Rò hậu môn hình móng ngựa: Nguyên nhân, chẩn đoán, cách điều trị và phòng ngừa

Rò hậu môn hình móng ngựa là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng mà nhiều người có thể không biết đến. Đây là một trong những vấn đề về sức khỏe đáng ngại liên quan đến vùng hậu môn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Rò hậu môn không chỉ gây đau đớn mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng nếu không được điều trị và quản lý đúng cách. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, cần phải tìm hiểu sâu hơn về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa rò hậu môn hình móng ngựa nhé!

Rò hậu môn hình móng ngựa là gì?

Rò hậu môn hình móng ngựa là một bệnh lý phức tạp và nghiêm trọng, phát sinh do nhiễm trùng xung quanh khu vực hậu môn ở phía sau. Tổn thương này có hình dạng giống như một chữ U, tương tự như móng ngựa được đặt dưới móng chân của con ngựa. Đường rò này bao quanh phần trực tràng, nằm giữa trực tràng và cơ nâng hậu môn.

Rò hậu môn là tình trạng bệnh lý phổ biến ở hậu môn, chỉ xếp sau bệnh trĩ. Bệnh hình thành do các đường rò bất thường xuất hiện ở khu vực ống hậu môn và da xung quanh. Nguyên nhân chủ yếu là do tình trạng áp xe hậu môn trực tràng kéo dài. Khi các tuyến tiết chất nhờn nhỏ trong hậu môn bị tắc nghẽn, dần dần sẽ dẫn đến nhiễm trùng và hình thành rò hậu môn. Trong trường hợp rò hậu môn hình móng ngựa, vị trí nhiễm trùng có thể lan rộng dọc theo khoang hậu môn sâu, đến hố ngồi trực tràng ở một hoặc hai bên ống hậu môn, thậm chí lan lên trên cơ nâng hậu môn và nếp dưới phúc mạc. Rò hậu môn hình móng ngựa được xếp vào dạng phức tạp và nguy hiểm do tiềm ẩn nhiều biến chứng liên quan đến lỗ rò móng ngựa.

Rò hậu môn dạng móng ngựa tuy có thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng quá trình điều trị thường kéo dài, đòi hỏi sự kiên trì của người bệnh trong suốt giai đoạn điều trị và sau điều trị để giảm thiểu nguy cơ tái phát. Rò móng ngựa là dạng rò phức tạp với nhiều ngóc ngách, tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như ung thư hậu môn. Do đó, việc điều trị sớm và dứt điểm bệnh đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe người bệnh.

Nguyên nhân của rò hậu môn hình móng ngựa

Rò hậu môn hình móng ngựa thường xuất hiện do biến chứng từ tình trạng rò hậu môn tái phát nhiều lần, do chủ quan trong việc điều trị hoặc không điều trị triệt để.

Rò hậu môn bắt nguồn từ tình trạng áp xe hậu môn, dẫn đến tổn thương và rách niêm mạc vùng hậu môn, hình thành ổ mủ theo thời gian. Một số yếu tố liên quan đến rò hậu môn có thể khiến bệnh tiến triển thành dạng rò hậu môn hình móng ngựa phổ biến, bao gồm:

• Viêm tuyến hậu môn: Là một biến chứng tiềm ẩn của rò hậu môn, hình thành do tình trạng viêm nhiễm kéo dài dẫn đến tích tụ mủ. Khi khối mủ vỡ ra, nó sẽ gây tổn thương niêm mạc hậu môn và tạo thành đường rò hình móng ngựa đặc trưng.
• Tác động của áp lực trực tràng: Do đặc điểm vị trí ở hậu môn trực tràng, nơi thường xuyên chịu áp lực từ các hoạt động sinh hoạt, rò hậu môn dễ dàng bị ảnh hưởng. Nổi bật là việc đại tiện, khiến vùng da bị rò tiếp xúc trực tiếp với chất bẩn như phân và dịch. Theo thời gian, những chất bẩn này có thể bị đẩy vào trong lỗ rò, tích tụ và dẫn đến hình thành các đường rò phức tạp hơn, điển hình là rò hậu môn hình móng ngựa.
• Vệ sinh kém của hậu môn: Hậu môn là nơi tụ tập nhiều vi khuẩn do chứa các chất bẩn và phân ra khỏi cơ thể. Người mắc bệnh rò hậu môn cần chú ý hơn đến vệ sinh hậu môn vì lỗ rò có thể bị nhiễm vi khuẩn dễ dàng, gây viêm và mủ, và cuối cùng có thể dẫn đến bệnh rò hậu môn hình móng ngựa.

Một số triệu chứng của rò hậu môn hình móng ngựa bao gồm:

• Ngứa rát hậu môn dữ dội, tập trung chủ yếu ở khu vực rò hậu môn.
• Da vùng hậu môn có dấu hiệu đổi màu và trầy xước.
• Dịch mủ màu vàng tiết ra từ lỗ rò, thường đặc sánh.
• Viêm nhiễm lan rộng tại hậu môn, gây ra các triệu chứng như đau nhức dữ dội, sốt cao, suy nhược cơ thể kèm ớn lạnh…
• Dịch nhầy hoặc mủ chảy ra từ hậu môn.

