Thiên vị trong gia đình là gì? Những tác hại do thiên vị trong gia đình gây ra

Nhiều nghiên cứu đặc thù đã chỉ ra rằng, mọi cặp phụ huynh đều có khuynh hướng dành nhiều tình thương và quan tâm hơn cho một trong số những người con khác. Tuy nhiên, cha mẹ không nhận thức được rằng việc này có thể gây tổn thương nặng nề cho trẻ. Ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng thảo luận về vấn đề thiên vị trong gia đình là gì và những tác hại do thiên vị trong gia đình gây ra.

Tình trạng thiên vị trong gia đình là gì?

Nhiều bậc cha mẹ thường có xu hướng thiên vị con út vì họ cho rằng đứa trẻ nhỏ tuổi cần được chăm sóc đặc biệt hơn. Họ có thể dành nhiều thời gian và tâm huyết hơn cho đứa con út, trong khi ít chú ý đến những đứa con lớn hơn. Điều này có thể dẫn đến sự cảm thấy bất bình đẳng và bị bỏ rơi trong tâm trí của các anh chị.

Thiên vị trong gia đình là gì? Một số bậc phụ huynh cũng có thể thiên vị đứa con có ngoại hình nổi bật hoặc có thành tích xuất sắc hơn. Họ dành nhiều sự khen ngợi và sự chú ý đặc biệt cho những đứa con này, trong khi ít động viên và quan tâm đến những đứa con khác. Điều này có thể tạo ra những phức cảm tự ti và thiếu tự tin ở các em nhỏ, đồng thời làm tăng sự ganh tị và ghen tị giữa các anh chị em.

Mặc dù không có số liệu chính thức về tỷ lệ cha mẹ thiên vị con cái nhưng các chuyên gia nhận định rằng vấn đề này không phải là hiếm. Hơn nữa, một số bậc phụ huynh có thể không nhận ra rằng họ đang ưu ái một trong số con cái của mình. Việc không hiểu thiên vị trong gia đình là gì và thiếu nhận thức về vấn đề này khiến cho họ không kịp thời điều chỉnh.

Nguyên nhân dẫn đến sự thiên vị trong gia đình là gì?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự thiên vị của cha mẹ đối với con cái, mỗi nguyên nhân mang trong mình những đặc điểm riêng biệt. Cụ thể như sau:

• Nuông chiều con út: Nguyên nhân dẫn đến thiên vị trong gia đình là gì? Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là sự nuông chiều con út trong gia đình. Thường xuyên, các bậc phụ huynh sẽ cảm thấy con út cần được bảo vệ và chăm sóc nhiều hơn bởi họ coi con út là đứa trẻ nhỏ nhất và yếu đuối nhất trong gia đình. Điều này có thể làm cho các con lớn hơn cảm thấy bị lạc hậu và bỏ rơi, tạo ra cảm giác thiếu thiết thực và yêu thương từ phía cha mẹ.
• Thứ tự trong gia đình: Trong nền văn hóa Việt Nam, vị trí và trách nhiệm của từng đứa con trong gia đình thường được xác định theo thứ tự. Con cả thường được giao trọng trách chăm sóc và giúp đỡ bố mẹ, trong khi con út thường được coi là cần được bảo vệ và chăm sóc nhiều hơn. Sự phân chia công việc và trách nhiệm như vậy có thể tạo ra sự bất công và thiên vị trong gia đình.
• Quan niệm về nam và nữ: Một số gia đình vẫn giữ vững quan niệm truyền thống về vai trò của nam và nữ trong xã hội. Nam giới thường được coi là kế thừa gia truyền và có nhiều quyền lợi hơn so với nữ giới. Điều này có thể dẫn đến việc cha mẹ ưu ái và đối xử tốt hơn với con trai, trong khi con gái thường bị coi thường và ít được chú ý hơn.
• Năng lực và tính cách của từng trẻ: Lý do dẫn đến thiên vị trong gia đình là gì? Cha mẹ thường có xu hướng yêu thương và ưu ái những đứa con có ngoại hình đẹp, học giỏi và ngoan ngoãn hơn. Trong khi đó, những đứa trẻ có tính cách hướng nội và ít nói thường bị bỏ qua và không được chăm sóc như những đứa con khác.
• Ngoài ra, cũng có trường hợp một số trẻ cảm thấy bị đối xử bất công mặc dù thực tế không phải như vậy. Khi có em bé mới, cha mẹ thường dành nhiều thời gian hơn cho việc chăm sóc em bé mới sinh, dẫn đến việc ít thời gian hơn dành cho các con lớn hơn. Sự thay đổi này có thể khiến cho trẻ hiểu lầm rằng bố mẹ không yêu thương họ bằng em bé mới sinh. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có cách giáo dục phù hợp và tạo ra một môi trường gia đình đầy đủ yêu thương và quan tâm đối với mỗi thành viên.

