Quá trình phục hồi chức năng sau thay khớp háng diễn ra như thế nào?

Sau phẫu thuật, người bệnh cần lưu ý đến việc điều chỉnh các động tác và tư thế trong hoạt động hàng ngày để giảm áp lực đặt lên khớp nhân tạo và ngăn chặn các biến chứng có thể phát sinh sau phẫu thuật. Hãy cùng tìm hiểu thông tin chi tiết về quá trình phục hồi chức năng sau thay khớp háng trong bài viết sau đây.

Phẫu thuật thay khớp háng là gì?

Phẫu thuật thay khớp háng là quá trình thay thế khớp bị tổn thương bằng khớp nhân tạo. Ứng dụng ở Việt Nam được phát triển hơn 40 năm, đã thành công cho hàng nghìn người mỗi năm. Phương pháp này giúp giảm đau và khôi phục vận động, nhưng chỉ có thể thực hiện tại các bệnh viện lớn với đội ngũ chuyên gia và trang thiết bị chuyên nghiệp. Phẫu thuật này được coi là một thành tựu lớn trong lịch sử chấn thương chỉnh hình, với sự phát triển của vật liệu và phương pháp mới.

Khi nào cần thực hiện phục hồi sau thay khớp háng?

Chương trình phục hồi chức năng sau phẫu thuật khớp háng cần thực hiện sớm để hỗ trợ người bệnh trở lại lối sống sinh hoạt bình thường, năng động và độc lập. Trước khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ thảo luận với người bệnh về việc bắt đầu chương trình phục hồi chức năng nội trú hàng ngày do các kỹ thuật viên vật lý trị liệu hướng dẫn. Bước đầu tiên của chương trình bao gồm việc:

• Bắt đầu tập với tư thế thoải mái và an toàn.
• Kiểm soát tình trạng đau và sưng.
• Có thể đứng và di chuyển bằng dụng cụ hỗ trợ.
• Hướng dẫn cách cử động để tránh trật khớp háng.
• Hướng dẫn cách sắp xếp môi trường để di chuyển an toàn và tránh té ngã.
• Tăng cường vận động và sức mạnh cơ của khớp háng.
• Học cách sử dụng dụng cụ hỗ trợ, đi lên xuống cầu thang để chuẩn bị cho việc trở về nhà.

Quá trình phục hồi chức năng sau thay khớp háng

Sau phẫu thuật thay khớp háng, quá trình phục hồi chức năng đóng vai trò quan trọng để giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục và quay trở lại hoạt động hàng ngày. Dưới đây là một số biện pháp phục hồi chức năng sau thay khớp háng mà bạn có thể tham khảo:

Ngay sau khi phẫu thuật

Ngay sau khi hoàn tất phẫu thuật vài giờ, quá trình phục hồi sẽ được tùy chỉnh phù hợp với tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Thường, vật lý trị liệu có thể hỗ trợ người bệnh trong việc xuống giường để thực hiện các bài tập di chuyển sử dụng xe tập đi hoặc nạn.

Bệnh nhân cũng cần được hướng dẫn cách ngồi và đứng lên một cách đúng đắn, nhằm giảm áp lực đặt lên khớp háng. Đôi khi, bác sĩ cũng có thể yêu cầu người bệnh thực hiện các bài tập tăng cường cơ bắp ở khu vực chân.

Thời gian và cường độ tập luyện có thể thay đổi tùy thuộc vào quá trình hồi phục và trạng thái sức khỏe cụ thể của người bệnh.

Sau khi xuất viện

Sau phẫu thuật thay khớp háng, việc nằm viện có thể kéo dài từ 3 đến 5 ngày. Tuy nhiên, trong những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể quyết định duy trì thời gian nằm viện lâu hơn, thậm chí vài tuần. Trong trường hợp phục hồi chậm hoặc kết quả phẫu thuật không đạt mong đợi, bác sĩ có thể lên kế hoạch cho buổi tập vật lý trị liệu tại bệnh viện trong khoảng một tháng trước khi xuất viện.

Nếu quá trình hồi phục diễn ra suôn sẻ, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân tái khám ba lần mỗi tuần. Bài tập phục hồi chức năng sau thay khớp háng cần được hướng dẫn tại phòng khám hoặc dưới sự giám sát của chuyên gia vật lý trị liệu.

Trong buổi tái khám đầu tiên, bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra khớp háng nhân tạo và thảo luận với bệnh nhân về di chuyển và cảm giác trong khu vực khớp. Dựa trên đánh giá này, bác sĩ sẽ lập kế hoạch luyện tập phục hồi chức năng, tùy chỉnh theo nhu cầu cụ thể của từng bệnh nhân. Các buổi tập đầu tiên thường kéo dài khoảng 1 tiếng mỗi lần.

