Nhiễm sán chó có tái phát không? Phòng ngừa nhiễm sán chó tái phát

Nhiễm sán chó là một bệnh ký sinh trùng do ấu trùng giun đũa chó (Toxocara canis) gây ra. Bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Mặc dù phương pháp điều trị hiện nay khá hiệu quả, nhưng không ít người băn khoăn liệu nhiễm sán chó có tái phát không. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ cơ chế gây bệnh, các yếu tố dẫn đến tái phát và hướng dẫn cách phòng ngừa cụ thể.

Nhiễm sán chó có tái phát không?

Toxocara canis là loài giun tròn ký sinh chủ yếu ở chó. Trứng sán theo phân chó ra ngoài, phát triển thành ấu trùng trong môi trường đất. Người có thể bị nhiễm sán chó khi: Thường xuyên chơi đùa với chó mèo chưa được tẩy giun định kỳ, không rửa tay sạch sau khi tiếp xúc với đất, cát hoặc vật nuôi, hoặc ăn phải thực phẩm chứa ấu trùng sán chưa rửa kỹ hay chưa nấu chín.

Do cơ thể người không phải là ký chủ thích hợp, ấu trùng không phát triển thành giun trưởng thành. Nó sẽ di chuyển qua nhiều cơ quan khác nhau (gan, phổi, mắt, hệ thần kinh trung ương,...), gây ra các hội chứng tổn thương tại chỗ. Ấu trùng không thể hoàn thành vòng đời trong cơ thể người nhưng có thể tồn tại dai dẳng.

Vậy, bị nhiễm sán chó rồi có bị lại không? Câu trả lời là có. Nhiễm sán chó tái phát xảy ra do những nguyên nhân như:

• Nếu quá trình điều trị không được thực hiện đúng phác đồ hoặc không đủ thời gian, ấu trùng sán có thể vẫn còn tồn tại trong cơ thể và tiếp tục gây bệnh.
• Sau khi điều trị khỏi, người bệnh vẫn có nguy cơ tái nhiễm nếu tiếp tục tiếp xúc với các nguồn lây trong môi trường.
• Miễn dịch sau khi nhiễm sán chó không bền vững, cơ thể không có khả năng tự bảo vệ lâu dài.

Biểu hiện nhiễm sán chó tái phát

Số lượng ấu trùng và vị trí chúng di chuyển đến sẽ quyết định các dấu hiệu nhiễm sán chó được biểu hiện thế nào. Một số dấu hiệu điển hình như:

• Người bị nhiễm sán chó tái phát thường cảm thấy mệt mỏi, uể oải kéo dài dù đã nghỉ ngơi đầy đủ.
• Một trong những biểu hiện phổ biến là ngứa da âm ỉ hoặc nổi mẩn đỏ kéo dài, thường tái phát nhiều lần. Các vùng ngứa có thể lan rộng và không đáp ứng tốt với thuốc dị ứng thông thường.
• Bệnh nhân có thể bị sốt nhẹ tái đi tái lại mà không xác định được nguyên nhân rõ ràng. Triệu chứng này dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các bệnh viêm nhiễm khác.
• Nhiễm sán chó tái phát có thể khiến người bệnh bị sụt cân mà không do ăn kiêng hay thay đổi chế độ sinh hoạt. Điều này là hậu quả của việc ký sinh trùng ảnh hưởng đến quá trình hấp thu dinh dưỡng.
• Một số người có thể gặp tình trạng đầy hơi, chướng bụng hoặc tiêu chảy rải rác, nhất là sau khi ăn. Triệu chứng này thường không điển hình nên dễ bị bỏ qua.
• Khi ấu trùng sán chó di chuyển đến mắt, người bệnh có thể bị nhìn mờ một bên, giảm thị lực hoặc thấy xuất hiện đốm đen trong tầm nhìn. Tình trạng này cần được khám chuyên khoa sớm.
• Khi tái phát, xét nghiệm máu thường ghi nhận bạch cầu ái toan tăng cao, là dấu hiệu điển hình gợi ý nhiễm ký sinh trùng, đặc biệt là giun sán.

