Thế nào là khớp cắn ngược nhẹ? Nguyên nhân, nhận biết và cách điều trị

Khớp cắn ngược nhẹ là một trong những dạng sai lệch khớp cắn phổ biến, khi hàm dưới hơi đưa ra phía trước so với hàm trên. Mặc dù mức độ không quá nghiêm trọng, nhưng khớp cắn ngược nhẹ vẫn có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt và gây khó khăn trong ăn nhai nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng khớp cắn ngược nhẹ, từ nguyên nhân cũng như các phương pháp điều trị phù hợp.

Nguyên nhân gây khớp cắn ngược nhẹ

Khớp cắn ngược nhẹ là tình trạng hàm dưới hơi đưa ra trước so với hàm trên. Mặc dù mức độ sai lệch không quá rõ rệt, nhưng tình trạng này vẫn có thể ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai, phát âm và thẩm mỹ, đồng thời có nguy cơ tiến triển nặng hơn nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Có thể kể đến một số nguyên nhân của tình trạng khớp cắn ngược nhẹ như:

• Yếu tố di truyền: Nếu bố mẹ hoặc người thân trong gia đình có cấu trúc hàm hoặc răng bị sai lệch như hàm dưới nhô ra hoặc răng mọc không đều, con cái rất dễ thừa hưởng đặc điểm này, dẫn đến khớp cắn ngược nhẹ.
• Thói quen xấu từ nhỏ: Các thói quen như mút tay, đẩy lưỡi, thở bằng miệng hoặc cắn môi đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của hàm và vị trí răng. Những thói quen này kéo dài sẽ làm thay đổi thế cân bằng giữa hàm trên và hàm dưới, gây ra sai lệch khớp cắn nhẹ.
• Tác động từ môi trường bên ngoài: Những tổn thương như chấn thương vùng mặt, mất răng sớm không được điều trị kịp thời hoặc những yếu tố ngoại cảnh khác cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và ổn định của khớp cắn, dẫn đến hiện tượng khớp cắn ngược nhẹ.
• Sự phát triển không đồng đều của hàm trên và hàm dưới: Trong quá trình phát triển, nếu hàm dưới phát triển quá mức so với hàm trên hoặc ngược lại, sự mất cân bằng này sẽ gây ra tình trạng khớp cắn ngược nhẹ.

Dấu hiệu nhận biết khớp cắn ngược nhẹ

Khớp cắn ngược nhẹ thường không kèm theo triệu chứng đau hoặc khó chịu rõ rệt như các trường hợp khớp cắn ngược nặng hơn. Nhưng có một số dấu hiệu giúp nhận biết tình trạng này như:

• Hàm dưới hơi đưa ra trước hàm trên: Khi cắn lại, răng hàm dưới sẽ nằm hơi chếch ra ngoài hoặc nằm phía trước răng hàm trên, nhưng mức độ không quá rõ ràng hoặc nghiêm trọng.
• Khi nhìn nghiêng có thể thấy cằm hơi nhô ra: Góc nhìn từ bên có thể thấy cằm và hàm dưới hơi lồi, tạo cảm giác mặt không cân đối nhẹ.
• Răng cửa hàm dưới có thể nằm trước răng cửa hàm trên: Bình thường răng cửa hàm trên phủ lên răng cửa hàm dưới một chút, nhưng với khớp cắn ngược nhẹ thì răng cửa hàm dưới có thể hơi nhô ra trước răng cửa hàm trên.
• Hơi khó khăn khi cắn hoặc nhai thức ăn: Do sai lệch nhẹ giữa hàm trên và hàm dưới, người bệnh có thể cảm thấy hơi khó khăn khi cắn hoặc nhai, nhất là với thức ăn cứng.
• Có thể kèm theo thói quen đẩy lưỡi hoặc thở miệng: Thói quen này góp phần làm khớp cắn ngược hoặc làm tình trạng nặng hơn nếu không được điều chỉnh sớm.

