Quy trình thực hiện xét nghiệm hồng cầu lưới

Hồng cầu lưới là giai đoạn trung gian giữa hồng cầu có nhân và hồng cầu trưởng thành. Xét nghiệm hồng cầu lưới là xét nghiệm máu đánh giá mức độ sản xuất trong tủy xương.

Hồng cầu lưới là gì?

Hồng cầu lưới hay còn gọi là tế bào hồng cầu chưa trưởng thành, là một loại tế bào máu quan trọng trong cơ thể. Chúng được tạo ra từ tủy xương và sau đó giải phóng vào hệ thống máu ngoại vi. Sự hiện diện của hồng cầu lưới trong máu thể hiện khả năng tạo ra tế bào máu, đặc biệt là tạo ra tế bào hồng cầu. Điều này có ý nghĩa rằng tủy xương đang hoạt động tốt trong việc sản xuất tế bào máu, và có thể đối mặt với tình trạng thiếu máu hay thiếu hồng cầu máu trong cơ thể con người.

Để nhận biết hồng cầu lưới trong máu, người ta thường sử dụng cách nhuộm xanh Methylene hoặc xanh Cresy. Kết quả sẽ hiển thị sợi ARN mảnh bắt màu trong các bào tử của hồng cầu chưa trưởng thành này. Hồng cầu lưới tồn tại trong một giai đoạn phát triển trung gian giữa hồng cầu có nhân và hồng cầu trưởng thành, và chúng chỉ tồn tại trong khoảng thời gian ngắn, khoảng 2 ngày, trước khi trở thành hồng cầu trưởng thành.

Xét nghiệm hồng cầu lưới là gì?

Xét nghiệm hồng cầu lưới đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sự hoạt động của tủy xương và mức độ sản xuất của hồng cầu trong máu. Đây là một phương pháp xét nghiệm máu thường được sử dụng khi có nghi ngờ về tình trạng thiếu máu. Xét nghiệm này cung cấp thông tin cần thiết để chẩn đoán nhiều bệnh lý liên quan đến hồng cầu và tủy xương.

Nếu kết quả xét nghiệm hồng cầu lưới tăng lên, điều này có thể chỉ ra rằng bệnh nhân đang mất máu nhiều hoặc có những bệnh lý gây phá hủy tế bào hồng cầu ở giai đoạn sớm, như thiếu máu tán huyết. Ngược lại, nếu số lượng hồng cầu lưới thấp, bác sĩ có thể xem xét việc thực hiện sinh thiết tủy xương để nghiên cứu chi tiết hoạt động của tủy xương.

Xét nghiệm hồng cầu lưới cũng giúp bác sĩ xác định phương án điều trị thích hợp cho bệnh nhân. Nó có thể hỗ trợ trong việc đánh giá hiệu quả của điều trị thiếu máu và điều chỉnh kế hoạch điều trị theo từng tình huống cụ thể.

Quy trình thực hiện xét nghiệm hồng cầu lưới

Trước khi thực hiện

Trước khi thực hiện xét nghiệm hồng cầu lưới, bác sĩ có thể yêu cầu một số chỉ định trước khi lấy mẫu máu. Dưới đây là một số điều bệnh nhân cần lưu ý:

Nhịn ăn uống: Bác sĩ có thể yêu cầu bạn nhịn ăn uống trong một khoảng thời gian cố định trước khi xét nghiệm. Thời gian nhịn ăn cụ thể sẽ do bác sĩ quyết định.

Thuốc: Thông báo cho bác sĩ về mọi loại thuốc bạn đang sử dụng, bao gồm cả thuốc kê toa và không kê toa. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngừng sử dụng một số loại thuốc trước xét nghiệm.

Tiền sử sức khỏe: Bạn nên thông báo cho bác sĩ về bất kỳ tiền sử bệnh lý nào, chẳng hạn như tiền sử bất kỳ trường hợp hồng cầu trong nước tiểu, băng huyết hoặc ngất xỉu nào.

Quy trình thực hiện

Khi thực hiện xét nghiệm hồng cầu lưới, y tá hoặc kỹ thuật viên sẽ lấy mẫu máu của bạn để tiến hành xét nghiệm. Thường, họ sẽ lấy mẫu từ tĩnh mạch ở khuỷu tay hoặc trên mu bàn tay của bạn. Trong trường hợp cần thiết, mẫu máu có thể được lấy từ đầu ngón tay, quá trình này thường diễn ra nhanh chóng và ít đau đớn hơn so với việc sử dụng kim, đồng thời cần ít lượng máu hơn.