Điều trị nhiễm sán chó tái phát

Nhiễm sán chó có tái phát không đến đây bạn đã rõ. Để tránh tái phát lần sau, việc điều trị cần được thực hiện đúng phác đồ. Ngoài ra cũng cần có sự theo dõi chặt chẽ từ bác sĩ chuyên khoa ký sinh trùng.

Thuốc điều trị nhiễm sán chó

Các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị nhiễm sán chó bao gồm:

• Albendazole: Là lựa chọn hàng đầu, thường dùng với liều 10 - 15mg/kg/ngày, chia 2 lần, trong 5 - 7 ngày. Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định kéo dài 2 - 4 tuần.
• Mebendazole: Cũng là thuốc điều trị phổ biến, liều thường là 100 - 200 mg/lần và uống 2 lần/ngày, dùng liên tục trong 5 - 7 ngày.
• Trường hợp có viêm nặng hoặc tổn thương mô, có thể phối hợp với thuốc kháng viêm (Corticoid) để giảm phản ứng miễn dịch quá mức.

Lưu ý khi điều trị nhiễm sán chó

Bệnh nhân cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Tự ý giảm liều hoặc ngưng thuốc giữa chừng có thể khiến ấu trùng không bị tiêu diệt hoàn toàn, dẫn đến tái phát thêm lần khác. Người bệnh nên dùng thuốc sau bữa ăn nhiều dầu mỡ để tăng hấp thu (đặc biệt với Albendazole). Trong quá trình điều trị, người bệnh cần theo dõi các tác dụng phụ như đau bụng, buồn nôn, chóng mặt, dị ứng da hoặc tổn thương gan (nếu dùng kéo dài).

Thường sau 2 - 4 tuần kể từ khi kết thúc phác đồ điều trị, người bệnh nên được tái khám, làm lại xét nghiệm để kiểm tra tiến triển. Trong các trường hợp đặc biệt, việc theo dõi có thể kéo dài vài tháng đến 1 năm.

Phòng ngừa nhiễm sán chó tái phát

Nhiễm sán chó có tái phát nên việc phòng ngừa vô cùng quan trọng. Người đã từng nhiễm sán chó và điều trị cần áp dụng đồng bộ các biện pháp sau:

Vệ sinh cá nhân sạch sẽ

Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với đất, cát, vật nuôi là việc vô cùng quan trọng. Mỗi chúng ta cũng nên duy trì thói quen ăn chín, uống sôi, tránh ăn rau sống hoặc thực phẩm chưa được rửa kỹ. Đồng thời, giữ móng tay sạch sẽ, không cắn móng tay, cũng là cách để hạn chế nguy cơ lây nhiễm sán chó.

Kiểm soát thú nuôi

Nếu nhà có nuôi chó, mèo, việc tẩy giun định kỳ cho vật nuôi vô cùng quan trọng. Tần suất hợp lý là 2 - 3 tháng/lần. Các gia đình không nên cho vật nuôi phóng uế bừa bãi nơi công cộng. Việc hạn chế cho chó/mèo tiếp xúc với khu vực bếp, nơi để thức ăn hoặc khu vui chơi của trẻ nhỏ cũng rất quan trọng.

Khám sức khỏe và xét nghiệm định kỳ nếu có nguy cơ cao

Người từng nhiễm sán chó hoặc sống trong khu vực có nguy cơ cao nên xét nghiệm định kỳ (6 - 12 tháng/lần). Đặc biệt, nếu xuất hiện triệu chứng tái phát như ngứa, mệt mỏi, dị ứng kéo dài, bạn nên đi khám ngay.

Nhiễm sán chó có nguy hiểm không? Nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, nhiễm sán chó có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như: Viêm gan, viêm phổi kéo dài, tổn thương võng mạc dẫn đến mù lòa. Thậm chí người bệnh có thể gặp biến chứng thần kinh nặng ảnh hưởng đến khả năng vận động và nhận thức. Nhiễm sán chó có tái phát. Chính vì vậy, việc duy trì lối sống lành mạnh, an toàn để phòng ngừa nhiễm sán là vô cùng quan trọng.