Tăng bạch cầu ái toan là gì? Những thông tin quan trọng cần biết

Trong hệ miễn dịch của cơ thể, bạch cầu ái toan đóng vai trò quan trọng như những "lính đánh nhanh đánh mạnh", chuyên đối đầu với các ký sinh trùng, phản ứng dị ứng và bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây hại. Tuy nhiên, khi số lượng bạch cầu ái toan tăng cao bất thường, nó sẽ trở thành bệnh lý y khoa mang tên "tăng bạch cầu ái toan", ẩn chứa những nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe.

Tăng bạch cầu ái toan là gì?

Bạch cầu ái toan hay còn gọi là bạch cầu ưa axit là một loại tế bào bạch cầu đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch. Chúng có khả năng tiêu diệt các ký sinh trùng, virus, tế bào ung thư và tham gia vào các phản ứng dị ứng. Bạch cầu ái toan được tạo ra từ tủy xương và di chuyển đến các mô và cơ quan khác nhau trong cơ thể.

Tăng bạch cầu ái toan (eosinophil) là hiện tượng số lượng tế bào bạch cầu ái toan trong máu, mô, hoặc một số cơ quan khác tăng bất thường. Tình trạng này có thể do quá trình hình thành bạch cầu ái toan bị rối loạn hoặc do sự tích tụ bất thường của loại bạch cầu này. Sự gia tăng bạch cầu ái toan thường liên quan đến phản ứng điều hòa miễn dịch và có thể xảy ra trong nhiều tình trạng bệnh lý như viêm nhiễm, dị ứng, ung thư, và nhiễm ký sinh trùng.

Nguyên nhân gây tăng bạch cầu ái toan

Tình trạng tăng bạch cầu ái toan có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, như:

• Phản ứng dị ứng: Dị ứng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây tăng bạch cầu ái toan. Các dị ứng với thuốc, thực phẩm, hoặc các yếu tố môi trường như phấn hoa, lông động vật có thể kích thích cơ thể sản xuất nhiều bạch cầu ái toan hơn để chống lại các tác nhân gây dị ứng này. Ví dụ, viêm mũi dị ứng và hen suyễn thường đi kèm với tăng bạch cầu ái toan.
• Bệnh lý về da: Các bệnh lý da như bệnh Pemphigus, viêm nút động mạch (Polyarteritis Nodosa), và các bệnh dạng nốt như Pemphigus thường gây ra viêm nhiễm và kích thích tăng sản xuất bạch cầu ái toan.
• Nhiễm trùng nhiệt đới và ký sinh trùng: Các bệnh do ký sinh trùng như giun xoắn (Trichinosis), nấm Aspergillus, bệnh Hydatidosis, giun đũa A. lumbricoides, giun Capillaria spp, sán dải Echinococcus, giun chỉ (Filariasis), sán lá gan lớn (Fascioliasis), và nhiều loại giun, sán khác có thể gây tăng bạch cầu ái toan khi cơ thể cố gắng loại bỏ các tác nhân gây bệnh này.
• Bệnh lý mạch máu và collagen: Các bệnh lý liên quan đến mạch máu và sợi collagen như viêm khớp dạng thấp (Rheumatoid Arthritis), viêm quanh động mạch (Periarteritis), lupus ban đỏ hệ thống (SLE - Systemic Lupus Erythematosus), và hội chứng đau cơ tăng bạch cầu ái toan (EMS - Eosinophilia-Myalgia Syndrome) cũng có thể gây ra tình trạng này.
• Thuốc và xạ trị: Một số liệu pháp điều trị như xạ trị và việc sử dụng các loại thuốc như Aspirin, Chlorpropamide, Erythromycin, Imipramine, Methotrexate, Nitrofurantoin, Procarbazine, và Sulfonamides có thể dẫn đến tăng bạch cầu ái toan.
• Bệnh lý về hệ tiêu hóa: Một số bệnh lý về hệ tiêu hóa như viêm đại tràng, bệnh Crohn, và hội chứng ruột kích thích cũng có thể dẫn đến tăng bạch cầu ái toan. Các bệnh này thường gây viêm và tổn thương niêm mạc ruột, kích thích cơ thể phản ứng bằng cách tăng sản xuất bạch cầu ái toan.