Vật lý trị liệu

Bài tập vật lý trị liệu được thiết kế để khôi phục chức năng của khớp háng và cải thiện phạm vi vận động của người bệnh. Tuy nhiên, sau phẫu thuật khớp háng, người bệnh có thể đối mặt với các biến chứng tiềm ẩn. Những biến chứng phổ biến bao gồm sưng và đau ở vùng hông, thậm chí có thể lan xuống đến 2 chân. Điều này có thể tạo ra một số khó khăn trong quá trình luyện tập phục hồi chức năng sau thay khớp háng.

Để đạt được mức độ thành công lâu dài trong việc phục hồi chức năng, quan trọng nhất là tuân thủ đúng thói quen vận động và tránh tình trạng căng thẳng đối với khớp, giảm nguy cơ chấn thương. Dưới sự hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu, bệnh nhân sẽ được đào tạo các bài tập nhằm tăng cường sự linh hoạt của khớp và cơ bắp một cách an toàn.

Khoảng 6 tuần sau ca phẫu thuật, bài tập vật lý để phục hồi chức năng có thể bao gồm:

• Ép cơ đùi: Bài tập này nhằm nâng đỡ, hỗ trợ và kiểm soát khớp hông, giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp.
• Siết cơ hông về phía sau: Được thiết kế để kiểm soát lực tác động lên khớp hông mà không áp lực lên khớp háng nhân tạo, giúp duy trì ổn định và an toàn.
• Luyện tập sức mạnh mắt cá chân: Bài tập này nhằm cải thiện lưu thông máu và giảm áp lực cho khớp háng, đồng thời tăng cường sức mạnh của cơ bắp vùng chân.
• Mở rộng đầu gối: Hỗ trợ việc tăng cường linh hoạt của khớp gối và khớp háng, đồng thời cải thiện tư thế ngồi.

Quan trọng nhất, việc thực hiện các bài tập này nên được hướng dẫn cụ thể bởi bác sĩ chuyên khoa phục hồi chức năng. Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, bác sĩ có thể đề xuất và điều chỉnh bài tập để đảm bảo rằng chúng đáp ứng đúng nhu cầu và mục tiêu phục hồi chức năng.

Tăng sức cơ bắp

Sau ca phẫu thuật thay khớp háng, việc tăng cường phục hồi sức cơ bắp là rất quan trọng để hỗ trợ quá trình hồi phục. Trong giai đoạn ban đầu, bác sĩ trị liệu có thể khuyến khích bệnh nhân thực hiện việc duỗi thẳng chân khi đứng, ngồi hoặc nằm.

Để tăng sức mạnh cơ bắp ở đầu gối, bệnh nhân có thể thực hiện bài tập tập cơ chân. Cụ thể như khi nằm ngửa, hai chân được duỗi thẳng và cơ bắp xung quanh đầu gối được siết chặt bằng cách đẩy căng hai chân và nghiêng hai đầu gối vào trong. Các bài tập khác có thể thực hiện bao gồm việc nâng chân lên xuống và mở rộng đầu gối sang hai bên.

Bên cạnh đó, để tăng cường khả năng hồi phục, bệnh nhân có thể thực hiện đi bộ hoặc luyện tập dưỡng sinh và thái cực quyền. Điều này giúp củng cố cơ bắp, cải thiện sự linh hoạt và hỗ trợ quá trình hồi phục chức năng sau phẫu thuật.

Phục hồi các chức năng

Thời gian phục hồi sau phẫu thuật thay khớp háng có thể thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Mặc dù vậy, đa số trường hợp trị liệu phục hồi chức năng khớp háng sau phẫu thuật sẽ hoàn thành trong khoảng 6 - 8 tuần. Sau thời gian này, người bệnh có thể trở lại hoạt động và sinh hoạt hàng ngày như bình thường.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khớp háng nhân tạo, mặc dù đã giúp cải thiện chức năng nhưng không linh hoạt như khớp tự nhiên. Do đó, người bệnh nên hạn chế các hoạt động nặng như chơi thể thao hoặc tập luyện thể hình mạnh.

Nếu có bất kỳ dấu hiệu đau, trật khớp hoặc vấn đề khác khiến bạn lo lắng, hãy ngay lập tức thông báo cho bác sĩ để nhận được sự hỗ trợ và tư vấn phù hợp.

Như vậy, quá trình phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khớp háng đóng vai trò quan trọng, giúp bệnh nhân nắm vững cách bảo vệ khớp háng và đạt được sự độc lập trong sinh hoạt hàng ngày. Trong quá trình thực hiện các buổi tập vật lý trị liệu, nếu bệnh nhân phát hiện bất kỳ triệu chứng nào như sưng đau tại vết mổ, sốt, biến dạng hoặc di chuyển của chân mổ hay gặp khó khăn trong cử động, bệnh nhân cần tự theo dõi và chủ động tái khám. Điều này giúp tìm ra hướng xử trí kịp thời, ngăn chặn và ngăn ngừa sự xuất hiện của các biến chứng có thể xảy ra.

Xem thêm: 

Chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật thay khớp háng như thế nào?

Sau mổ thay khớp háng nên ăn gì và kiêng ăn gì để hồi phục nhanh chóng?