Quy trình lấy mẫu xét nghiệm của Bộ Y tế đảm bảo chính xác và an toàn

Lấy mẫu xét nghiệm là bước đầu tiên trong quy trình xét nghiệm nhưng vô cùng quan trọng. Lấy mẫu đúng cách giúp đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác và phản ánh đúng tình trạng sức khỏe. Và dưới đây là quy trình lấy mẫu xét nghiệm của Bộ Y tế và các nguyên tắc cùng lưu ý quan trọng khi lấy mẫu.

Quy trình lấy mẫu xét nghiệm của Bộ Y tế

Quy trình lấy mẫu xét nghiệm của Bộ Y tế cần tuân thủ các nguyên tắc và hướng dẫn chuyên môn về an toàn sinh học, vô khuẩn và nhận dạng mẫu, bao gồm các bước chuẩn bị, lấy mẫu, bảo quản, vận chuyển và xử lý mẫu.

Chuẩn bị trước khi lấy mẫu

Trước khi lấy mẫu, nhân viên y tế cần kiểm tra kỹ hồ sơ và xác định đúng người bệnh. Việc giải thích quy trình giúp người bệnh hợp tác, giảm lo lắng. Đồng thời, các dụng cụ vô khuẩn phải được chuẩn bị đầy đủ để đảm bảo an toàn.

Lấy mẫu đúng kỹ thuật

Nhân viên y tế xác định vị trí lấy mẫu phù hợp với từng loại xét nghiệm. Khu vực lấy mẫu phải được sát khuẩn cẩn thận, thao tác tuân thủ nguyên tắc vô khuẩn. Mẫu cần được lấy đúng lượng và tránh các sai sót như vỡ hồng cầu hoặc nhiễm tạp.

Ghi nhãn và bảo quản mẫu

Sau khi lấy, mẫu được ghi rõ thông tin người bệnh, thời gian và loại xét nghiệm. Việc dán nhãn ngay lập tức giúp hạn chế tối đa tình trạng nhầm lẫn. Mẫu cần được bảo quản đúng điều kiện và thời gian quy định phù hợp với từng loại xét nghiệm (ví dụ máu toàn phần bảo quản 2 - 8 °C trong vòng 48 giờ, huyết thanh có thể đông lạnh nếu lưu trữ lâu hơn,…).

Vận chuyển mẫu xét nghiệm

Mẫu được đặt trong hộp chuyên dụng, đảm bảo kín và không rò rỉ trong quá trình di chuyển. Quy trình vận chuyển mẫu phải tuân thủ nguyên tắc an toàn sinh học và các quy định cụ thể về đóng gói 3 lớp, ký hiệu cảnh báo, bảo quản đúng điều kiện và ghi chép bàn giao rõ ràng. Khi bàn giao, cần có xác nhận rõ ràng để tránh thất lạc hoặc nhầm mẫu.

Tiếp nhận và xử lý mẫu

Khi tiếp nhận mẫu, phòng xét nghiệm kiểm tra đầy đủ thông tin và tình trạng mẫu. Mẫu không đạt tiêu chuẩn sẽ bị loại bỏ để tránh sai lệch kết quả. Các bước xét nghiệm được thực hiện đúng quy trình của Bộ Y tế nhằm đảm bảo độ chính xác.

Lưu trữ và hủy mẫu sau xét nghiệm

Sau khi xét nghiệm, tùy theo loại mẫu và quy định của cơ sở, mẫu có thể được lưu giữ trong thời gian nhất định nhằm phục vụ kiểm tra, đối chiếu. Khi hết thời gian lưu, mẫu phải được xử lý và tiêu hủy theo đúng quy trình an toàn sinh học.

Nguyên tắc thực hiện lấy mẫu xét nghiệm máu

Quy trình lấy mẫu xét nghiệm cũng cần đảm bảo những nguyên tắc sau:

Đảm bảo đúng người - đúng mẫu

Trước khi lấy máu, nhân viên y tế phải kiểm tra chính xác thông tin hành chính của người bệnh. Việc xác nhận này giúp tránh nhầm lẫn, đảm bảo mẫu xét nghiệm phản ánh đúng tình trạng sức khỏe của đối tượng. Mọi mẫu phải được ghi nhãn ngay sau khi lấy để đảm bảo truy xuất chính xác.

Tuân thủ nguyên tắc vô khuẩn

Nguyên tắc tiếp theo trong quy trình lấy mẫu xét nghiệm của Bộ Y tế là dụng cụ phải được vô khuẩn và tay nhân viên y tế cần được sát khuẩn đúng quy định. Điều này giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn chéo và bảo vệ cả người bệnh lẫn nhân viên y tế. Khu vực lấy máu cũng phải được sát trùng kỹ lưỡng trước khi tiến hành.

Lấy đúng lượng mẫu và đúng kỹ thuật

Lượng mẫu lấy phải phù hợp với loại xét nghiệm, tránh lấy quá ít hoặc quá nhiều. Việc lấy đúng kỹ thuật giúp hạn chế sai lệch kết quả và thao tác nhẹ nhàng giúp người bệnh giảm đau và tránh biến chứng.

Ghi nhãn và bảo quản mẫu ngay sau khi lấy

Sau khi lấy, mẫu cần được dán nhãn đầy đủ thông tin gồm họ tên, mã số, thời gian lấy và loại xét nghiệm. Bảo quản mẫu theo đúng quy định nhiệt độ giúp giữ nguyên tính ổn định của các chỉ số sinh hóa, huyết học.