Phân loại tăng bạch cầu ái toan

Dựa trên nguyên nhân gây bệnh, tăng bạch cầu ái toan được chia thành 3 loại:

• Tăng bạch cầu ái toan nguyên phát: Đây là loại hiếm gặp, thường do bất thường về gen hoặc tủy xương.
• Tăng bạch cầu ái toan thứ phát: Đây là loại phổ biến nhất, do nhiều nguyên nhân khác nhau như dị ứng, nhiễm trùng, bệnh tự miễn, ung thư, thuốc men,...
• Tăng bạch cầu ái toan tự phát: Đây là loại không xác định được nguyên nhân.

Triệu chứng nhận biết tăng bạch cầu ái toan

Tăng bạch cầu ái toan (eosinophilia) có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến mà người bệnh có thể gặp phải:

• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi và suy nhược kéo dài.
• Sốt: Sốt không rõ nguyên nhân có thể xuất hiện khi cơ thể đang phản ứng với một tình trạng viêm nhiễm hoặc bệnh lý.
• Khó thở: Tăng bạch cầu ái toan có thể dẫn đến viêm phế quản, hen suyễn, và các triệu chứng hô hấp khác.
• Ho: Ho khan hoặc ho có đờm, đặc biệt khi có liên quan đến bệnh lý phổi.
• Đau bụng: Đau bụng có thể xuất hiện nếu tình trạng tăng bạch cầu ái toan ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
• Tiêu chảy hoặc táo bón: Rối loạn tiêu hóa có thể xảy ra, đôi khi kèm theo tiêu chảy hoặc táo bón.
• Phát ban: Phát ban da, mẩn ngứa, hoặc các biểu hiện dị ứng da khác.
• Sưng đỏ: Sưng và đỏ da tại các vùng bị viêm.
• Đau khớp và cơ: Đau nhức ở các khớp và cơ, có thể liên quan đến viêm hoặc phản ứng miễn dịch.

Tăng bạch cầu ái toan có nguy hiểm không?

Tăng bạch cầu ái toan thường không gây nguy hiểm đến tính mạng nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu không được điều trị, tăng bạch cầu ái toan có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:

• Tổn thương tim: Viêm cơ tim, suy tim,...
• Tổn thương thần kinh: Viêm não, viêm màng não,...
• Suy hô hấp.
• Huyết khối.

Cách phòng ngừa tăng bạch cầu ái toan

Phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân là một trong những biện pháp quan trọng để phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng. 
• Rửa tay thường xuyên, đặc biệt trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với đất hoặc động vật, giúp loại bỏ các tác nhân gây nhiễm trùng. 
• Đảm bảo thực phẩm được nấu chín kỹ và tránh ăn thực phẩm sống hoặc chưa chín để giảm nguy cơ nhiễm ký sinh trùng từ thực phẩm. 

Quản lý bệnh lý tự miễn và các rối loạn liên quan

Điều trị kịp thời và đúng cách các bệnh lý tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống (SLE), viêm khớp dạng thấp, và các bệnh lý viêm khác là cách hiệu quả để phòng ngừa tăng bạch cầu ái toan. Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ và kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và điều trị kịp thời.

Tránh sử dụng thuốc không cần thiết

Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và tránh lạm dụng các loại thuốc như Aspirin, Sulfonamides, và các thuốc khác có thể gây tăng bạch cầu ái toan. Theo dõi phản ứng của cơ thể và báo cáo ngay cho bác sĩ nếu có phản ứng dị ứng hoặc bất thường khi sử dụng thuốc.

Tránh các tác nhân gây dị ứng

Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng là biện pháp quan trọng đầu tiên. Xác định và tránh các chất gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, mạt bụi nhà và một số loại thực phẩm có thể giúp giảm nguy cơ tăng bạch cầu ái toan. Sử dụng thuốc chống dị ứng như thuốc kháng histamin hoặc corticosteroid có thể giúp kiểm soát các triệu chứng dị ứng. 

Tăng bạch cầu ái toan là tình trạng số lượng bạch cầu ái toan trong máu tăng cao bất thường. Tuy không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tăng bạch cầu ái toan có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Hãy luôn quan tâm đến sức khỏe bản thân và chủ động tìm hiểu thông tin về các vấn đề sức khỏe để có thể bảo vệ bản thân một cách tốt nhất.