Sử dụng nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh, không nên lạm dụng

Nước muối sinh lý là một loại dung dịch dùng để vệ sinh hết sức quen thuộc, được dùng phổ biến trong từng gia đình. Nhiều cha mẹ thường dùng xuyên dùng nước muối sinh lý để xịt rửa mũi, họng cho con, kể cả bé sơ sinh. Tuy nhiên, dưới góc độ khoa học, thói quen sử dụng nước muối cho trẻ sơ sinh này có hợp lý hay không? Hãy cùng lắng nghe ý kiến từ chuyên gia về vấn đề này.

Tìm hiểu về nước muối sinh lý

Nước muối sinh lý là dung dịch quen thuộc, luôn có mặt trong tủ thuốc của mỗi gia đình, nhất là những gia đình có trẻ nhỏ. Nước và muối Natri Clorua (NaCl) là hai thành phần chính tạo nên dung dịch nước muối. Được pha chế theo nồng độ muối chính xác là 0,9%, nước muối sinh có áp suất thẩm thấu gần giống với các dịch trong cơ thể khi ở trạng thái bình thường. Vì vậy, nó còn có tên gọi khác là dung dịch đẳng trương.

Mặc dù có thành phần đơn giản nhưng quy trình sản xuất nước muối sinh lý lại rất nghiêm ngặt. Nguyên liệu muối đầu vào phải luôn đảm bảo sạch sẽ, khu vực pha chế không nhiễm khuẩn, quy trình cân đong chính xác,… Như vậy, nước muối tạo ra mới đạt tiêu chuẩn và được cục Quản lý dược cấp số đăng ký lưu hành trên thị trường.

Hướng dẫn sử dụng nước muối sinh lý đúng cách cho bé

Để phát huy hết tác dụng khi dùng các loại sản phẩm nước muối sinh lý cho bé, cha mẹ cũng cần có những hiểu biết nhất định. Mỗi nhà sản xuất có những cách thiết kế sản phẩm khác nhau, cha mẹ có thể chọn lựa các dạng có vòi xịt sẵn, dễ sử dụng, dễ định một lượng cần thiết cho một lần dùng.

Đối với trẻ đã biết nói, việc rửa mũi nên được giải thích kỹ lưỡng nhằm kêu gọi sự hợp tác của trẻ. Đối với trẻ lớn, cha mẹ cần làm mẫu rồi hướng dẫn, khuyến khích để trẻ có thể tự làm cho chính bản thân mình.

Nhỏ mắt bằng nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh thường bị ghèn và chảy rỉ mắt trong những ngày đầu mới chào đời. Do đó, nếu không được vệ sinh đúng cách có thể gây ra nhiễm khuẩn nhãn khoa.

Dưới đây là cách bước hướng dẫn chi tiết các bố, các mẹ cách nhỏ nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh để bảo vệ sinh đôi mắt của bé.

• Bước 1: Các mẹ nhớ rửa sạch và sát khuẩn tay sạch sẽ trước khi vệ sinh mắt cho con để tránh gây nhiễm khuẩn.
• Bước 2: Chuẩn bị nước muối sinh lý nhỏ mắt và vài miếng gạc vô khuẩn.
• Bước 3: Giữ trẻ được ổn định, nhỏ nước muối sinh lý vào mắt. Nhỏ từng giọt, tránh để nước muối chảy ra ngoài.
• Bước 4: Dùng gạc vô khuẩn đã chuẩn bị sau đó nhẹ nhàng lau mắt cho trẻ theo chiều từ đầu đến đuôi mắt.
• Bước 5: Thực hiện lặp lại với mắt còn lại.

Hướng dẫn rửa mũi họng đúng cách bằng nước muối sinh lý

Cho trẻ nằm nghiêng trên giường, lót khăn dưới đầu trẻ, một người cố định bé; người còn lại thực hiện rửa mũi cho bé bằng cách dùng một tay đặt trên đầu trẻ, giữ nhẹ, tay còn tay đặt lọ nước muối vào mũi trẻ, bóp nhanh nhưng không quá mạnh, nước muối sẽ vào mũi và chảy ra ở lỗ mũi bên kia.

Dùng khăn mềm lau sạch mũi, miệng sau đó vác bé lên vai dùng tay khum lại vỗ lưng cho bé dễ chịu.

Lựa chọn loại chai nước muối sinh lý loại nhỏ, dung tích khoảng 10ml có đầu bo tròn để tránh tổn thương trong quá trình rửa mũi, không dùng loại chai có đầu vát nhọn hoặc dùng xi lanh vì có thể gây trầy xước niêm mạc mũi.

Lựa chọn nước muối sinh lý loại nào tốt cho bé

Các mẹ lần đầu có con nhỏ thường không khỏi băn khoăn không biết nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh loại nào tốt, lành tính và đảm bảo an toàn. Một số tiêu chí các mẹ có thể cân nhắc để lựa chọn được sản phẩm phù hợp cho bé bao gồm:

Công dụng: nước muối sinh lý được chia ra làm 3 loại theo mục đích của sử dụng là tiêm truyền, nhỏ mắt mũi hay súc miệng, rửa vết thương. Chú ý lựa chọn đúng loại có công dụng nhỏ mắt mũi để đảm bảo an toàn cho bé. 

Thành phần: các mẹ cần kiểm tra kỹ bảng thành phần xem có chất gì khác ngoài nước tinh khiết và muối ăn không. Vì bảng thành phần khác nhau sẽ cho ra hiệu quả cùng mức chi phí khác nhau.

Thiết kế chai, lọ đựng: Nước muối sinh lý dùng để rửa mắt mũi thường có dạng lọ nhỏ, bình xịt phun sương hoặc ống đơn liều,… Với trẻ sơ sinh, nên mua loại ống đơn liều có đầu tròn nhỏ để hạn chế lây nhiễm chéo và gây xước niêm mạc mũi của bé.

Nguồn gốc: Các sản phẩm nước muối nhập khẩu từ nước ngoài thường có mức chi phí cao hơn so với hàng nội địa Việt Nam. Điều quan trọng là các mẹ cần lựa chọn các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, có đầy đủ thông tin trên bao bì, được Sở y tế cấp phép kinh doanh trên thị trường Việt Nam.

Dùng nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh thường xuyên chưa hẳn đã tốt

Sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh tai, mũi, mắt cho trẻ sơ sinh và điều trị nghẹt mũi là phương pháp khá hiệu quả và an toàn bởi:

• Nước muối sinh lý không chứa bất kỳ hóa chất nào có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.
• Việc dùng nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh khá đơn giản và không đòi hỏi nhiều kỹ năng
• Bạn có thể dễ dàng mua nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh ở các hiệu thuốc mà không cần toa thuốc của bác sĩ hoặc bạn cũng có thể pha tại nhà, cách thức pha chế rất đơn giản.

Tuy nhiên, dù có nhiều ưu điểm và đơn giản nhưng nếu mẹ dùng không đúng, đôi khi lợi có thể biến thành hại. Cụ thể, nếu mẹ rửa mũi bằng nước muối sinh lý cho bé quá thường xuyên sẽ khiến:

Các chức năng của lớp niêm mạc mũi xoang bị suy yếu, làm mất phản xạ bài tiết chất nhầy ngay từ những ngày mới chào đời. Chất nhầy do lớp niêm mạc mũi xoang bài tiết ra có thể làm ấm, làm ẩm luồng không khí hít vào và làm sạch bề mặt. Lớp nhầy này cũng có vai trò miễn dịch, giúp tiêu diệt vi khuẩn và ngăn ngừa bệnh.

Vi khuẩn, virus, ký sinh trùng dễ tấn công nếu sau một thời gian rửa mũi họng chủ động liên tục mà ngưng dùng đột ngột do lớp niêm mạc giảm độ ẩm, khô rát, dễ kích ứng.

Nghẹt mũi, chảy mũi nhiều hơn, khó thở, quấy khóc, buồn nôn, đổ mồ hôi nếu sử dụng nước muối sinh lý quá nhiều hoặc nước muối được pha với tỷ lệ không chính xác.

Bé dễ bị nhiễm trùng nếu dùng nước muối sinh lý để vệ sinh mắt, mũi, tai cho bé không đúng cách khiến vi khuẩn từ tay dễ dàng lây nhiễm sang bé.

Lưu ý về dung dịch muối sinh lý

Thuốc nhỏ mũi dùng vệ sinh rửa mũi là dung dịch nước muối sinh lý NaCl 0,9%. Trong dung dịch có chứa lượng muối ăn NaCl ở nồng độ 0,9 gam/lít, là nồng độ dung dịch đẳng trương.

Không nên tự pha dung dịch nước muối sinh lý để rửa mũi cho trẻ nhỏ. Nguyên nhân vì nước dùng thường không đảm bảo độ sạch và khó pha đúng nồng độ 0,9%. Các lọ nhỏ mũi sinh lý được sản xuất bán tại nhà thuốc đều được đảm bảo điều kiện vô trùng và pha đúng nồng độ 0,9%.

Dung dịch nước muối bán tại nhà thuốc cũng có nhiều loại. Có thể dùng thuốc nhỏ mắt (bao bì có in hình con mắt) NaCl 0,9% để nhỏ mũi, nhỏ tai. Nhưng tuyệt đối không dùng thuốc chuyên dùng nhỏ mũi, nhỏ tai NaCl 0,9% để nhỏ mắt.

Để đảm bảo an toàn, với các loại dung dịch nước muối pha tại nhà, bạn không nên dùng để nhỏ mắt cho bé vì mắt của bé rất nhạy cảm, nếu pha không đúng tỷ lệ sẽ rất nguy hiểm. Bạn chỉ nên dùng nước muối sinh lý pha tại nhà để vệ sinh mũi cho bé.

Cẩm Thơ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp