Tất tần tật về phương pháp mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân

Các nghiên cứu chỉ ra rằng mộng thịt là hậu quả của sự suy giảm chức năng của tế bào mầm. Có nhiều phương pháp khác nhau để điều trị bệnh trong đó có phương pháp mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân.

Tổng quan về bệnh mộng thịt ở mắt

Tình trạng bệnh mộng thịt ở Việt Nam

Bệnh mộng thịt thường gặp ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới, nhất là các vùng có khí hậu nóng, ẩm và nhiều gió bụi. Ở Việt Nam, theo thống kê của Viện mắt Trung ương Hà Nội (năm 1996) tỷ lệ người bị mộng thịt chiếm 5,24% trong tổng dân số điều tra. 

Bệnh mộng thịt phổ biến ở các nước có khí hậu nóng, ẩm và nhiều gió bụi.

Thế nào là mộng thịt?

Mộng thịt là gì, mộng thịt có nguy hiếm không, điều trị như thế nào? Mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân là gì? Đây là thắc mắc của rất nhiều người bệnh.

Mộng thịt là một tổ chức liên kết tăng sinh luôn hướng về phía giác mạc. Bệnh thường gặp ở vùng khe mi góc trong và hiếm khi ở góc ngoài của mắt. Mộng thịt thường không ảnh hưởng gì, đó là tổn thương lành tính phát triển chậm theo thời gian. Tuy nhiên, một số trường hợp cũng có thể tiến triển rất nhanh, xâm lấn qua vùng rìa giác mạc và tiến vào vùng trung tâm giác mạc làm giảm chức năng thị giác.

Khi bị mộng thịt  sẽ làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ và giảm chất lượng cuộc sống. Người bệnh có cảm giác mắt bị kích thích, cộm xốn, chảy nước mắt, đỏ mắt khi tiếp xúc với gió, khói bụi... và tổn thương biểu mô giác mạc. 

Nguyên nhân gây bệnh mộng thịt là gì?

Hiện nay, vẫn chưa rõ nguyên nhân bị bệnh mộng thịt. Có rất nhiều giả thuyết về nguyên nhân và cơ chế gây bệnh như vi chấn thương, tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, tia cực tím, về sự rối loạn tế bào mầm ở vùng rìa... song chưa có giả thuyết nào tỏ ra thuyết phục hoàn toàn. Những nghiên cứu sinh học phân tử gần đây cho rằng gen p53 có liên quan đến việc hình thành khối u cũng như hình thành mộng.

Mộng thịt có thể xâm lấn vào giác mạc gây ảnh hưởng đến thị lực.

Phương pháp mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân

Các phương pháp điều trị hiện nay

Có rất nhiều phương pháp điều trị mộng thịt như: điều trị nội khoa, hóa chất, vật lý... nhưng không mang lại kết quả như mong muốn. Do đó, hầu hết các nhà nhãn khoa đều cùng có chung một nhận định chỉ có phẫu thuật mới có thể mang lại hiệu quả.

Phẫu thuật mổ mộng thịt không khó, đã có rất nhiều phương pháp mổ như: cắt mộng để hở củng mạc, ghép mộng kết hợp với áp tia Beta và nhỏ Mitomycin sau phẫu thuật. Nhưng với phương pháp mổ cũ tỷ lệ tái phát rất cao, và một khi tái phát thì bệnh bao giờ cũng tiến triển nhanh và khó điều trị hơn mộng nguyên phát. Điều này mang tính thời sự và thôi thúc các nhà nhãn khoa tìm kiếm ra nhiều phương pháp khác nhau để hạn chế tỷ lệ tái phát đem lại kết quả mỹ mãn hơn cho bệnh nhân.

Mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân

Gần đây với những hiểu biết mới về tế bào mầm và thuyết về rào cản ở vùng rìa, các bác sĩ nhãn khoa đã tiến hành phương pháp mổ mộng thịt ghép kết mạc rời tự thân với mong muốn hạ thấp tỷ lệ tái phát sau mổ mộng thịt. 

Phẫu thuật mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân là một dạng của ghép bề mặt ngoài nhãn cầu nhờ một mảnh ghép kết mạc rời lấy từ kết mạc nhãn cầu phía thái dương trên và khâu đính vào củng mạc ở vị trí vừa cắt bỏ mộng thịt. Tác dụng của ghép kết mạc rời tự thân làm giảm bớt tỷ lệ tái phát và phục hồi giải phẫu bình thường của mắt.

Phương pháp mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân đơn giản, thành công cao.

Ưu điểm của phương pháp mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân

Phương pháp mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân là một kỹ thuật đơn giản, hữu hiệu, có thể thực hiện được tại các Khoa mắt tuyến dưới Trung ương nhờ những ưu điểm sau:

• Mắt giữ được giải phẫu học bình thường, trả lại thẩm mỹ mà người bệnh mong muốn.
• Cải thiện được thị lực sau mổ do mộng thịt gây ra loạn thị .
• Kỹ thuật mổ đơn giản, không đòi hỏi nhiều thao tác phức tạp.
• Không gây ra những biến chứng trầm trọng như một số phương pháp khác.
• Có thể dùng phương pháp này trong hầu hết các trường hợp mộng thịt cả mộng góc trong hay góc ngoài.
• Phương pháp này không gây ra những tổn thương thêm ở những nơi khác không cần dùng thêm 1 loại hóa chất hoặc 1 tác nhân vật lý nào khác.

Những thói quen sinh hoạt nào giúp hạn chế mộng thịt?

Mắt mộng thịt nên đi khám sớm, và nếu biết cách phòng tránh sẽ giúp hạn chế nguy cơ bị mộng thịt. Thói quen sinh hoạt tốt là những điều bạn nên làm ngay bây giờ:

• Đeo kính râm, mũ nón khi ra ngoài trời để tránh tiếp với ánh nắng, tia tử ngoại.
• Hãy cho mắt nghỉ ngơi sau một thời gian nếu làm những công việc phải ở ngoài trời nhiều.
• Tránh tiếp xúc với bụi, khói, gió, cát, phấn hoa... tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. 
• Dùng nước mắt nhân tạo khi mắt bị khô để cấp thêm ẩm cho mắt.

Mổ mộng thịt ghép kết mạc tự thân đã trở thành một phương pháp chọn lựa cho điều trị mộng thịt. Giờ đây nó đã được xem như là tiêu chuẩn vàng để so sánh với các phương pháp khác.

Giang Na