Protein niệu trong nước tiểu là gì và có nguy hiểm không?

Protein niệu là gì là điều mà nhiều người quan tâm, đặc biệt là những chị em phụ nữ mang thai phát hiện có protein niệu trong nước tiểu sẽ không khỏi lo lắng về tình trạng này.

Protein niệu là gì?

Thận được xem là cơ quan bài tiết chính trong hệ bài tiết của cơ thể con người. Khi thận khỏe chúng sẽ giúp lọc, đào thải các chất cặn bã, nước dư thừa và độc tố ra ngoài cơ thể thông qua nước tiểu. Ngoài ra, thông qua việc sản xuất nước tiểu mà thận còn giúp  kiểm soát khối lượng dịch ngoại bào, điều hòa thể tích máu trong cơ thể. Vì vậy mà khi chức năng thận bị suy giảm, màng lọc cầu thận sẽ bị rộng ra, từ đó phân tử protein có thể đi qua đây và hoà vào nước tiểu.

Protein niệu là tình trạng xuất hiện protein trong nước tiểu

Protein niệu là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng nước tiểu có sự xuất hiện của protein. Nước tiểu của người bình thường sẽ không có hoặc có rất ít protein (chỉ số protein bình thường trong nước tiểu là không quá 0,2 gam/24 giờ) bởi thận của mỗi người đều có cơ chế tái hấp thu protein. Nếu protein trong nước tiểu vượt quá 3 gam/24 giờ thì đây là một trong những dấu hiệu bất thường nhằm cảnh báo có vấn đề ở thận, đặc biệt nhất là bệnh lý suy thận.

Vì sao protein trong nước tiểu lại tăng?

Như đã nói ở trên, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến chỉ số protein trong nước tiểu tăng, điển hình nhất bao gồm:

Protein tăng là do thận bị tổn thương

Đây là nguyên nhân dẫn đến protein niệu lành tính, protein xuất hiện đơn độc không kèm hồng cầu niệu nhưng phải theo dõi lại và khi có bất thường cần khám lại ngay. Nguyên nhân khiến protein niệu cao thường là do stress, tiếp xúc môi trường lạnh trong thời gian dài, tập thể dục quá sức,...

Theo đó, nguyên nhân dẫn đến bệnh về thận:

• Tăng protein niệu ở thai phụ.
• Bệnh về thận, hội chứng thận hư.
• Lupus, viêm khớp dạng thấp.
• Tiểu đường, suy tim, tăng huyết áp.
• Bệnh lý về máu.
• Ung thư.

Thai phụ thường có nguy cơ mắc protein niệu khá cao

Ý nghĩa xét nghiệm protein niệu

Ý nghĩa của xét nghiệm protein niệu

Đối với việc chẩn đoán các bệnh lý thận, hệ tiết niệu thì xét nghiệm protein niệu được xem như là một bước test sàng lọc có ý nghĩa rất lớn:

• Xét nghiệm protein niệu thường được chỉ định sau khi bệnh nhân đã được xét nghiệm sàng lọc bằng que thử nước tiểu trước đó và cho kết quả dương tính với protein niệu. Lúc này xét nghiệm sẽ giúp đánh giá bệnh lý về thận kỹ hơn, trong đó có cả protein niệu biến chứng tiểu đường và hội chứng thận hư.
• Đây là xét nghiệm không thể thiếu khi muốn chẩn đoán các bệnh lý về thận như: tổn thương ống thận, phản ứng tăng mẫn cảm, viêm cầu thận, tăng huyết áp ác tính, nhiễm độc thai kỳ, ban xuất huyết giảm tiểu cầu tắc mạch,...
• Xét nghiệm protein niệu còn hỗ trợ xử trí bệnh đa u tủy xương cũng như đánh giá tình trạng giảm nồng độ protein trong máu.
• Nếu bạn đang trong quá trình dùng thuốc để điều trị thì xét nghiệm giúp đánh giá, theo dõi các tác động gây độc cho thận của thuốc.

