Sốt xuất huyết buồn nôn: Những điều cần biết

Vậy sốt xuất huyết buồn nôn là gì? Hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý triệu chứng này là cần thiết để hỗ trợ quá trình điều trị và cải thiện tình trạng bệnh nhân.

Tổng quan sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, lây lan qua vết cắn của muỗi Aedes. Bệnh phổ biến ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, nơi có điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sống.

Virus Dengue có bốn tuýp huyết thanh: DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Mỗi tuýp có khả năng gây bệnh độc lập, nghĩa là người bệnh có thể bị nhiễm sốt xuất huyết đến bốn lần, một lần cho mỗi tuýp. Nhiễm lần thứ hai hoặc nhiều hơn làm tăng nguy cơ phát triển sốt xuất huyết nặng, như hội chứng sốc sốt xuất huyết.

Bệnh nhân sốt xuất huyết có thể trải qua các triệu chứng từ nhẹ đến nặng với những giai đoạn cụ thể như sau:

Giai đoạn sốt cấp tính

Sau khi nhiễm virus Dengue, bệnh nhân thường trải qua giai đoạn ủ bệnh từ 4 đến 7 ngày, có thể kéo dài đến 14 ngày. Sau giai đoạn này, triệu chứng bắt đầu xuất hiện, bao gồm sốt cao (39 – 40°C), không giảm ngay cả khi đã dùng thuốc hạ sốt thông thường.

Bên cạnh sốt, người bệnh có thể gặp các dấu hiệu khác như: Đau họng, nhức đầu, mệt mỏi, đau sau mắt, đau thượng vị, đau cơ, đau khớp, tiêu chảy, chảy máu mũi, chảy máu chân răng, xung huyết da, nổi phát ban, mất cảm giác thèm ăn, buồn nôn và nôn mửa.

Giai đoạn nguy hiểm

Giai đoạn nguy hiểm (hay giai đoạn xuất huyết) thường bắt đầu từ ngày 3 đến ngày 7 sau khi sốt xuất hiện. Trong thời gian này, bệnh nhân có thể vẫn sốt hoặc bắt đầu hạ sốt, kèm theo tình trạng máu cô đặc và giảm tiểu cầu. Hiện tượng xuất huyết có thể xuất hiện với các dấu hiệu sau:

• Tăng tính thấm của mạch máu, gây thoát huyết tương.
• Tràn dịch phổi, gây cảm giác căng tức, nặng ngực và khó thở.
• Tràn dịch màng bụng, làm bụng căng và chướng nhanh.
• Gan phình to, đau vùng thượng vị, cơ thể mệt mỏi, lạnh ẩm, tiểu ít.
• Xuất huyết não, ổ bụng hoặc dưới da với các nốt hoặc mảng xuất huyết.

Tình trạng sức khỏe có thể xấu đi nếu xảy ra xuất huyết nội tạng như đường tiêu hóa, não và phổi, với triệu chứng như tiêu phân đen, nôn ra máu hoặc chảy máu cam.

Biến chứng nghiêm trọng có thể bao gồm suy thận, viêm cơ tim, viêm gan nặng, viêm não, ngay cả khi không có dấu hiệu sốc. Trong giai đoạn này, việc theo dõi và chăm sóc bệnh nhân là rất quan trọng. Nếu triệu chứng trở nặng, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế để cấp cứu.

Giai đoạn phục hồi

Trong giai đoạn phục hồi, tình trạng rò rỉ huyết tương giảm, các triệu chứng được cải thiện và chỉ số xét nghiệm ổn định. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể cảm thấy mệt mỏi, buồn nôn, nôn do hệ tiêu hóa chưa hồi phục hoàn toàn sau viêm nhiễm, dẫn đến khó chịu và rối loạn tiêu hóa.

Nguyên nhân gây sốt xuất huyết buồn nôn

Để hiểu rõ hơn, hãy cùng tìm hiểu các lý do gây sốt xuất huyết buồn nôn ở bệnh nhân:

Mất nước

Sốt cao và mất nước là tình trạng phổ biến ở người mắc sốt xuất huyết. Việc mất nước và điện giải làm giảm lưu lượng máu trong cơ thể, gây hạ huyết áp, dẫn đến triệu chứng chóng mặt, buồn nôn. Hơn nữa, mất nước còn ảnh hưởng đến chức năng hệ tiêu hóa, khiến người bệnh cảm thấy buồn nôn liên tục và dễ bị nôn khi có kích thích.

Suy giảm tiểu cầu

Trong quá trình mắc sốt xuất huyết, người bệnh có thể gặp phải tình trạng giảm tiểu cầu, làm suy yếu khả năng đông máu của cơ thể. Hậu quả là các hiện tượng xuất huyết dưới da, chảy máu cam, chảy máu chân răng. Trong trường hợp nặng có thể dẫn đến xuất huyết nội tạng. Tình trạng mất máu này gây thiếu hụt oxy và dưỡng chất đến các cơ quan quan trọng, đặc biệt là não, từ đó gây ra triệu chứng buồn nôn và chóng mặt.