Đối với trường hợp có thể trẻ sơ sinh bị đa hồng cầu hoặc trẻ nhỏ, thay vì sử dụng kim để lấy mẫu máu, bác sĩ có thể tạo một vết cắt nhỏ trên da (thường ở gót chân) để lấy mẫu, sau đó vết cắt sẽ được băng lại nếu cần.

Mẫu máu sẽ được nhuộm bằng chất Oxazine 750. Đây là một loại chất nhuộm nucleic acid (tương tự như DNA và RNA) có khả năng phát quang dưới ánh sáng laser diode với bộ lọc cụ thể tại bước sóng 670nm. Khi tế bào hồng cầu lưới đã được nhuộm, họ sẽ phát quang tùy theo khả năng hấp thu chất nhuộm Oxazine 750. Các hồng cầu lưới non (chưa trưởng thành) thường sẽ hấp thu màu nhiều hơn do chúng có hàm lượng nucleic acid (ARN) cao hơn. Điều này cho phép đánh giá mức độ trưởng thành của tế bào hồng cầu lưới.

Kết quả từ việc nhuộm và đánh giá khả năng hấp thu màu Oxazine 750 sẽ được so sánh với hàm lượng và kích thước của tế bào hemoglobin. Các thay đổi trong màu sắc và khả năng phát quang của tế bào hồng cầu lưới có thể chỉ ra sự thay đổi trong mức độ trưởng thành và chất lượng của chúng.

Trong quá trình xét nghiệm hồng cầu lưới, một số chỉ số quan trọng được xác định, bao gồm:

• Retic (Reticulocyte): Đây là số lượng tế bào hồng cầu lưới cũng như tỷ lệ phần trăm của chúng so với tổng số lượng tế bào hồng cầu trong máu. Ký hiệu của chỉ số này là RET.
• CHr: Đây là hàm lượng hemoglobin có trong tế bào hồng cầu lưới.
• MCVr: Đây là thể tích trung bình của tế bào hồng cầu lưới.
• CHCMr: Chỉ số này đo nồng độ hemoglobin trung bình trong tế bào hồng cầu lưới.

Để đánh giá tình trạng hồng cầu lưới một cách chính xác hơn, người ta thường sử dụng chỉ số CRC (Chỉ số hồng cầu lưới hiệu chỉnh). CRC được tính toán như sau:

CRC = (Tỷ lệ % hồng cầu lưới của bệnh nhân X Hct của bệnh nhân)/Giá trị bình thường của Hct

Trong đó:

• Hct của bệnh nhân: Đây là thể tích khối tế bào hồng cầu của bệnh nhân tính bằng phần trăm.
• Giá trị bình thường của Hct: Giá trị này thường là 45% đối với nam giới và 40% đối với nữ giới.

Nếu chỉ số CRC ≥ 3%, điều này cho thấy rằng tủy xương của bệnh nhân đang sản xuất tế bào máu (hồng cầu) một cách bình thường và phản ứng tốt với tình trạng thiếu máu. Ngược lại, nếu CRC < 3%, tủy xương không đáp ứng tốt với tình trạng thiếu máu, tức là quá trình sản xuất hồng cầu không diễn ra bình thường.

Xét nghiệm hồng cầu lưới là một công cụ quan trọng giúp xác định sự đáp ứng của tủy xương đối với tình trạng thiếu máu và có thể cung cấp thông tin để chẩn đoán và điều trị các bệnh lý huyết học liên quan.

Yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm hồng cầu lưới

Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm hồng cầu lưới, bao gồm:

Thuốc điều trị: Sử dụng một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm máu. Các thuốc như thuốc điều trị bệnh Parkinson, thuốc chống viêm khớp dạng thấp, thuốc điều trị sốt, sốt rét, hóa trị ung thư có thể gây biến đổi kết quả xét nghiệm.

Tia xạ trị: Bệnh nhân nếu đã phải tiếp xạ trị trước đó, điều này có thể ảnh hưởng đến các thành phần máu, bao gồm hồng cầu lưới.

Thuốc kháng sinh Sulphonamide: Sử dụng thuốc kháng sinh loại Sulphonamide có thể có tác động đến thành phần máu và kết quả xét nghiệm.

Mang thai: Phụ nữ mang thai thường trải qua các biến đổi tự nhiên trong hệ cơ địa và máu, điều này có thể làm thay đổi kết quả xét nghiệm hồng cầu lưới.

Tiền sử truyền máu: Nếu bệnh nhân có tiền sử truyền máu gần đây, điều này có thể ảnh hưởng đến thành phần máu và kết quả xét nghiệm máu.

Do đó, khi đọc kết quả xét nghiệm hồng cầu lưới, cần xem xét các yếu tố này và thảo luận với bác sĩ để hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe và kết quả xét nghiệm.

Xem thêm: Hồng cầu niệu là gì? Nguyên nhân nào gây hồng cầu niệu?