Chẩn đoán rò hậu môn hình móng ngựa

Các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng rò hậu môn hình móng ngựa bao gồm:

• MRI (Cộng hưởng từ hạt nhân): Sử dụng để xác định đường rò và đánh giá độ phức tạp của nó. MRI cung cấp hình ảnh chi tiết về các cấu trúc mô và dịch trong khu vực hậu môn, giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp.
• Siêu âm qua ngả hậu môn: Được thực hiện để đánh giá tình trạng của đường rò. Bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò siêu âm nhỏ, kích thước bằng ngón tay để đi vào hậu môn và quan sát từng chi tiết của rò hậu môn.

Ngoài ra, bệnh nhân cần được thực hiện các xét nghiệm bổ sung như: Xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, và tầm soát bệnh nền đi kèm như bệnh tim mạch, tiểu đường,...

Phương pháp điều trị

Có thể điều trị qua các hình thức như sau:

Điều trị bằng thuốc

Điều trị rò hậu môn hình móng ngựa bằng thuốc uống thường không đem lại kết quả lâu dài và chỉ mang tính tạm thời, thường được chỉ định cho những người mới phát triển rò hậu môn. Các loại thuốc được kê cho người bệnh tập trung vào giảm tình trạng sưng và đau tại lỗ rò, đồng thời ngăn ngừa việc viêm nhiễm lan rộng sang các vùng khác và giúp làm khô mủ.

Dù vậy, phương pháp điều trị rò hậu môn hình móng ngựa bằng thuốc uống thường không mang lại hiệu quả cao đối với những bệnh nhân đã mắc bệnh lâu ngày. Do đó, người bệnh không nên tự ý mua thuốc để điều trị mà cần tuân theo chỉ định của bác sĩ, nhằm tránh tình trạng bệnh trở nặng hơn do điều trị sai cách.

Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp điều trị rò hậu môn hình móng ngựa cho hiệu quả. Phẫu thuật rò móng ngựa gồm các bước sau:

• Xác định các đường rò và các khối u, ổ áp xe trong khu vực hậu môn.
• Định vị hướng của các đường rò chính và các đường rò thứ phát.
• Thực hiện phẫu thuật để loại bỏ toàn bộ các mô xơ và niêm mạc của các đường rò.
• Bảo tồn cơ thắt hậu môn cho bệnh nhân.

Đây là một phẫu thuật khá phức tạp, đòi hỏi đội ngũ bác sĩ có tay nghề cao để xử lý các lỗ rò bên trong, mô xơ đường rò và niêm mạc, đồng thời đảm bảo không làm tổn thương các cơ quan lân cận. Bác sĩ cần phẫu thuật một cách khéo léo để tránh làm thủng trực tràng, vì đường rò móng ngựa nằm sát thành trực tràng. Điều này yêu cầu bác sĩ phải có chuyên môn cao, khả năng kiểm soát và giảm thiểu tối đa các biến chứng trong và sau phẫu thuật.

Trong trường hợp bệnh nhân bị rò hậu môn hình móng ngựa do lao hoặc bệnh Crohn, bác sĩ sẽ tiến hành điều trị kết hợp.

Biện pháp phòng ngừa

Để phòng ngừa rò hậu môn hình móng ngựa, người bệnh nên ngăn chặn tình trạng rò hậu môn từ sớm và giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm, hình thành áp xe hậu môn. Nếu người bệnh đang hoặc đã từng bị rò hậu môn, cần chú ý giữ vệ sinh hậu môn sạch sẽ để hạn chế viêm nhiễm và tích tụ mủ, giảm thiểu nguy cơ tổn thương niêm mạc hậu môn.

Các biện pháp giúp giảm nguy cơ bị rò hậu môn hình móng ngựa bao gồm:

• Duy trì chế độ ăn uống cân bằng: Bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ và dễ tiêu hóa, hạn chế tiêu thụ quá nhiều thức ăn khó tiêu, cay nóng hoặc dễ kích thích hệ tiêu hóa.
• Hạn chế tối đa việc sử dụng rượu bia, đồ uống có cồn và hút thuốc lá, tốt nhất là bỏ hẳn thuốc lá.
• Tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể: Tập thể dục đều đặn để tăng cường khả năng trao đổi chất và kiểm soát cân nặng ở mức lý tưởng.
• Bổ sung vitamin D đầy đủ.
• Tránh cố gắng rặn khi đi đại tiện hoặc ngồi quá lâu: Điều này làm tăng áp lực lên hậu môn và gây tổn thương vùng niêm mạc hậu môn, dẫn đến các rối loạn đại tiện và rò hậu môn hình móng ngựa.
• Thực hiện bài tập nhíu hậu môn: Giúp ngăn ngừa tắc nghẽn các tuyến hậu môn, nguyên nhân gây áp xe và rò hậu môn.

Rò hậu môn hình móng ngựa là một vấn đề y tế phức tạp và cần được chẩn đoán, điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Sự hiểu biết đầy đủ về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị là điều cần thiết để người bệnh có thể quản lý và phòng ngừa hiệu quả.