Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết trầm cảm ở nam giới cần chú ý

Trầm cảm ở nam giới không chỉ là căng thẳng hay sự thay đổi tính cách bất thường mà còn được thể hiện qua hành vi và các dấu hiệu sức khỏe rõ ràng. Những dấu hiệu trầm cảm ở nam giới là gì?

Dấu hiệu nhận biết trầm cảm ở nam giới

Các triệu chứng trầm cảm có thể xảy ra ở cả nam và nữ bao gồm:

• Ngủ quá ít hoặc quá nhiều.
• Chán ăn, thay đổi cân nặng.
• Cảm thấy bồn chồn hoặc mệt mỏi.
• Rất khó tập trung vào một việc.
• Không có niềm vui trong cuộc sống.
• Buồn bã, khóc lóc, cảm giác trống rỗng.

Ở nam giới, thường sẽ có một số triệu chứng trầm cảm nhất định ảnh hưởng nhiều hơn phụ nữ. Nguyên nhân có thể là do yếu tố di truyền, nội tiết tố, áp lực xã hội,… Trầm cảm ở nam giới có thể gặp những triệu chứng sau:

• Tránh tiếp xúc với gia đình hoặc xã hội.
• Xu hướng sử dụng đồ uống có cồn.
• Làm việc và nghỉ ngơi không hợp lý.
• Gặp khó khăn trong làm việc hoặc gia đình.
• Tham gia vào các hành vi như cờ bạc, tình dục không an toàn, tự tử,...

Nỗ lực che giấu trầm cảm có thể khiến nam giới cảm thấy áp lực, dễ bị kích động hoặc có hành động tự hủy hoại bản thân. Trầm cảm còn có thể ảnh hưởng tới ham muốn tình dục, khiến nam giới thờ ơ với chuyện chăn gối.

Dấu hiệu trầm cảm ở nam giới về mặt cảm xúc

Phụ nữ bị trầm cảm thường có thể dễ dàng bày tỏ nỗi buồn của mình với người khác, nhưng hầu hết đàn ông lại không thể bày tỏ cảm xúc này. Do đó, trạng thái cảm xúc của đàn ông có thể được chuyển hóa theo nhiều cách khác nhau. Dấu hiệu trầm cảm ở nam giới có thể được biểu hiện như cáu gắt, tức giận, thất vọng, hiếu chiến, cảm giác trống rỗng, có ý định tự tử.

Khi trải qua chứng trầm cảm, nam giới thường không khóc và hiếm khi thể hiện cảm xúc buồn bã vì cho rằng đó là dấu hiệu yếu đuối. Tuy nhiên không có sự phân biệt giới tính khi thể hiện cảm xúc nên bạn hãy sống thật với chính mình mà không cần phải lo lắng.

Dấu hiệu trầm cảm ở nam giới về mặt thể chất

Trầm cảm là một vấn đề sức khỏe tâm thần nhưng cũng có biểu hiện qua thể chất. Đàn ông bị trầm cảm có thể biểu hiện thể chất như mệt mỏi, đau đầu, gặp vấn đề về tiêu hóa, ngủ quá nhiều hoặc ít ngủ, đau khớp, chân tay hoặc lưng, cảm thấy bồn chồn.

Những triệu chứng này có thể xảy ra do ảnh hưởng của các chất trong não. Trầm cảm ở nam giới làm thay đổi nồng độ serotonin và norepinephrine, những chất truyền tin từ não chi phối nỗi đau và tâm trạng dẫn đến những thể chất gặp vấn đề.

Nguyên nhân trầm cảm ở nam giới

Có 5 nguyên nhân gây trầm cảm phổ biến ở nam giới như:

Nguyên nhân trầm cảm do chất hóa học trong não

Trầm cảm thường được coi là một bệnh tâm thần do mất cân bằng các chất hóa học trong não. Trong đó, hai chất quan trọng nhất là dopamine và serotonin.

• Dopamine: Nghiên cứu cho thấy những người bị trầm cảm có lượng dopamine trong não thấp hoặc giảm độ nhạy cảm với dopamine so với những người không bị trầm cảm. Điều này giải thích tại sao những người bị trầm cảm không cảm thấy có động lực để làm bất cứ điều gì.
• Serotonin: Một chất dẫn truyền thần kinh giúp điều chỉnh sự thèm ăn, tâm trạng và ham muốn tình dục. Nồng độ serotonin thấp là một trong những nguyên nhân chính gây trầm cảm.

Nguyên nhân trầm cảm do hormone

Chất dẫn truyền thần kinh không phải là chất duy nhất gây trầm cảm. Các hormone có trong cơ thể cũng đóng một vai trò quan trọng trong vấn đề này. Ở những người có mức testosterone thấp có nguy cơ trầm cảm cao hơn. Điều này có thể giải thích tại sao phụ nữ dễ bị trầm cảm hơn nam giới và tại sao nam giới sử dụng liệu pháp thay thế testosterone lại có tâm trạng tốt hơn. Các nhà khoa học tin rằng nồng độ testosterone có thể thúc đẩy sản xuất dopamine, giúp cải thiện tâm trạng.

Trầm cảm do căng thẳng

Áp lực thành đạt và chăm sóc gia đình khiến nam giới luôn căng thẳng, áp lực và tăng nguy cơ trầm cảm ở nam giới. Khi căng thẳng, cơ thể sẽ tăng nồng độ cortisol. Sự bùng nổ của hormone này sẽ kích thích não sản sinh ra dopamine để giảm căng thẳng. Tuy nhiên, khi căng thẳng kéo dài, dopamine bị cạn kiệt, lúc này bạn cảm thấy thờ ơ và không có động lực để làm bất cứ điều gì.

