Những điều cần biết về hạn sử dụng vắc xin và cách xem hạn sử dụng

Hiện nay, có không ít phụ huynh băn khoăn, thậm chí là hoang mang khi thực hiện tiêm chủng. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do sự thiếu hiểu biết về vắc xin và hạn sử dụng vắc xin. Theo dõi ngay bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu để cập nhật các kiến thức về hạn sử dụng vắc xin nhé.

Thế nào là hạn sử dụng vắc xin?

Hạn sử dụng vắc xin dùng để chỉ khoảng thời gian mà vắc xin duy trì được các tiêu chuẩn như đã xác định trong nghiên cứu về tính ổn định nếu được bảo quản đúng cách. Trên mỗi bao bì của các loại vắc xin, hạn sử dụng vắc xin được ghi rõ bằng ‘HSD’ hoặc ‘hạn dùng’, thể hiện bằng ngày, tháng, năm hết hạn hoặc hạn sử dụng hoặc hạn dùng thể hiện bằng khoảng thời gian kể từ ngày sản xuất đến ngày hết hạn.

Cũng giống như tất cả các sản phẩm thuốc khác, mọi loại vắc xin đều có thời gian sử dụng và ngày hết hạn được xác định bởi nhà sản xuất và được phê duyệt bởi các cơ quan quản lý có thẩm quyền.

Hạn sử dụng vắc xin phản ánh khoảng thời gian vắc xin giữ được tính ổn định, chất lượng, độ tinh khiết và độ bền khi điều kiện bảo quản đáp ứng theo đúng các điều kiện được ghi trên nhãn dán. Trong trường hợp vắc xin còn hạn nhưng điều kiện bảo quản vắc xin không đáp ứng được theo đúng quy định của nhà sản xuất thì hiệu quả của vắc xin không được phát huy tối đa, ảnh hưởng đến sức khoẻ, thậm chí là đe dọa đến tính mạng của người dùng.

Có thể thấy rằng, hai yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng vắc xin và độ an toàn chính là hạn sử dụng và điều kiện bảo quản.

Một loại vắc xin có thời hạn sử dụng là bao lâu?

Trên thực tế, mỗi loại vắc xin sẽ có một thời hạn sử dụng khác nhau, điều này phụ thuộc vào từng loại vắc xin và hãng sản xuất vắc xin. Trước khi được đưa vào sử dụng rộng rãi trên thị trường, để đưa ra quyết định về hạn sử dụng vắc xin, nhà sản xuất sẽ nghiên cứu trong thời gian thực tế.

Tuy nhiên, trước khi phân phối về thị trường Việt Nam, một số loại vắc xin cần mất rất nhiều thời gian để thực hiện một loạt các thủ tục xuất nhập khẩu, kiểm định chất lượng và đăng ký nhãn mác… chính vì thế, có thể khi được đưa ra sử dụng tại thị trường thì thời gian có thể đã sau ngày sản xuất vài tháng, thậm chí là một năm. Để đảm bảo hiệu quả cũng như an toàn cho người sử dụng, vắc xin vẫn phải nằm trong hạn sử dụng cho phép.

Riêng đối với vắc xin cúm, thời hạn sử dụng chỉ trong vòng 1 năm kể từ ngày sản xuất. Nguyên nhân là do các chủng cúm có thể thay đổi mỗi năm, để đạt được hiệu quả trong việc phòng ngừa virus cúm của năm đó, nhà sản xuất sẽ sản xuất vắc xin dựa trên danh sách các chủng cúm mà Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO) cập nhật.

Việc hiểu đúng về hạn sử dụng vắc xin không chỉ tránh được tình trạng vắc xin bị lãng phí trong bối cảnh nhiều loại vắc xin khan hiếm mà còn giúp người dân tiêm đúng liều, đúng lịch từ đó tránh được nguy cơ mắc và diễn tiến nặng các bệnh đã có vắc xin phòng ngừa.

Cách xem hạn sử dụng vắc xin trên bao bì

Thông tư 01-2018-TT-BYT hướng dẫn ngày sản xuất và hạn sử dụng được ghi đầy đủ là ‘ngày sản xuất’, ‘hạn sử dụng’ hoặc ‘hạn dùng’ và có thể viết tắt bằng chữ in hoa ‘NXS’, ‘HSD’ hoặc ‘HD’. Tiếp ngay sau đó là các thông tin về ngày sản xuất, hạn sử dụng của thuốc.

Trên thực tế, hạn sử dụng vắc xin ghi trên bao bì có thể bằng 2 cách, đó là:

• Hạn sử dụng: Tháng/năm.
• Hạn sử dụng: Ngày/tháng/năm.