Ảnh hưởng của khớp cắn ngược nhẹ

Khớp cắn ngược nhẹ, mặc dù không gây ra biến dạng khuôn mặt rõ rệt nhưng vẫn có thể ảnh hưởng đáng kể như:

• Khớp cắn ngược nhẹ có thể làm khuôn mặt mất cân đối nhẹ, khiến cằm nhô ra hoặc hàm dưới trông to hơn so với hàm trên, làm giảm sự hài hòa của tổng thể khuôn mặt.
• Mặc dù mức độ nhẹ, nhưng sai lệch khớp cắn có thể làm việc cắn, nhai thức ăn không hiệu quả. Điều này khiến bạn phải dùng nhiều lực hơn hoặc gây mòn răng không đều.
• Các răng tiếp xúc không đúng cách sẽ dễ bị mài mòn, thậm chí gây tổn thương men răng theo thời gian, làm tăng nguy cơ sâu răng và các bệnh nha khoa khác.
• Sai lệch khớp cắn nhẹ cũng có thể gây áp lực không đều lên khớp thái dương hàm, dẫn đến mỏi, đau hoặc cử động hàm bị hạn chế nếu không được xử lý.
• Ở một số trường hợp, khớp cắn ngược nhẹ có thể gây khó khăn nhẹ trong phát âm một số âm như “s”, “x”, “ch”, do vị trí răng không chuẩn.
• Nếu không điều chỉnh, các thói quen như đẩy lưỡi, mút tay, thở miệng sẽ tiếp tục làm tình trạng khớp cắn trở nên nặng hơn theo thời gian.
• Người có khớp cắn ngược nhẹ, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên, có thể cảm thấy ngại ngùng, thiếu tự tin khi giao tiếp do sự khác biệt về ngoại hình.

Các phương pháp điều trị khớp cắn ngược nhẹ

Việc lựa chọn phương pháp điều trị khớp cắn ngược nhẹ phù hợp giúp đảm bảo sự phát triển hài hòa của xương hàm, duy trì chức năng ăn nhai và cải thiện thẩm mỹ khuôn mặt. Dưới đây là những cách điều trị phổ biến:

Niềng răng chỉnh nha

Niềng răng chỉnh nha là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất để điều chỉnh khớp cắn ngược nhẹ. Quá trình niềng răng giúp dịch chuyển các răng về đúng vị trí, cân bằng lại khớp cắn giữa hàm trên và hàm dưới, từ đó cải thiện chức năng ăn nhai và thẩm mỹ khuôn mặt.

Sử dụng khí cụ chỉnh nha

Sử dụng khí cụ chỉnh nha cũng là một lựa chọn hỗ trợ điều trị khớp cắn ngược nhẹ, đặc biệt hiệu quả với trẻ em và người trẻ tuổi đang trong giai đoạn phát triển xương hàm. Các khí cụ như hàm duy trì, hàm đẩy lưỡi hay hàm mở rộng giúp định hình lại cấu trúc xương và hướng di chuyển của răng, hỗ trợ cải thiện tình trạng sai khớp cắn mà không cần can thiệp phẫu thuật.

Điều chỉnh các thói quen

Những thói quen như mút tay, đẩy lưỡi hay thở bằng miệng có thể làm tình trạng sai lệch khớp cắn trở nên nặng hơn theo thời gian. Việc sửa đổi những thói quen này giúp bảo vệ kết quả chỉnh nha và hỗ trợ sự phát triển hài hòa của hàm răng.

Phẫu thuật chỉnh hàm

Phẫu thuật chỉnh hàm hiếm khi cần thiết cho khớp cắn ngược nhẹ, đặc biệt ở trẻ em. Tuy nhiên, ở người trưởng thành nếu khớp cắn ngược nhẹ do nguyên nhân xương (skeletal Class III), bác sĩ có thể cân nhắc kết hợp chỉnh nha với phẫu thuật để đạt hiệu quả tối ưu.

Trong quá trình điều trị khớp cắn ngược nhẹ, người bệnh cần kiểm tra định kỳ để đánh giá sự thay đổi của hàm và điều chỉnh tiến trình chỉnh nha nếu cần.

Khớp cắn ngược nhẹ tuy không quá phức tạp nhưng vẫn cần được chú ý và can thiệp đúng cách để tránh những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe răng miệng và thẩm mỹ khuôn mặt. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu khớp cắn ngược nhẹ, hãy đến gặp bác sĩ nha khoa để được tư vấn và lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả nhất.