Vận chuyển mẫu an toàn

Mẫu xét nghiệm phải được vận chuyển bằng hộp chuyên dụng, có nắp kín để tránh rò rỉ hoặc vỡ ống. Quy trình vận chuyển tuân thủ tiêu chuẩn an toàn sinh học của Bộ Y tế. Khi bàn giao, cần có biên bản rõ ràng để tránh thất lạc hoặc nhầm lẫn.

Tôn trọng người bệnh và đảm bảo an toàn

Quá trình lấy mẫu cần được thực hiện nhẹ nhàng, đúng tư thế để người bệnh cảm thấy yên tâm. Sau khi lấy, cần theo dõi vị trí chích để tránh chảy máu hoặc bầm tím. Đồng thời, cần xử lý rác thải y tế đúng quy định để bảo vệ môi trường và cộng đồng.

Những lưu ý khi lấy máu xét nghiệm

Khi thực hiện lấy máu theo quy trình lấy mẫu xét nghiệm của Bộ Y tế, chúng ta cũng cần lưu ý:

Trước khi lấy máu xét nghiệm

Trước khi lấy máu xét nghiệm, nhân viên y tế cần:

• Xác định chính xác người bệnh, kiểm tra họ tên, ngày sinh, mã bệnh án để tránh nhầm mẫu.
• Giải thích quy trình cho người bệnh giúp họ hợp tác, giảm lo lắng và căng thẳng.
• Hướng dẫn người bệnh chuẩn bị đúng cách như nhịn ăn nếu cần, tránh dùng thuốc ảnh hưởng kết quả.
• Khuyến khích bệnh nhân uống đủ nước (nếu không cần nhịn ăn) giúp tĩnh mạch nổi rõ, dễ lấy máu.
• Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ từ ống nghiệm, kim, garô, bông, găng tay, hộp an toàn,…
• Kiểm tra kim và dụng cụ để đảm bảo tất cả còn hạn, không hỏng, không cong hoặc rỉ.
• Chọn đúng loại ống nghiệm phù hợp với loại xét nghiệm (ống chống đông hoặc không chống đông).
• Nhân viên y tế cần vệ sinh tay sạch sẽ để đảm bảo kiểm soát nhiễm khuẩn.
• Chọn vị trí lấy máu thích hợp, tránh vùng viêm, sẹo, tĩnh mạch xơ cứng.
• Giúp người bệnh ngồi hoặc nằm đúng tư thế, tránh ngất xỉu khi lấy máu.
• Hạn chế lấy máu ở tay đang truyền dịch vì có nguy cơ làm loãng mẫu. Nếu bắt buộc phải lấy, cần ngừng truyền, đợi tối thiểu 2 phút và áp dụng kỹ thuật chuẩn để giảm sai lệch kết quả.

Lưu ý trong khi lấy máu

Trong quá trình lấy máu, chúng ta cũng cần lưu ý những vấn đề sau:

• Sát khuẩn kỹ vùng lấy máu, lau bằng cồn 70°, để khô tự nhiên;
• Thao tác nhẹ nhàng, chính xác, tránh gây đau, vỡ hồng cầu hoặc đông máu;
• Lấy đúng lượng máu theo yêu cầu xét nghiệm;
• Không để garo quá lâu để tránh sai lệch kết quả;
• Không để bọt khí trong ống nghiệm;
• Không lắc mạnh ống máu, chỉ đảo nhẹ để chống đông;
• Ghi nhãn mẫu ngay sau khi lấy, bao gồm họ tên, mã định danh, ngày, giờ lấy mẫu, loại mẫu, tên người lấy mẫu và các thông tin cần thiết khác theo quy định của cơ sở;
• Ghi nhận thời gian lấy mẫu chính xác rất quan trọng với các xét nghiệm như đường huyết, hormone;
• Vận chuyển mẫu trong hộp chuyên dụng có nắp kín, tránh đổ vỡ hoặc nhiễm bẩn;
• Bảo quản mẫu đúng điều kiện (nhiệt độ thường, lạnh, chống đông,…) tùy loại xét nghiệm.

Lưu ý sau khi lấy máu

Sau khi lấy máu, người bệnh và nhân viên y tế cần lưu ý các vấn đề sau:

• Ép bông ngay sau khi rút kim, không xoa mạnh vùng tiêm để tránh bầm máu;
• Quan sát bệnh nhân để phát hiện sớm chóng mặt, ngất, tụt huyết áp nếu có;
• Băng kín vị trí chích để ngăn nhiễm khuẩn;
• Xử lý kim tiêm, ống nghiệm đúng quy định an toàn sinh học;
• Gửi mẫu đến phòng xét nghiệm đúng thời gian để tránh biến đổi sinh hóa;
• Theo dõi đặc biệt với trẻ sơ sinh, người già, người có bệnh lý tim mạch;
• Rửa tay sau khi hoàn tất quy trình;
• Ghi chép, đối chiếu thông tin mẫu với hồ sơ bệnh án để đảm bảo kết quả xét nghiệm máu chính xác.

Tuân thủ đúng quy trình lấy mẫu xét nghiệm của Bộ Y tế đóng vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng xét nghiệm và hỗ trợ chẩn đoán chính xác. Quy trình chuẩn giúp hạn chế sai số kỹ thuật, tránh nhiễm bẩn mẫu và bảo toàn chất lượng xét nghiệm. Nhờ đó, bác sĩ có căn cứ đáng tin cậy để chẩn đoán sớm và đưa ra hướng điều trị phù hợp cho người bệnh.