Số chỉ ngày, tháng, năm của một mốc thời gian phải được ghi cùng một dòng, được phân cách ở giữa bởi dấu ‘/’ hoặc dấu ‘.’ hoặc ‘-’ hoặc dấu cách hoặc ghi liền nhau. Cụ thể: Ngày/tháng/năm hoặc ngày.tháng.năm hoặc ngày tháng năm…

Trong trường hợp vỏ bao bì của vắc xin có chứa ống hay lọ dung môi pha tiêm hay các thành phần khác đi kèm thì nhãn bao bì ngoài phải thể hiện như sau:

• Trường hợp tất cả các thành phần trong sản phẩm có cùng một ngày sản xuất và hạn sử dụng thì thông tin về ngày sản xuất và hạn sử dụng có thể ghi chung trên nhãn bao bì ngoài của sản phẩm.
• Trong trường hợp các thành phần trong sản phẩm có sự khác nhau về ngày sản xuất và hạn sử dụng thì trên nhãn dán có thể ghi cụ thể hạn dùng của từng thành phần hoặc ghi theo hạn dùng ngắn nhất của thành phần có trong sản phẩm.

Theo điều 29 của Thông tư số 01/2018/TT-BYT quy định về nội dung, cách ghi nhãn của thuốc, các thành phần cấu lên thuốc và tờ hướng dẫn sử dụng của thuốc có 2 cách đọc như sau:

• Hạn sử dụng theo tháng/năm: Hạn dùng là ngày cuối cùng của tháng hết hạn, nhãn phụ phải ghi dòng chữ ‘hạn sử dụng là ngày cuối cùng của tháng hết hạn'.
• Hạn sử dụng theo ngày/tháng/năm: Hạn sử dụng ghi trên nhãn phụ được tính và ghi theo ngày sản xuất được ghi trên nhãn gốc.

Vắc xin phải sử dụng trước hạn sử dụng in trên bao bì trong trường hợp nào?

Ba trường hợp ngoại lệ phải sử dụng vắc xin trước hạn sử dụng được in trên nhãn dán đó là:

Hoàn nguyên

Trên thực tế, có một số loại vắc xin cần được hoàn nguyên trước khi tiêm. Để hoàn nguyên vắc xin, vắc xin dạng đông khô phải được trộn với dung dịch pha loãng. Khi vắc xin hoàn nguyên thành dạng lỏng thì vắc xin chỉ có thể sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định.

Lọ đa liều

Lọ đa liều được định nghĩa là một lọ chứa nhiều liều vắc xin. Loại vắc xin này thường chứa chất bảo quản chống vi sinh vật. Do vậy, ngoài hạn sử dụng được in trên vỏ nhãn là ngày hết hạn của sản phẩm, lọ đa liều sẽ có thêm thời gian sử dụng sau khi mở nắp.

Lọ đa liều được thiết kế theo kiểu có thể lấy thuốc nhiều lần. Tuy nhiên, chất lượng vắc xin có thể bị giảm do nhiễm trùng chéo hoặc nhiễm khuẩn từ môi trường bên ngoài sau khi mở nắp nếu điều kiện bảo quản không phù hợp.

Thời hạn sử dụng bị nhà sản xuất rút ngắn

Hiệu lực của vắc xin có thể bị giảm trước hạn sử dụng in trên nhãn mác nếu không đảm bảo điều kiện bảo quản. Điều này có thể xảy đến do chịu ảnh hưởng của một số yếu tố như nhiệt độ cao, đông băng, sự nhạy cảm với ánh sáng…

Trong trường hợp trước thời hạn sử dụng được in trên bao bì mà hiệu lực của vắc xin bị giảm, nhà sản xuất sẽ cân nhắc có đưa vắc xin vào sử dụng hay không. Ngày hết hạn của vắc xin sẽ bị rút ngắn nếu đưa loại vắc xin này vào sử dụng.

Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào là đơn vị có các loại vắc xin thế hệ mới nhất được nhập khẩu chính hãng từ các nhà sản xuất lớn trên thế giới, cùng nhiều dịch vụ tiêm chủng linh hoạt theo yêu cầu với giá cả hợp lý, bình ổn: Tiêm lẻ, tiêm theo yêu cầu, mua đặt giữ vắc xin theo yêu cầu, đặt giữ vắc xin online,... Đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu được đào tạo chuyên nghiệp, có chứng chỉ an toàn tiêm chủng, đảm bảo việc tiêm chủng được thực hiện đúng quy trình và an toàn. Hứa hẹn sẽ mang đến cho bạn và gia đình sự thuận tiện và an tâm khi tiêm chủng. 

Trên đây là những chia sẻ về chủ đề hạn sử dụng vắc xin mà Nhà thuốc Long Châu đã tổng hợp. Hy vọng, bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về chủ đề này thông qua bài viết sức khỏe hôm nay. Chúc bạn sẽ luôn có thật nhiều sức khoẻ và cảm ơn bạn đã đồng hành cùng Nhà thuốc Long Châu trong suốt thời gian qua.

Xem thêm: 

• Nhiệt độ thích hợp bảo quản vắc xin là bao nhiêu?
• Những điều cần biết về Cold Chain trong bảo quản vaccine