Khí hư âm đạo là gì? Một số bệnh nhiễm trùng khiến khí hư âm đạo thay đổi

Khí hư không chỉ là một chất tiết tự nhiên mà còn phản ánh rõ rệt tình trạng sức khỏe sinh sản. Việc nhận biết khí hư bình thường và bất thường giúp phụ nữ kịp thời phát hiện các bệnh phụ khoa, nhiễm trùng hoặc rối loạn nội tiết tố. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khí hư âm đạo, cách nhận biết dấu hiệu bất thường và những biện pháp chăm sóc sức khỏe vùng kín hiệu quả.

Khí hư là gì?

Khí hư là dịch tiết âm đạo hoặc huyết trắng, là chất lỏng có màu trắng trong hoặc trắng đục được tiết ra từ âm đạo. 

Khí hư bắt đầu xuất hiện khi bé gái bước vào tuổi dậy thì và tiếp tục kéo dài đến giai đoạn mãn kinh. Lượng khí hư tiết ra không cố định mà thay đổi tùy theo độ tuổi, nồng độ hormone và các yếu tố sinh lý khác.

Màu sắc, kết cấu và số lượng khí hư có thể khác nhau trong từng chu kỳ kinh nguyệt và các giai đoạn quan trọng trong cuộc đời người phụ nữ:

• Chu kỳ kinh nguyệt: Trong những ngày gần rụng trứng, khí hư thường tiết ra nhiều hơn và có kết cấu loãng, trong suốt để tạo môi trường thuận lợi cho tinh trùng di chuyển và thụ tinh. Sau khi rụng trứng, dịch tiết có xu hướng đặc hơn và ít dần.
• Hoạt động tình dục: Khi có kích thích tình dục, dịch tiết âm đạo tăng lên để bôi trơn, hỗ trợ quá trình quan hệ. Ngoài ra, những phụ nữ sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết có chứa estrogen cũng có thể tiết nhiều khí hư hơn.
• Giai đoạn mang thai: Khi mang thai, sự gia tăng hormone estrogen và lưu lượng máu đến vùng chậu khiến tuyến nhầy ở cổ tử cung hoạt động mạnh mẽ hơn, dẫn đến tăng tiết khí hư. Đây là một cơ chế tự nhiên giúp bảo vệ thai nhi khỏi các tác nhân gây nhiễm trùng.
• Giai đoạn mãn kinh: Khi bước vào thời kỳ mãn kinh, do lượng estrogen giảm đáng kể, khí hư tiết ra ít hơn, khiến vùng âm đạo trở nên khô hơn, dễ gây khó chịu hoặc đau rát khi quan hệ tình dục.
• Tình trạng nhiễm trùng: Nếu khí hư thay đổi bất thường về màu sắc (vàng, xanh, xám), có mùi hôi hoặc kèm theo ngứa rát, có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng âm đạo, viêm cổ tử cung hoặc các bệnh lý phụ khoa khác. Trong những trường hợp này, cần thăm khám sớm để có phương pháp điều trị phù hợp.

Vai trò của khí hư đối với sức khỏe nữ giới

Khí hư là một phần tự nhiên của cơ thể nữ giới, đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe sinh sản và bảo vệ cơ quan sinh dục. Không chỉ hỗ trợ sự phát triển bình thường của âm đạo và cổ tử cung, khí hư còn có nhiều chức năng quan trọng khác như:

• Giữ sạch âm đạo: Khí hư giúp loại bỏ các tế bào chết và cặn bã bên trong âm đạo, góp phần làm sạch đường sinh sản và ngăn ngừa sự tích tụ vi khuẩn có hại.
• Duy trì độ ẩm và bôi trơn: Nhờ có khí hư, môi trường âm đạo luôn được giữ ẩm, giúp hạn chế tình trạng khô rát. Đặc biệt, khí hư đóng vai trò như một chất bôi trơn tự nhiên, giúp việc quan hệ tình dục trở nên dễ dàng hơn, giảm nguy cơ đau rát khi giao hợp.
• Dấu hiệu theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Lượng khí hư tiết ra có sự thay đổi theo từng giai đoạn trong chu kỳ kinh nguyệt. Việc quan sát khí hư có thể giúp chị em nhận biết thời điểm rụng trứng hoặc dự đoán ngày hành kinh sắp tới.
• Bảo vệ âm đạo khỏi nhiễm trùng: Khí hư có tính axit nhẹ, giúp duy trì sự cân bằng hệ vi sinh trong âm đạo. Khi môi trường này ổn định, vi khuẩn có lợi sẽ phát triển, ngăn ngừa sự xâm nhập và sinh sôi của các tác nhân gây viêm nhiễm, bảo vệ sức khỏe sinh sản.
• Phát hiện sớm các bệnh phụ khoa: Những bất thường về màu sắc, mùi hoặc kết cấu của khí hư có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề như viêm nhiễm âm đạo, nấm hoặc bệnh lây qua đường tình dục. Việc theo dõi và phát hiện sớm những thay đổi này giúp chị em chủ động thăm khám và điều trị kịp thời.

