Nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi là gì?

Thuyên tắc phổi là căn bệnh thường gặp với tỷ lệ tử vong lên đến 30% nếu không phát hiện và điều trị kịp thời. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi, trong đó nguyên nhân do huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới là thường gặp nhất.

Thuyên tắc phổi là gì?

Thuyên tắc phổi là tình trạng nghiêm trọng và có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Tình trạng này xảy ra do sự tắc nghẽn mạch máu trong phổi. Sự thuyên tắc có thể xảy ra ở động mạch trung tâm phổi hay gần rìa phổi. 

Các triệu chứng thường gặp của thuyên tắc phổi như đau ngực, khó thở, ho,... Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp không có bất kỳ triệu chứng nào nên rất khó phát hiện.

Thuyên tắc phổi là tình trạng nghiêm trọng và có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh

Nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi, dưới đây là các nguyên nhân thường gặp:

Nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi do huyết khối tĩnh mạch

Tĩnh mạch là hệ thống các mạch máu có nhiệm vụ dẫn máu trở về tim sau khi đi nuôi toàn bộ cơ thể. Huyết khối hay còn có tên gọi quen thuộc là cục máu đông. Hiện tượng thuyên tắc xảy ra là khi một huyết khối tách ra khỏi nơi tạo thành của nó và trôi theo dòng máu cho tới khi bị mắc kẹt ở một mạch máu hẹp hơn trong một cơ quan nào đó của cơ thể.

Huyết khối tĩnh mạch sâu là một trong những nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi phổ biến nhất. Đa số các cục máu đông gây tắc động mạch phổi đều được hình thành trong tĩnh mạch ở chân. Bên cạnh đó, thuyên tắc phổi còn có thể xuất phát từ huyết khối ở các tĩnh mạch thân, chậu, chi trên hoặc từ tim phải. 

Cục máu đông thường hình thành tại các vị trí máu chạy chậm như các van tĩnh mạch hay nơi hợp lưu tĩnh mạch. Huyết khối gây thuyên tắc phổi có thể có kích thước lớn nhỏ khác nhau, số lượng nhiều hoặc ít.

Hiện tượng thuyên tắc xảy ra là khi một huyết khối trôi theo dòng máu cho tới khi bị mắc kẹt ở một mạch máu hẹp hơn

Khi cục máu đông nằm trong động mạch phổi, nó sẽ ngăn chặn lưu lượng máu đến phổi để nhận oxy. Nếu không đủ máu nhận được oxy và tuần hoàn hết cơ thể thì nồng độ oxy trong cơ thể sẽ giảm xuống. Điều này có thể gây stress cũng như tổn thương các cơ quan, bao gồm cả tim, não và thận. 

Mức độ nghiêm trọng của bệnh thuyên tắc phổi phụ thuộc vào lưu lượng máu không đến phổi. Ngoài ra, thuyên tắc phổi cũng làm tim trái không thể bơm được máu, từ đó dẫn đến hạ huyết áp. 

Và tất cả những tác động này có thể gây tử vong chỉ sau một thời gian ngắn nếu người bệnh không được điều trị kịp thời.

Một số nguyên nhân khác

Một số ít trường hợp nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi không phải là do huyết khối mà là do các nguyên nhân khác như:

• Thuyên tắc mỡ: Đây là giọt mỡ từ tủy của xương bị gãy, đặc biệt là gãy các xương lớn và dài như xương đùi.
• Do dị vật: Trường hợp này thường gặp trong các thủ thuật can thiệp làm gãy ống thông, tụt coli hay dị vật từ bơm tiêm không sạch ví dụ như bơm tiêm ma túy.
• Ung thư: Xảy ra khi một mảnh nhỏ của khối u bị vỡ từ khối u lớn.
• Bong bóng khí lớn trong tĩnh mạch: Trường hợp này khá hiếm gặp.
• Tắc mạch ối: Do dịch ối trong thai kỳ hoặc trong lúc sinh.
• Nhiễm trùng huyết.

Biện pháp phòng ngừa thuyên tắc phổi

Thường xuyên vận động, tập thể thao hợp lý để phòng ngừa thuyên tắc phổi

Vì huyết khối tĩnh mạch sâu là nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi phổ biến nên để phòng ngừa tình trạng này xảy ra thì trước hết cần phải ngăn ngừa nguy cơ hình thành huyết khối, bằng cách:

• Bệnh nhân được chỉ dịnh dùng thuốc hình thành cục máu đông trước hoặc sau khi phẫu thuật.
• Nếu gia đình có tiền sử bị huyết khối tĩnh mạch sâu, thì cần đi khám để được bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị ngăn chặn việc hình thành huyết khối.
• Thường xuyên vận động, đi lại và duỗi cơ.
• Có chế độ sinh hoạt và ăn uống khoa học, uống nhiều nước.

Nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi chủ yếu là do xuất hiện huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới. Để có thể phòng ngừa thuyên tắc phổi một cách hữu hiệu, người bệnh cần phải chú ý tới các biện pháp ngăn ngừa huyết gối tĩnh mạch sâu. Nếu có các dấu hiệu bất thường như đau ngực, khó thở hay ho ra máu,... thì bệnh nhân cần đi khám ngay lập tức để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. 

Bài viết trên đây đã chia sẻ về các nguyên nhân dẫn đến thuyên tắc phổi. Hy vọng sau khi hiểu rõ các nguyên nhân gây bệnh thì bạn và gia đình sẽ có những biện pháp phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này một cách phù hợp. Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe.

Ngọc Hiếu

Nguồn tham khảo: Tổng hợp