Hạ huyết áp

Hạ huyết áp là tình trạng nguy hiểm thường gặp ở bệnh nhân sốt xuất huyết, gây buồn nôn và chóng mặt. Khi nhiễm virus Dengue, cơ thể phản ứng viêm, làm tổn thương mạch máu, giảm tiểu cầu, dẫn đến rò rỉ huyết tương và giảm thể tích máu lưu thông.

Khi huyết áp giảm, lượng máu cung cấp cho các cơ quan quan trọng như não cũng giảm, làm thiếu oxy và dưỡng chất, gây chóng mặt, choáng váng, đôi khi mất thăng bằng. Hạ huyết áp cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây ra buồn nôn do cơ thể không duy trì hoạt động tiêu hóa bình thường.

Buồn nôn và chóng mặt do hạ huyết áp là dấu hiệu cho thấy cơ thể gặp khó khăn trong việc duy trì huyết áp ổn định, cần được can thiệp kịp thời. Nếu không được xử lý đúng cách, hạ huyết áp có thể dẫn đến sốc, một biến chứng nghiêm trọng đe dọa tính mạng.

Tổn thương gan

Tổn thương gan là một biến chứng nguy hiểm trong sốt xuất huyết, góp phần gây buồn nôn và chóng mặt. Khi virus Dengue xâm nhập, tế bào gan bị tổn thương, dẫn đến viêm gan, suy giảm chức năng gan. Gan có vai trò quan trọng trong chuyển hóa và thải độc; khi bị tổn thương, các chất độc tích tụ trong máu, gây nhiễm độc toàn thân, ảnh hưởng đến hệ thần kinh, dẫn đến chóng mặt, buồn nôn.

Ngoài ra, tổn thương gan còn làm giảm sản xuất các yếu tố đông máu và protein quan trọng, tăng nguy cơ xuất huyết, hạ huyết áp, làm trầm trọng thêm các triệu chứng buồn nôn và chóng mặt ở bệnh nhân.

Thiếu máu cục bộ

Khi mắc sốt xuất huyết, huyết tương rò rỉ từ các mạch máu bị tổn thương làm giảm thể tích máu lưu thông, gây thiếu máu cục bộ ở các cơ quan quan trọng như não, tim và gan. Khi não không nhận đủ máu, lượng oxy, dưỡng chất giảm, ảnh hưởng đến chức năng hệ thần kinh, dẫn đến chóng mặt, mất thăng bằng và buồn nôn.

Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng thiếu máu cục bộ có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như sốc và suy đa cơ quan, đe dọa tính mạng. Do đó, phát hiện sớm và điều trị đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa những nguy cơ này.

Rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa là một nguyên nhân phổ biến gây buồn nôn và chóng mặt ở người mắc sốt xuất huyết. Virus Dengue không chỉ ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn và hô hấp mà còn gây tổn thương niêm mạc dạ dày và ruột, dẫn đến viêm, rối loạn chức năng tiêu hóa.

Tiêu hóa kém làm cơ thể mất cân bằng điện giải và năng lượng, gây cảm giác buồn nôn. Sốt cao và mất nước càng làm trầm trọng thêm tình trạng này, khiến bệnh nhân chóng mặt do thiếu máu lên não. Cần quan tâm và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng trong quá trình phục hồi.

Hướng dẫn cách xử lý khi bị buồn nôn cho bệnh nhân sốt xuất huyết

Khi bệnh nhân sốt xuất huyết buồn nôn, cần xử lý cẩn thận để tránh làm nặng thêm tình trạng bệnh. Dưới đây là một số lưu ý để chăm sóc và hỗ trợ bệnh nhân:

• Nghỉ ngơi thư giãn: Đảm bảo bệnh nhân được nghỉ ngơi trong không gian thoáng đãng, yên tĩnh, tránh ánh sáng mạnh và tiếng ồn lớn. Nếu có triệu chứng buồn nôn, bệnh nhân nên nằm nghiêng sang một bên để giảm nguy cơ hít phải chất nôn vào phổi. Không nên để bệnh nhân nằm ngửa nếu họ cảm thấy buồn nôn.
• Bổ sung đủ nước: Bệnh nhân cần uống nhiều nước để bù lại lượng nước mất do sốt và nôn mửa. Ngoài nước lọc, có thể bổ sung nước ép trái cây, nước dừa hoặc nước điện giải.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Cung cấp đủ dưỡng chất để giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng. Nên ưu tiên các món dễ tiêu như cháo loãng, súp hoặc canh. Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc khó tiêu và chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực cho dạ dày.
• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Nếu buồn nôn nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống nôn. Chỉ sử dụng thuốc giảm đau hoặc hạ sốt theo đúng liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc.
• Theo dõi triệu chứng thường xuyên: Theo dõi sát sao các triệu chứng, đặc biệt là dấu hiệu trở nặng như chảy máu cam, tiểu ít, hoặc mệt mỏi không giảm. Nếu buồn nôn và chóng mặt không thuyên giảm hoặc triệu chứng gia tăng, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.

Sốt xuất huyết buồn nôn là một triệu chứng cần chú ý, cho thấy tình trạng sức khỏe đang gặp vấn đề. Việc nhận biết và xử lý kịp thời các triệu chứng này là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng hơn. Chúc bạn luôn giữ gìn sức khỏe và hãy tiếp tục theo dõi thông tin hữu ích từ Nhà thuốc Long Châu.