Kết quả số lượng protein trong xét nghiệm thường nằm trong khoảng:

• Chỉ là protein niệu sinh lý nếu chỉ số protein trong nước tiểu dưới 30mg/24 giờ.
• Protein niệu vi thể khi chỉ số protein trong nước tiểu vào khoảng 30 - 300mg/24 giờ.
• Mắc protein niệu thực sự khi lượng protein trong nước tiểu vượt quá 300mg/24 giờ. 

Phương pháp xét nghiệm Protein niệu

Một số phương pháp xét nghiệm protein niệu thường gặp là:

Phương pháp bán định lượng

Dùng que thử nước tiểu có gắn các chất phản ứng, nếu trong nước tiểu có protein niệu sẽ xảy ra phản ứng với chất này khiến que thử đổi màu. Đây là cách nhận biết sự tồn tại của protein trong nước tiểu theo phương pháp bán định lượng.

Phương pháp định tính

Đốt nước tiểu: Ở nhiệt độ cao, protein sẽ bị đông vón nên phương pháp đốt nước tiểu có thể được dùng để phát hiện protein. Khi nước tiểu bị đốt, protein sẽ làm cho nước tiểu bị vẩn đục và có thể nhận thấy bằng mắt thường.

Làm lạnh bằng Acid Sulfosalicylic: Protein sẽ bị đông vón trong môi trường acid nên người ta có thể nhỏ acid vào nước tiểu để xem có hiện tượng vón protein hay không.

Phương pháp định tính giúp nhìn thấy bằng mắt sự bất thường trong nước tiểu

Phương pháp định lượng

Người bệnh được yêu cầu lấy nước tiểu trong vòng 24h để thực hiện phương pháp định lượng Protein trong nước tiểu. Đây là phương pháp có khả năng định lượng chính xác lượng protein có ở nước tiểu trong vòng 24 giờ, từ đó giúp bác sĩ có thể chẩn đoán và điều trị bệnh chính xác.

Phương pháp điện di

Phương pháp điện di sẽ giúp xác định các thành phần có trong nước tiểu, đặc biệt là protein để từ đó tìm ra nguyên nhân gây bệnh, xác định vị trí tổn thương của cơ quan và đánh giá chức năng của thận. Dựa vào kết quả xét nghiệm điện di mà bác sĩ sẽ dễ dàng đưa ra biện pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Protein niệu có nguyên nhân là từ các bệnh lý về thận thì thường sẽ diễn tiến dai dẳng và có thể làm mất một lượng protein đáng kể của cơ thể nếu ở ngưỡng của hội chứng thận hư. Nhìn chung, chỉ cần có sự hiện diện của protein trong nước tiểu thì cần phải hết sức lưu tâm đến vấn đề sức khoẻ bởi nó là dấu hiệu cảnh báo thận đang bị tổn thương hoặc cơ thể đang có một vấn đề nào đó không tốt.

Riêng đối với thai phụ nào bị protein niệu khi mang thai thì cách làm giảm protein trong nước tiểu khi mang thai phải phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Nếu mẹ bầu bị protein niệu do đái tháo đường thì mẹ nên tập các bài tập thể dục phù hợp cho mẹ bầu, ăn uống điều độ và dùng thuốc. Nếu protein niệu là do tăng huyết áp, mẹ nên ăn ít muối trong các bữa ăn. Uống nhiều nước đồng thời tham khảo ý kiến bác sĩ về chế độ ăn và thuốc uống phù hợp cho bản thân.

Xét nghiệm protein niệu là xét nghiệm quan trọng có thể giúp bác sĩ có cơ sở để chẩn đoán bệnh và việc điều trị bệnh lý chính xác. Trường hợp nguyên nhân xuất phát từ các bệnh lý về thận thì bệnh nhân cần phải được can thiệp y tế phù hợp, kịp thời để tránh về lâu về dài dẫn đến suy thận.

Như Nguyễn

Nguồn: Tổng hợp