu hóa hơn, đồng thời cung cấp chất béo không bão hòa và chất chống oxy hóa.
• Cá béo: Như cá hồi, cá mòi, chứa axit béo omega-3, giúp giảm viêm, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và tốt cho bệnh nhân cần tăng cường sức đề kháng.

Một số thực phẩm người bị ung thư dạ dày nên tránh

Bên cạnh việc biết người ung thư dạ dày nên ăn gì, việc tránh các thực phẩm có thể gây hại cũng quan trọng không kém để giảm tác dụng phụ và ngăn ngừa biến chứng.

Thực phẩm khó tiêu và nhiều dầu mỡ:

• Đồ chiên rán: Thực phẩm chiên như gà rán, khoai tây chiên, hoặc đồ ăn nhanh có thể gây đầy hơi và khó tiêu.
• Thức ăn nhiều dầu mỡ: Các món xào nhiều dầu hoặc thực phẩm chế biến sẵn (như xúc xích, thịt hộp) làm tăng gánh nặng cho dạ dày.
• Sữa nguyên kem: Có thể gây khó tiêu ở những bệnh nhân không dung nạp lactose sau phẫu thuật.

Thực phẩm kích thích niêm mạc dạ dày:

• Thực phẩm chua, cay: Cam, chanh, ớt, hoặc gia vị cay như tiêu đen có thể kích ứng niêm mạc dạ dày, gây đau hoặc khó chịu.
• Đồ uống có cồn và caffeine: Rượu, bia, cà phê, hoặc trà đậm có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày và làm trầm trọng các triệu chứng.
• Thực phẩm quá ngọt: Đồ ngọt như bánh kẹo hoặc nước ngọt có ga có thể gây đầy hơi và khó tiêu.

Thực phẩm lên men và chứa nitrit:

• Thực phẩm lên men: Dưa muối, kim chi, hoặc các món lên men có thể chứa vi khuẩn không phù hợp với dạ dày đã suy yếu.
• Thực phẩm chứa nitrit: Thịt xông khói, xúc xích, hoặc các sản phẩm chế biến có chứa chất bảo quản nitrit, có thể làm tăng nguy cơ kích ứng hoặc gây biến chứng lâu dài.

Tuy nhiên, người ung thư dạ dày nên ăn gì và tránh gì cần được cá nhân hóa dựa trên tình trạng sức khỏe và phản ứng của cơ thể sau mỗi bữa ăn. Vì vậy, hãy tham khảo chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ về chế độ dinh dưỡng phù hợp.

Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn cho bệnh nhân ung thư dạ dày

Để đảm bảo chế độ dinh dưỡng hiệu quả, người ung thư dạ dày nên ăn gì cần đi kèm với các thói quen ăn uống khoa học. Dưới đây là những lưu ý quan trọng:

Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày: Thay vì ăn 3 bữa lớn, bệnh nhân nên chia nhỏ thành 5 - 6 bữa nhỏ mỗi ngày, mỗi bữa cách nhau 2 - 3 giờ. Điều này giúp:

• Giảm áp lực lên dạ dày, đặc biệt ở những người đã phẫu thuật cắt một phần hoặc toàn bộ dạ dày.
• Duy trì năng lượng ổn định và ngăn ngừa tình trạng chán ăn.
• Hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn, giảm đầy hơi hoặc buồn nôn.

Uống nước giữa các bữa ăn:

Việc duy trì thói quen uống nước hợp lý đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ tiêu hóa và chức năng thận:

• Uống nước hoặc các loại nước ép pha loãng (như nước ép cà rốt) giữa các bữa ăn thay vì trong bữa để tránh làm đầy dạ dày, gây khó tiêu.
• Uống 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ chức năng thận và loại bỏ độc tố, đặc biệt quan trọng trong quá trình hóa trị.

Theo dõi phản ứng của cơ thể:

• Ghi chép lại các thực phẩm gây khó chịu, buồn nôn, hoặc tiêu chảy để điều chỉnh chế độ ăn phù hợp.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ dinh dưỡng hoặc bác sĩ điều trị để cá nhân hóa thực đơn, đặc biệt nếu bệnh nhân gặp các tác dụng phụ của điều trị như mất vị giác hoặc khó nuốt.

Theo World Health Organization, việc phối hợp với chuyên gia dinh dưỡng giúp bệnh nhân ung thư dạ dày tối ưu hóa chế độ ăn, giảm thiểu tác dụng phụ và cải thiện sức khỏe lâu dài.

Người ung thư dạ dày nên ăn gì là câu hỏi quan trọng, bởi chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ điều trị và phục hồi. Việc ưu tiên các thực phẩm giàu protein dễ tiêu, ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, trái cây ít axit, và chất béo lành mạnh sẽ giúp bệnh nhân duy trì sức khỏe và giảm tác dụng phụ từ hóa trị, xạ trị, hoặc phẫu thuật. Đồng thời, tránh các thực phẩm khó tiêu, kích thích niêm mạc dạ dày, hoặc chứa chất bảo quản là cách để bảo vệ hệ tiêu hóa vốn đã suy yếu. Bằng cách xây dựng thói quen ăn nhiều bữa nhỏ, uống nước hợp lý, và theo dõi phản ứng cơ thể, bệnh nhân có thể cải thiện chất lượng cuộc sống và tăng cơ hội phục hồi. Nếu bạn hoặc người thân đang điều trị ung thư dạ dày, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có thực đơn phù hợp nhất, đảm bảo hành trình điều trị hiệu quả và an toàn.