Phân loại khí hư thường gặp

Dựa trên đặc điểm về tính chất, màu sắc và lượng dịch tiết âm đạo hàng ngày, khí hư được phân thành hai loại: Khí hư sinh lý và khí hư bệnh lý.

Khí hư sinh lý

Một số đặc điểm nhận biết khí hư bình thường gồm:

• Màu sắc: Khí hư âm đạo bình thường thường có màu trắng trong, có thể hơi đục nhưng không quá rõ ràng. Khi khô lại, khí hư có thể hơi ngả vàng nhẹ. Khí hư màu vàng sẫm, nâu, xanh lá cây hoặc xám có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc vấn đề khác.
• Kết cấu: Khí hư có độ nhớt nhất định, có thể kéo thành sợi hoặc hơi dính như lòng trắng trứng gà, hormone của cơ thể bạn gây ra sự thay đổi này, đặc biệt trong giai đoạn rụng trứng.
• Mùi: Không có mùi hoặc chỉ có mùi hơi tanh nhẹ, không gây khó chịu.
• Lượng khí hư: Lượng khí hư âm đạo của mỗi người không giống nhau và có thể tăng giảm theo chu kỳ kinh nguyệt. Trước và sau kỳ kinh nguyệt, khí hư ít, có thể hơi đặc hơn bình thường. Giai đoạn rụng trứng khí hư tiết ra nhiều hơn, loãng và dai hơn, giúp tinh trùng dễ di chuyển vào tử cung để thụ thai. Khi mang thai hoặc trước khi có kinh, lượng khí hư có thể nhiều hơn do thay đổi nội tiết tố. Ngoài ra, tác dụng của thuốc tránh thai cũng có thể ảnh hưởng đến lượng khí hư âm đạo bạn tiết ra.
• Không gây cảm giác khó chịu: Phụ nữ không cảm thấy ngứa ngáy, đau rát hoặc kích ứng vùng kín khi khí hư ở trạng thái bình thường.

Khí hư bệnh lý

Khí hư như thế nào là bất thường? Màu sắc của dịch tiết âm đạo thay đổi có thể báo hiệu các vấn đề về sức khỏe phụ khoa:

• Vàng, xám hoặc xanh lá cây: Khí hư màu vàng, xám hoặc xanh lá cây có thể báo hiệu nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs).
• Nâu hoặc đỏ: Khí hư màu nâu hoặc đỏ thường liên quan đến kinh nguyệt không đều hoặc mang thai (chảy máu do làm tổ). Nếu bạn có khí hư màu nâu hoặc đỏ và không phải là kỳ kinh nguyệt, thì có thể bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe.
• Trong hoặc trắng: Khí hư bình thường trong, trắng hoặc trắng đục. Nếu khí hư của bạn có màu trắng nhưng có vẻ đặc hơn bình thường hoặc gây ngứa, thì có thể là nhiễm trùng nấm men.

Hãy đi khám tại các cơ sở uy tín nếu khí hư âm đạo của bạn thay đổi màu sắc hoặc kết cấu hoặc kèm theo các triệu chứng khác như mùi hôi, ngứa hoặc nóng rát.

Cách vệ sinh vùng kín phòng khí hư bệnh lý

Chăm sóc âm đạo đúng cách không chỉ giúp giữ gìn vệ sinh vùng kín, mà còn phòng ngừa viêm nhiễm phụ khoa và bảo vệ sức khỏe sinh sản. Dưới đây là những nguyên tắc quan trọng để giữ âm đạo luôn khỏe mạnh:

• Vệ sinh vùng kín đúng cách: Rửa nhẹ nhàng bằng nước sạch hoặc dung dịch vệ sinh có độ pH phù hợp (3.8 - 4.5), tránh dùng xà phòng có mùi thơm hoặc chất tẩy mạnh.
• Không thụt rửa âm đạo: Thụt rửa có thể làm mất cân bằng hệ vi khuẩn có lợi, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.
• Mặc đồ lót thoáng mát: Chọn quần lót cotton, tránh quần quá chật hoặc chất liệu không thoáng khí để ngăn ngừa ẩm ướt và vi khuẩn sinh sôi.
• Giữ vùng kín khô ráo: Sau khi đi vệ sinh, lau khô từ trước ra sau để tránh vi khuẩn từ hậu môn lây sang âm đạo.
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su để giảm nguy cơ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục. Sau khi quan hệ, cần vệ sinh vùng kín nhẹ nhàng.
• Chế độ ăn uống khoa học: Ăn sữa chua, rau xanh, uống đủ nước để cân bằng hệ vi khuẩn và giữ vùng kín khỏe mạnh.
• Khám phụ khoa định kỳ: Kiểm tra sức khỏe sinh sản ít nhất 6 tháng/lần để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề phụ khoa.

