Những thói quen gây hại cho gan mà bạn nên hạn chế tối đa

Gan là cơ quan có ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác của cơ thể, cũng như sức khỏe tổng thể. Vì vậy, việc bảo vệ gan là điều cần thiết để sức khỏe được ổn định.

Vai trò của gan đối với sức khỏe con người

Gan là một cơ quan hiện diện ở các động vật có xương sống, bao gồm con người. Vai trò của gan rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa và thực hiện một số chức năng khác trong cơ thể. Nó dự trữ glycogen, tổng hợp protein cho huyết tương và thực hiện quá trình thải độc. Gan cũng có khả năng bù trừ tốt, chỉ khi chức năng gan suy giảm dưới 25% mới dẫn đến các triệu chứng rõ rệt. Gan thực hiện nhiều vai trò quan trọng như sau:

• Tạo mật: Gan tạo ra mật để giúp vận chuyển chất thải và phân hủy chất béo trong quá trình tiêu hóa trong ruột non.
• Tổng hợp protein: Gan giúp tổng hợp một số loại protein cần thiết cho huyết tương.
• Vận chuyển chất béo: Gan tạo ra cholesterol và các loại protein đặc biệt để vận chuyển chất béo trong cơ thể.
• Lưu trữ và giải phóng glucose: Gan lưu trữ glucose và giải phóng nó khi cơ thể cần.
• Xử lý hemoglobin: Gan chuyển đổi hemoglobin để sử dụng hàm lượng sắt trong nó, là nơi dự trữ sắt.
• Chuyển đổi amoniac thành urê: Gan chuyển đổi amoniac, một chất độc hại, thành urê. Urê được tiết ra qua nước tiểu.
• Thải độc và làm sạch máu: Gan có vai trò làm sạch máu và loại bỏ các chất độc hại khác.
• Điều chỉnh quá trình đông máu: Gan đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh quá trình đông máu của cơ thể.
• Hỗ trợ hệ miễn dịch: Gan tạo ra các yếu tố miễn dịch và loại bỏ vi khuẩn có hại khỏi máu để chống lại sự nhiễm trùng.
• Làm sạch bilirubin: Gan giúp làm sạch bilirubin, chất gây ra sự vàng da và mắt khi có quá nhiều.

Gan thường được xem như một "nhà máy hóa chất" vì nó đảm nhận và điều hòa nhiều phản ứng hóa sinh khác nhau trong cơ thể. Theo dõi các dấu hiệu nhận biết gan không được khỏe để nhanh chóng có biện pháp can thiệp kịp thời.

Một số thói quen gây hại cho gan

Uống bia rượu thường xuyên

Việc tiêu thụ rượu và bia đồng nghĩa với việc nạp vào cơ thể cồn và các chất kích thích. Khi chúng đi vào cơ thể, gan phải đảm nhận vai trò quan trọng trong việc xử lý và loại bỏ chúng khỏi hệ thống. Điều này tạo ra một gánh nặng lớn cho gan, việc uống quá nhiều rượu và bia có thể gây tổn hại đáng kể cho cơ quan quan trọng này.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỷ lệ mắc các bệnh về gan và thận ở những người tiêu thụ rượu và bia quá mức có thể tăng đến 4 - 5 lần so với những người tiêu thụ trong mức bình thường.

Hấp thu nhiều chất béo chuyển hóa

Chất béo chuyển hóa có nguồn gốc từ nhiều loại thực phẩm, thịt động vật như: Bò, gia cầm, trứng và các sản phẩm từ sữa. Ngoài ra, chất béo chuyển hóa cũng được tìm thấy trong thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, đóng gói.

Gan không thể xử lý chất béo chuyển hóa, dẫn đến tăng nồng độ đường trong máu và tích tụ chất béo xung quanh gan, gây ra các vấn đề như: Xơ gan hoặc tổn thương tế bào gan.

Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác như: Bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh gan nhiễm mỡ và suy giảm chức năng trí tuệ. Vì vậy, cần ăn những thực phẩm này một cách điều độ để bảo vệ sức khỏe.

