Tại sao bệnh não mô cầu có thể gây tử vong trong 24 giờ?

Chỉ trong vòng 24 giờ sau khi có dấu hiệu sốt và mệt mỏi, một đứa trẻ khỏe mạnh có thể rơi vào tình trạng sốc nhiễm trùng nghiêm trọng và không qua khỏi. Đó không phải là kịch bản hiếm gặp mà là thực tế đáng lo ngại của bệnh viêm màng não do não mô cầu, một căn bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm, tiến triển nhanh chóng và dễ gây tử vong nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời. Vậy điều gì khiến căn bệnh này có thể cướp đi mạng sống của người bệnh chỉ trong vòng một ngày? Tại sao bệnh não mô cầu có thể gây tử vong trong 24 giờ?

Viêm màng não mô cầu nguy hiểm như thế nào?

Theo thống kê từ các bệnh viện nhi, có tới 50 – 70% số trẻ nhập viện do viêm màng não mô cầu có nguy cơ tử vong. Đặc biệt, dù được cứu sống, vẫn có khoảng 20% bệnh nhân để lại di chứng nặng nề như bại não, chậm phát triển trí tuệ và vận động, suy thận cấp, tổn thương gan hoặc phải cắt cụt chi do hoại tử mô. Những di chứng này ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng sống về lâu dài, đồng thời tạo ra gánh nặng không nhỏ về chi phí điều trị, chăm sóc và phục hồi cho cả gia đình và hệ thống y tế.

Một điều đáng lo ngại khác là bệnh không “chừa” bất kỳ đối tượng nào. Trẻ nhỏ, thanh thiếu niên và cả người lớn đều có nguy cơ mắc bệnh nếu hệ miễn dịch yếu hoặc không được tiêm ngừa đầy đủ. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hai nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhất là trẻ em dưới 5 tuổi và thanh thiếu niên từ 16 đến 23 tuổi, do đây là độ tuổi hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc có nhiều hoạt động tiếp xúc cộng đồng.

Viêm màng não mô cầu có thể lây qua đường hô hấp, thông qua các giọt bắn từ người mang trùng khi ho, hắt hơi hay tiếp xúc gần. Đáng nói, có những người hoàn toàn khỏe mạnh nhưng lại mang vi khuẩn trong vùng họng mà không biết, làm tăng nguy cơ lây lan âm thầm trong cộng đồng.

Tại sao bệnh não mô cầu có thể gây tử vong trong 24 giờ?

Vi khuẩn não mô cầu (Neisseria meningitidis) là tác nhân nguy hiểm có thể gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng, điển hình như viêm màng não mủ, nhiễm trùng huyết, viêm khớp, viêm nội tâm mạc... Trong đó, viêm màng não mủ và nhiễm trùng huyết là hai bệnh thường gặp nhất và cũng nguy hiểm nhất. Nếu được phát hiện sớm và điều trị tích cực, tỉ lệ tử vong có thể dao động từ 5% đến 15%. Tuy nhiên, một số trường hợp có diễn tiến rất nhanh, khiến bệnh nhân tử vong chỉ sau 24 giờ phát bệnh.

Vi khuẩn não mô cầu đặc biệt nguy hiểm vì có khả năng sinh độc tố cực mạnh, gấp 100 đến 1.000 lần so với nhiều loại vi khuẩn khác. Lớp vỏ bao quanh vi khuẩn chứa độc tố này sẽ nhanh chóng xâm nhập vào máu, lan đến các cơ quan như tim, gan, thận, gây tổn thương và rối loạn tuần hoàn máu toàn thân. Kết quả là cơ thể có thể xuất huyết, tổn thương đa cơ quan, dẫn đến hoại tử, suy đa tạng hoặc tử vong.

