Những ai có nguy cơ xơ phổi hậu covid?

Hiện nay, sau gần 3 năm trải qua đại dịch covid-19 thì vấn đề di chứng hậu covid đang là mối quan tâm đáng lo ngại của xã hội. Qua những thống kê báo cáo thì tổn thương phổi là vấn đề hậu covid trọng yếu. Trong đó, xơ phổi hậu covid là tình trạng thường gặp và gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống sau này của bệnh nhân. Vậy xơ phổi hậu covid là gì?

Xơ phổi hậu covid là gì?

Xơ phổi hậu covid có thể hiểu là tình trạng nhu mô phổi bị phá hủy do covid và bị thay thế bằng các mô xơ

Xơ phổi hậu covid có thể hiểu là tình trạng nhu mô phổi bị phá hủy trong giai đoạn cấp tính sẽ không thể phục hồi lại trạng thái bình thường. Mà thay thế cho những mô bị tổn thương đó là các mô xơ.

Các mô xơ này không thực hiện được chức năng trao đổi khí oxi và carbon dioxide ở phổi. Từ đó dẫn đến tình trạng khó thở, nhất là khi vận động thể lực.

Tình trạng xơ hóa ở phổi có thể được nhìn thấy trên hình ảnh xơ trên phim CT scan hoặc trên mô bệnh học qua sinh thiết phổi. Đi kèm với chứng xơ phổi hậu covid là tình trạng giảm thể tích phổi và giảm độ khuếch tán của phổi qua các thăm dò chức năng hô hấp.

Những ai có nguy cơ bị di chứng xơ phổi hậu covid?

Những tổn thương xơ hóa ở giai đoạn sớm và suy giảm chức năng phổi có thể xuất hiện ở mọi bệnh nhân covid bị viêm phổi. Tuy nhiên, có một số bệnh nhân sẽ có nguy cơ mắc xơ phổi hậu covid lâu dài gồm:

• Bệnh nhân bị viêm phổi nặng ở đợt bệnh covid-19 cấp, đặc biệt là bệnh nhân ARDS.
• Bệnh nhân phải thở máy áp lực dương, trải qua điều trị ECMO, thời gian nằm viện kéo dài.
• Bệnh nhân nặng và có nồng độ các cytokines tiền viêm trong máu cao.
• Bệnh nhân lớn tuổi, hút thuốc lá hoặc đã phổi đã bị tổn thương trước đó.

Những tổn thương xơ hóa ở giai đoạn sớm và suy giảm chức năng phổi có thể xuất hiện ở mọi bệnh nhân covid bị viêm phổi

Xơ phổi hậu covid có nguy hiểm không?

Với kinh nghiệm được rút ra từ đợt dịch SARS và MERS cũng do virus corona gây ra trước đây, đa số bệnh nhân sẽ phục hồi dần dần sau từ 2-3 năm.

Tuy nhiên, vẫn còn có một số bệnh nhân diễn tiến xơ phổi hậu covid vẫn tiếp tục sau đó. Hầu hết là những tổn thương xơ hóa nặng.

Vì vậy, bệnh lý xơ phổi hậu covid thực sự là một gánh nặng cho bệnh nhân cũng như cho hệ thống y tế. Di chứng này làm giảm chất lượng cuộc sống bệnh nhân do tình trạng tàn phế, tăng nguy cơ nhập viện và giảm tuổi thọ. Đồng thời, chi phí và nguồn lực điều trị di chứng hậu covid cũng tăng lên đáng kể.

Nên làm gì khi nghi ngờ bị xơ phổi hậu covid?

Tất cả những bệnh nhân từng bị viêm phổi do covid thì nên khám sàng lọc di chứng phổi hậu covid. Đặc biệt là đối với những bệnh nhân có nguy cơ cao như viêm phổi nặng, lớn tuổi, có bệnh nền phổi, từng thở máy,... thì cần được đánh giá xơ phổi hậu covid.

Những bệnh nhân này sẽ được thăm khám và hỏi bệnh sử cũng như thực hiện các bài test vận động. Tiếp đó, bệnh nhân sẽ được thực hiện các cận lâm sàng cần thiết tùy vào từng trường hợp cụ thể.

Tất cả những bệnh nhân từng bị viêm phổi do covid thì nên khám sàng lọc di chứng phổi hậu covid

Một số phương pháp cận lâm sàng có thể được đề nghị gồm:

• Chụp CT scan ngực với độ phân giải cao.
• Thăm dò thể tích phổi và độ khuếch tán khí của phổi.
• Xét nghiệm máu.
• Sinh thiết phổi. 

Ngoài ra, nếu bệnh nhân bị khó thở thì cũng cần được tầm soát những biến chứng hậu covid khác như suy tim, tăng áp phổi, nhiễm trùng hô hấp,... Việc tiếp cận toàn diện này sẽ giúp không bỏ sót chẩn đoán và tối ưu điều trị tình trạng khó thở cho bệnh nhân.

Do tính chất mới của bệnh nên hiện nay vẫn chưa có phác đồ điều trị chuẩn nhất cho di chứng xơ phổi hậu covid. Tuy nhiên, bệnh nhân bị xơ phổi hậu covid sẽ được khám sàng lọc cẩn thận và được bác sĩ điều trị bằng một số loại thuốc như thuốc chống xơ hóa, thuốc kháng viêm,...

Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng được tập vật lý trị liệu hô hấp liên tục với chuyên gia để tránh những tổn thương trầm trọng hơn. Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần cai thuốc lá (nếu có hút), tiêm ngừa vacxin đầy đủ và có chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý. Điều này sẽ giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể cũng như cho phổi. 

Bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về di chứng xơ phổi hậu covid. Điều trị xơ hổi hậu covid có thể kéo dài vài tháng, vài năm tùy vào diễn biến của bệnh. Thế nên, bệnh nhân cần phải kiên trì tuân thủ điều trị và tái khám để quá trình điều trị được thuận lợi nhất.

Ngọc Hiếu

Nguồn tham khảo: Tổng hợp