Căng thẳng, mệt mỏi kéo dài

Những áp lực và mệt mỏi trong cuộc sống hàng ngày cũng có tác động không nhỏ đến hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, bao gồm gan và thận. Khi cơ thể đối mặt với căng thẳng, thiếu ngủ, mệt mỏi, áp lực máu tăng cao, lượng máu cung cấp cho gan và thận giảm đáng kể, không đủ để duy trì hoạt động bình thường.

Không cung cấp đủ nước cho cơ thể

Nước đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ chất thải khỏi cơ thể, ngăn ngừa tích tụ chất độc và bảo vệ gan khỏi tổn thương. Việc uống nước đều đặn giúp làm mỏng máu, tạo điều kiện cho gan lọc, loại bỏ chất độc một cách dễ dàng.

Sử dụng thuốc giảm đau nhiều

Sử dụng thuốc giảm đau trong thời gian dài có thể làm giảm tốc độ lưu thông máu trong cơ thể và ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của gan. Đặc biệt, việc sử dụng thuốc giảm đau lâu dài có thể gây suy giảm chức năng gan và thận.

Đối với những người có tiền sử bệnh gan, cần chú ý đặc biệt khi sử dụng các loại thuốc giảm đau, vì việc sử dụng quá nhiều có thể làm tình trạng bệnh ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Thói quen ít vận động

Hoạt động thể chất đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và kiểm soát nhiều bệnh mãn tính. Vì vậy, đều đặn thực hiện hoạt động thể chất hàng ngày là rất quan trọng. Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) có thể phát sinh do thiếu vận động hoặc lối sống ít hoạt động.

Tiêu thụ muối quá nhiều

Việc ăn mặn và hấp thụ nhiều muối trực tiếp, ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của gan và thận. Sự tiếp thu muối quá nhiều sẽ gây rào cản cho quá trình loại bỏ các chất cặn bã dư thừa khỏi cơ thể, dẫn đến sự suy giảm hoạt động của gan theo thời gian.

Một số biện pháp giúp gan bạn luôn khỏe mạnh

• Hạn chế uống rượu bia và không hút thuốc lá: Nếu cần sử dụng rượu bia, hãy tuân thủ khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về lượng uống hợp lý, không vượt quá 25 ml/ngày (rượu 40 độ). Tránh uống rượu khi mắc các bệnh về gan. Tốt nhất là hạn chế hoặc không hút thuốc lá.
• Dinh dưỡng cân bằng: Lựa chọn thực phẩm an toàn và đảm bảo vệ sinh, ăn đủ các nhóm chất dinh dưỡng bao gồm: Protein, chất béo, vitamin và khoáng chất. Tăng cường tiêu thụ thực phẩm tươi, giàu chất xơ như: Rau xanh, trái cây và hạn chế ăn đồ chiên, nướng. Đảm bảo uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 2,5 lít/ngày).
• Tăng cường hoạt động thể chất: Thường xuyên tập luyện và vận động thể dục để duy trì sức khỏe gan. Điều này có thể bao gồm: Tập thể dục đều đặn, tham gia các hoạt động thể thao, đảm bảo mức độ vừa phải.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thường xuyên đi khám sức khỏe (6 tháng/lần) để kiểm tra tình trạng gan và nhận lời khuyên từ bác sĩ. Nếu chưa mắc các bệnh viêm gan hoặc để phòng ngừa, bác sĩ có thể tiêm phòng vacxin. Đồng thời, nếu phát hiện mắc các bệnh gan, điều trị kịp thời để đảm bảo sức khỏe gan.

Hạn chế tối đa những thói quen gây hại cho gan là cách tốt nhất để bạn có một lá gan khỏe mạnh. Đây là một cơ quan giữ nhiều nhiệm vụ quan trọng, đặc biệt là giúp cơ thể thải độc tố. Nếu không chú ý bảo vệ, gan của bạn sẽ rất dễ mắc phải một số căn bệnh như: Viêm gan, suy gan, xơ gan, ung thư gan…

Minh QA

Nguồn tham khảo: Tổng hợp