Khi nào cần gặp bác sĩ nếu khí hư bất thường?

Khí hư là hiện tượng sinh lý bình thường của cơ thể, nhưng nếu có những dấu hiệu bất thường, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý phụ khoa. Bạn nên đi khám bác sĩ ngay nếu gặp một trong các trường hợp sau:

Khí hư có màu sắc bất thường: Khí hư bình thường thường có màu trắng trong hoặc hơi đục. Nếu khí hư chuyển sang các màu sau, có thể là dấu hiệu nhiễm trùng hoặc bệnh lý: 

• Màu vàng, xanh, xám: Có thể liên quan đến viêm nhiễm âm đạo do vi khuẩn hoặc trùng roi Trichomonas. 
• Màu nâu hoặc có lẫn máu: Có thể là dấu hiệu của rối loạn nội tiết, polyp tử cung hoặc ung thư cổ tử cung.

Khí hư có mùi hôi khó chịu: Khí hư bình thường không có mùi hoặc có mùi nhẹ. Nếu khí hư có mùi tanh, hôi nồng nặc, đặc biệt sau quan hệ tình dục hoặc trong những ngày không phải chu kỳ kinh nguyệt, có thể là dấu hiệu viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc nhiễm nấm.

Khí hư thay đổi về kết cấu và số lượng:

• Quá loãng, chảy nhiều như nước: Có thể liên quan đến viêm nhiễm âm đạo hoặc bệnh lý tử cung.
• Đặc quánh, vón cục, lợn cợn như bã đậu: Dấu hiệu điển hình của nhiễm nấm Candida.
• Có bọt: Có thể là triệu chứng của nhiễm trùng Trichomonas.

Khí hư kèm theo các triệu chứng khác:

• Ngứa rát vùng kín: Có thể do nhiễm nấm, viêm âm đạo hoặc bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Đau khi quan hệ tình dục: Có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm, khô âm đạo hoặc bệnh lý vùng chậu.
• Đau bụng dưới, đau vùng chậu: Nếu kèm theo khí hư bất thường, có thể liên quan đến viêm vùng chậu, viêm nội mạc tử cung hoặc bệnh lý phụ khoa nguy hiểm.
• Tiểu buốt, tiểu rát: Có thể là dấu hiệu viêm niệu đạo hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu.

Khí hư bất thường kéo dài:

Nếu các triệu chứng trên kéo dài hơn vài ngày hoặc tái phát thường xuyên dù đã vệ sinh sạch sẽ, cần gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị sớm.

Khi có yếu tố nguy cơ cao:

• Quan hệ tình dục không an toàn: Có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Đang mang thai: Nếu khí hư bất thường khi mang thai, cần kiểm tra để tránh ảnh hưởng đến thai nhi.
• Sử dụng kháng sinh kéo dài: Có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh vùng kín, dẫn đến viêm nhiễm.

Tóm lại, nếu khí hư thay đổi về màu sắc, mùi, kết cấu hoặc kèm theo triệu chứng bất thường như ngứa rát, đau khi quan hệ, đau bụng dưới,… hãy đến bác sĩ phụ khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Một số câu hỏi thường gặp

Khí hư ra mỗi ngày có sao không?

Khí hư ra mỗi ngày là hiện tượng sinh lý bình thường, giúp giữ ẩm và bảo vệ vùng kín khỏi vi khuẩn. Tuy nhiên, nếu khí hư có mùi hôi, màu sắc bất thường hoặc kèm theo ngứa rát, có thể là dấu hiệu viêm nhiễm phụ khoa và cần thăm khám bác sĩ.

Khí hư bình thường như thế nào?

Khí hư bình thường có màu trắng trong hoặc hơi ngả vàng, kết dính hoặc hơi dai, không có mùi hôi và không gây ngứa ngáy. Lượng khí hư có thể thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt, thường nhiều hơn vào giữa chu kỳ hoặc khi có kích thích tình dục. Nếu khí hư có màu lạ, mùi hôi hoặc gây khó chịu, có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm phụ khoa.

Có nên thụt rửa âm đạo để làm sạch khí hư không?

Không nên thụt rửa âm đạo để làm sạch khí hư vì có thể làm mất cân bằng hệ vi khuẩn tự nhiên, gây viêm nhiễm và tăng nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa. Âm đạo có cơ chế tự làm sạch, vì vậy chỉ cần vệ sinh bên ngoài bằng nước sạch hoặc dung dịch phù hợp. Nếu khí hư có dấu hiệu bất thường, nên đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng cách.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích về khí hư âm đạo. Khí hư là một phần quan trọng của hệ sinh sản nữ giới, đóng vai trò bảo vệ và duy trì sự khỏe mạnh của âm đạo. Việc nhận biết các dấu hiệu khí hư bình thường và bất thường giúp phụ nữ chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe.