Tắc động mạch vành: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Tắc nghẽn mạch vành tim hay còn được biết đến là tắc hẹp mạch vành tim, tắc động mạch vành hoặc suy vành tim, là một loại bệnh mạch vành có thể phát triển thành nhồi máu cơ tim, gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát mức độ tắc nghẽn, ngăn ngừa nguy cơ xảy ra biến chứng.

Thế nào là tắc động mạch vành?

Đây là tình trạng mà lòng động mạch vành bị thu hẹp hoặc bít kín do sự tích tụ của các mảng xơ vữa trong thành động mạch. Khi động mạch vành bị tắc nghẽn, lưu lượng máu nuôi dưỡng cho tim sẽ giảm, gây ra các cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim cấp.

Trong trường hợp này, một hoặc nhiều phần của cơ tim có thể bị tổn thương do thiếu oxy máu. Người bệnh sẽ đối diện với nguy cơ tử vong cao nếu không được cấp cứu kịp thời. Nếu may mắn sống sót, một phần của cơ tim bị tổn thương có thể thay thế bằng mô sẹo, làm giảm khả năng hoạt động bình thường của trái tim.

Tắc động mạch vành nguyên nhân do đâu?

Nguyên nhân chủ yếu gây ra tắc động mạch vành tim là do sự hình thành của các mảng xơ vữa. Các mảng xơ vữa này phát triển do cholesterol lắng đọng trong thành của động mạch. Theo thời gian, các mảng xơ vữa ngày càng tích tụ và phát triển dày lên, làm cho sự lưu thông máu qua động mạch trở nên khó khăn hơn.

Trong trường hợp các mảng xơ vữa mềm, chúng có thể bị vỡ, tạo điều kiện cho sự hình thành của cục máu đông gây tắc nghẽn động mạch vành. Trong khi đó, các mảng xơ vữa cứng, ít gây ra hiện tượng vỡ nứt nhưng lại làm cho thành của động mạch mất đi tính đàn hồi và gây ra các triệu chứng khó chịu.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển mảng xơ vữa và gây tắc động mạch vành bao gồm:

• Hút thuốc lá.
• Lối sống thiếu vận động, dẫn đến sự tích tụ của chất béo.
• Thừa cân, béo phì.
• Tiền sử gia đình mắc các bệnh mạch vành sẽ làm tăng nguy cơ bị tắc nghẽn động mạch vành hơn so với người không có tiền sử bệnh.
• Các bệnh lý khác như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, tiểu đường,...

Triệu chứng hẹp tắc động mạch vành

Triệu chứng phổ biến nhất của tắc động mạch vành là sự xuất hiện của các cơn đau thắt ngực. Các cơn đau này có thể xảy ra khi bạn đang vận động hoặc xuất hiện đột ngột, thậm chí cả khi bạn đang nghỉ ngơi hoặc đang ngủ. Cơn đau thường đặc trưng bởi cảm giác bóp nghẹt ở ngực, có thể lan rộng ra cổ, vai, gáy và cánh tay.

Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp phải một số triệu chứng khác như:

• Buồn nôn và nôn mửa.
• Khó thở.
• Cảm giác khó chịu.
• Cảm giác hồi hộp, lo lắng.
• Cảm giác chóng mặt hoặc choáng váng.
• Mất ý thức hoặc ngất xỉu.

Tuy nhiên, không phải tất cả những người bị tắc nghẽn động mạch vành đều có triệu chứng đau thắt ngực. Đặc biệt ở những người cao tuổi, phụ nữ hoặc những người mắc bệnh tiểu đường, có thể không xuất hiện hoặc không nhận thấy triệu chứng đau thắt ngực.

Tắc động mạch vành có nguy hiểm không?

Người mắc bệnh mạch vành có thể phải đối mặt với nguy cơ tử vong ngay lập tức hoặc trong vài giờ sau khi động mạch vành bị tắc nghẽn, trước khi triệu chứng nhồi máu cơ tim xuất hiện. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể gây ra ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh do các triệu chứng đau thắt ngực kéo dài, kết hợp với nhiều biến chứng như:

• Suy tim: Đây là biến chứng nguy hiểm xảy ra sau cơn nhồi máu cơ tim kéo dài hoặc sau khi cơ tim bị hoại tử do thiếu máu trong thời gian dài. Các triệu chứng thường đi kèm là ho khan, phù, mệt mỏi và khó thở.
• Rối loạn nhịp tim: Các cơn rung nhĩ gây ra sự không ổn định về nhịp tim, có thể làm tim đập quá nhanh, quá chậm hoặc không đều, đe dọa tính mạng của người bệnh.
• Đau thắt ngực: Có hai loại đau thắt ngực, bao gồm cơn đau thắt ngực ổn định, xuất hiện khi người bệnh gắng sức và cơn đau thắt ngực không ổn định, có thể xảy ra cả khi nghỉ ngơi hoặc không giảm bớt khi ngừng gắng sức. Loại đau thắt ngực không ổn định có nguy cơ cao chuyển biến thành nhồi máu cơ tim hoặc đột tử nếu không được điều trị kịp thời.

Cách phòng ngừa tắc động mạch vành hiệu quả

Một lối sống lành mạnh có thể giúp người bệnh đề phòng và cải thiện tình trạng bệnh động mạch vành. Dưới đây là một số phương pháp có thể áp dụng:

• Hãy bỏ thuốc lá và hạn chế sử dụng rượu bia. 
• Ăn uống lành mạnh, tập trung vào rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, giảm ăn mặn và thực phẩm nhiều dầu mỡ.
• Tập thể dục đều đặn, như đi bộ, yoga, hoặc ngồi thiền, ít nhất là 30 phút mỗi ngày để cải thiện sức khỏe tim mạch.
• Kiểm soát cân nặng, tham khảo ý kiến của bác sĩ để đạt được cân nặng lý tưởng.
• Thư giãn và nghỉ ngơi, tránh căng thẳng kéo dài, vì căng thẳng có thể gây ra các vấn đề tim mạch.
• Điều trị ổn định các bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường và mỡ máu để giảm nguy cơ tắc nghẽn động mạch vành.
• Tuân thủ các hướng dẫn điều trị của bác sĩ, đảm bảo uống thuốc đúng cách và khám bác sĩ định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe.
• Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện kịp thời bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở tim và các yếu tố nguy cơ gây bệnh mạch vành. Chẩn đoán và điều trị sớm không chỉ cải thiện khả năng hồi phục mà còn giúp tiết kiệm chi phí, thời gian điều trị sau này.

Tắc động mạch vành là một căn bệnh nguy hiểm có thể dẫn đến nhiều biến chứng đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, việc phát hiện, điều trị và thực hiện các biện pháp phòng ngừa nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ là rất quan trọng.