Một ví dụ điển hình là thể bệnh viêm màng não kết hợp nhiễm trùng huyết. Trong 8 giờ đầu, bệnh nhân thường sốt cao, mệt mỏi, buồn nôn, cáu gắt. Ở 8 giờ tiếp theo, bắt đầu xuất hiện các ban hoại tử trên da, đặc biệt ở vùng bẹn, đùi kèm theo cứng cổ, sợ ánh sáng. Các ban hoại tử này nhanh chóng lan rộng, báo hiệu tình trạng hoại tử mô và nhiễm trùng lan tỏa. Từ giờ thứ 16 đến 24, người bệnh có thể rơi vào trạng thái hôn mê, co giật và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Vi khuẩn não mô cầu cũng rất “tinh vi” khi có khả năng lẩn tránh hệ miễn dịch, thay đổi kháng nguyên liên tục và “ngụy trang” bằng cách mô phỏng phân tử của người. Bệnh thường khởi phát với triệu chứng giống cảm cúm thông thường như đau họng, sổ mũi nên dễ bị nhầm lẫn và bỏ qua. Hơn nữa, vi khuẩn não mô cầu còn có thể lây qua đường hô hấp hoặc sống “ẩn” trong vùng hầu họng của người khỏe mạnh, tạo nên hiện tượng “người lành mang trùng”.

Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo người dân tuyệt đối không nên chủ quan, cần cảnh giác với những biểu hiện bất thường và chủ động tiêm phòng để phòng ngừa bệnh nguy hiểm do vi khuẩn não mô cầu gây ra.

Biện pháp phòng ngừa viêm màng não do não mô cầu

Viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu là một căn bệnh nguy hiểm có thể lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp, đặc biệt trong môi trường đông người. Do đó, việc phòng ngừa sự lây truyền là yếu tố vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát và hạn chế sự bùng phát của bệnh.

Một trong những biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả là rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc các vật dụng nơi công cộng. Ngoài ra, khi ho hoặc hắt hơi, bạn nên che miệng bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay để ngăn chặn các giọt bắn mang vi khuẩn phát tán ra không khí.

Trong môi trường tập thể như trường học, cơ quan, văn phòng… nên tăng cường thông gió để hạn chế mật độ vi khuẩn lơ lửng trong không khí. Đồng thời, không dùng chung các vật dụng cá nhân như ly uống nước, bàn chải đánh răng, khẩu trang hay khăn mặt với người khác, đặc biệt là người có dấu hiệu viêm đường hô hấp.

Thời điểm giao mùa, khi thời tiết thay đổi đột ngột, là lúc vi khuẩn dễ phát triển và lây lan mạnh. Vì vậy, cần hạn chế tiếp xúc gần với người có triệu chứng như ho, sốt, sổ mũi. Trong trường hợp có người trong gia đình hoặc cộng đồng được chẩn đoán mắc bệnh, cần nhanh chóng thực hiện cách ly và điều trị dự phòng cho người tiếp xúc gần để ngăn chặn bệnh lan rộng.

Điều quan trọng nhất trong phòng bệnh viêm màng não do mô cầu là tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch. Hiện nay đã có các loại vắc xin giúp phòng ngừa viêm màng não mô cầu do các nhóm huyết thanh phổ biến như A, C, W, Y và B. Vắc xin Bexsero giúp phòng nhóm B – thường gặp ở trẻ nhỏ, còn vắc xin Menactra giúp bảo vệ trẻ khỏi các nhóm A, C, Y và W-135. Hai loại vắc xin này không thay thế cho nhau, nên việc kết hợp tiêm đủ cả hai sẽ giúp mở rộng phạm vi bảo vệ lên đến 5 nhóm huyết thanh nguy hiểm nhất.

Nhờ vậy, trẻ sẽ được bảo vệ toàn diện trước nguy cơ mắc viêm màng não mô cầu và các biến chứng như nhiễm khuẩn huyết, tổn thương thần kinh hoặc tử vong. Phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn chữa bệnh và việc chủ động tiêm phòng chính là “lá chắn” vững chắc nhất cho sức khỏe cộng đồng.

Vắc xin phòng bệnh viêm màng não mô cầu hiện đang có sẵn tại tất cả chi nhánh của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu. Liên hệ Hotline miễn phí 1800 6928 hoặc truy cập website Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn kỹ càng hơn bạn nhé.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin tại sao bệnh não mô cầu có thể gây tử vong trong 24 giờ? Việc hiểu rõ mức độ nguy hiểm của bệnh viêm màng não mô cầu chính là chiếc “khiên” vững chắc bảo vệ bạn và người thân khỏi những hậu quả nặng nề mà căn bệnh nguy hiểm này gây ra.