Căng thẳng mãn tính có thể là nguyên nhân gây trầm cảm ở nam giới nhiều hơn ở phụ nữ. Nghiên cứu cho thấy khi phụ nữ đối mặt với những tình huống căng thẳng, cơ thể tiết ra nhiều oxytocin hơn, thúc đẩy họ giao tiếp với người khác để giảm bớt những cảm xúc tiêu cực. Mặt khác, nam giới thường tiết ra ít oxytocin hơn nên căng thẳng có thể làm đầu óc u mê và có nguy cơ bị trầm cảm.

Trầm cảm do ngoại cảnh

Trầm cảm ở nam giới thường có thể xuất phát từ những kỳ vọng quá mức. Họ phải biết kiềm chế cảm xúc, làm chủ và làm được nhiều việc. Những kỳ vọng này có thể che giấu một số triệu chứng thực sự của bệnh trầm cảm. Thay vì buồn bã và mệt mỏi, đàn ông có thể tỏ ra hung hăng và tức giận.

Trầm cảm ở nam giới khiến họ dễ có những thói quen xấu như uống rượu, hút thuốc, tham gia vào các hành vi nguy hiểm khác mà không chia sẻ cảm giác trống rỗng của mình với bạn bè hoặc gia đình.

Mặc dù quá trình lão hóa không gây ra trầm cảm nhưng những người đàn ông lớn tuổi mắc các bệnh lý như bệnh tim, đột quỵ, ung thư hoặc các yếu tố gây căng thẳng khác có thể góp phần gây ra trầm cảm. Ngoài ra, những vấn đề tiêu cực nảy sinh trong cuộc sống như mất việc, ly hôn, chẩn đoán mắc bệnh hiểm nghèo, mất người thân,… cũng có thể gây ra những tổn thương về tinh thần. Nếu không nhanh chóng khắc phục những vấn đề này, về lâu dài có thể dẫn đến trầm cảm ở nam giới.

Trầm cảm do tác dụng phụ của thuốc

Nghiên cứu cho thấy một số loại thuốc có thể gây trầm cảm và làm tăng nguy cơ tự tử. Một số loại thuốc có liên quan đến trầm cảm như thuốc chống co giật, statin, chất kích thích, thuốc benzodiazepin, corticosteroid và thuốc chẹn beta.

Cách điều trị trầm cảm ở nam giới

Tập thể dục đều đặn

Nghiên cứu cho thấy thể dục thường xuyên như một liều thuốc tự nhiên giúp giảm các triệu chứng trầm cảm. Để điều trị chứng trầm cảm ở nam giới, bạn cần tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, chỉ cần bắt đầu từ từ mà không cần ép buộc bản thân quá nhiều.

Xây dựng chế độ ăn uống

Bạn nên ăn một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm:

• Giảm thiểu đường và carbohydrate tinh chế.
• Ăn nhiều axit béo omega-3: Chất này có thể giúp cải thiện tâm trạng. Nguồn cung cấp chất dinh dưỡng này có nhiều trong cá béo, rong biển, hạt lanh, các loại hạt,...
• Bổ sung thực phẩm cải thiện tâm trạng: Chuối có chứa magie giúp giảm lo lắng, vitamin B6 tăng cường sự tỉnh táo và tryptophan để tăng mức serotonin để cải thiện tâm trạng.
• Cung cấp thêm vitamin nhóm B trong các loại trái cây họ cam quýt, rau xanh, các loại đậu, thịt gà và trứng.

Thay đổi lối sống tích cực

Thay đổi lối sống tích cực có thể giúp giảm trầm cảm và ngăn ngừa tái phát như:

• Ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày: Trầm cảm thường liên quan đến các vấn đề về giấc ngủ như thiếu ngủ.
• Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng kéo dài không chỉ gây trầm cảm ở nam giới mà còn gây tăng cân không kiểm soát. Vì vậy, bạn cần thời gian thư giãn, giảm bớt áp lực trong công việc, các mối quan hệ,...
• Học cách thư giãn: Tập thói quen cho phép bản thân thư giãn mỗi ngày để ngăn ngừa trầm cảm, giảm căng thẳng. Hãy thử tập yoga, hít thở sâu, thiền định.
• Dành thời gian hoạt động ngoài trời: Bạn nên ra ngoài tắm nắng, đi dạo để tăng mức serotonin và cải thiện tâm trạng. Bạn có thể dành thời gian đi dạo, làm vườn hoặc tập thể dục bên ngoài.

Hạn chế các yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân gây trầm cảm ở nam giới đến từ nhiều yếu tố như sinh học, tâm lý và xã hội, lối sống, các mối quan hệ,... Vì vậy, bạn nên chú ý đến những người thân yêu hoặc những người quen của mình nếu có vấn đề.

• Lạm dụng tuổi thơ.
• Tiền sử lạm dụng rượu hoặc ma túy.
• Trải qua chấn thương tâm lý hoặc thể chất.
• Cô đơn và có khả năng kiểm soát căng thẳng.

Trầm cảm ở nam giới thường khiến họ sống một mình và tách biệt với thế giới. Bạn có thể động viên và quan tâm họ mỗi ngày. Ngay cả một hành động nhỏ cũng có thể tác động lớn đến tâm lý và cải thiện tâm trạng của họ.

Trầm cảm ở nam giới thường khó phát hiện vì bản thân họ phủ nhận những cảm xúc tiêu cực mà mình đang trải qua. Chỉ khi nam giới sẵn sàng đối đầu và chia sẻ với những người thân thì triệu chứng sẽ nhanh chóng qua đi, lấy lại phong độ của một người đàn ông bản lĩnh.

Xem thêm:

• Dấu hiệu nhận biết bệnh trầm cảm ở tuổi thiếu niên
• Nguyên nhân trầm cảm theo mùa là gì?
• Trầm cảm nội sinh là gì?