Thiên vị trong gia đình gây ra những tác hại gì?

Tác động của sự thiên vị của cha mẹ đối với con cái vô cùng to lớn. Dưới đây là những hậu quả tâm lý mà trẻ có thể phải đối mặt khi bị cha mẹ thiên vị:

• Phát triển tính cách bướng bỉnh, chống đối: Khi trẻ cảm nhận được sự thiên vị và sự không công bằng từ cha mẹ, trẻ có thể phản ứng bằng cách phát triển tính cách bướng bỉnh và chống đối. Sự tức giận và khó chịu khi thấy bản thân bị đối xử không công bằng làm cho trẻ trở nên nổi loạn, rối loạn nhân cách và khó kiểm soát.
• Giảm lòng tự trọng: Bị thiên vị khiến trẻ cảm thấy mất tự tin và tự giác. Trẻ có thể cảm thấy không xứng đáng được yêu thương và tôn trọng, điều này làm suy giảm lòng tự trọng và tự tin của trẻ.
• Ganh ghét anh chị em ruột: Tác hại của thiên vị trong gia đình là gì? Sự thiên vị của cha mẹ có thể làm cho tình cảm giữa các con trong gia đình bị rạn nứt. Trẻ bị thiên vị có thể ganh ghét anh chị em mình và không còn tạo ra mối quan hệ tốt đẹp với nhau.
• Xa cách với gia đình: Trẻ cảm thấy xa lạ và không thoải mái trong gia đình khi bị đối xử không công bằng. Trẻ trở nên khép kín và tránh xa các thành viên trong gia đình, tạo ra khoảng cách tình cảm không mong muốn.
• Gia tăng các vấn đề tâm lý: Sự thiên vị gây ra các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm, stress và rối loạn hành vi ở trẻ. Những vấn đề này ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm lý và cảm xúc của trẻ.

Làm thế nào để cải thiện việc thiên vị trong gia đình?

Nếu cha mẹ nhận ra rằng họ đã thiên vị con cái quá mức, điều quan trọng là phải thay đổi để khắc phục những tổn thương đã gây ra. Việc điều chỉnh sự thiên vị kịp thời sẽ giúp cho trẻ hồi phục từ những rối loạn tâm lý và cảm thấy gần gũi hơn với các thành viên khác trong gia đình. Vậy, biện pháp điều chỉnh thiên vị trong gia đình là gì?

Lời khuyên cho cha mẹ

Thay vì chỉ nói những lời trống rỗng, cha mẹ hãy thực hiện hành động cụ thể để chứng minh điều này.

• Chia sẻ yêu thương và quan tâm một cách đồng đều giữa các con sẽ giúp cho tất cả trẻ phát triển tốt hơn.
• Khi có thành viên mới trong gia đình, hãy dành thời gian để giải thích cho trẻ hiểu về lý do mà bố mẹ phải chăm sóc em bé nhiều hơn. Đồng thời, khuyến khích trẻ tham gia vào quá trình chăm sóc em bé để họ hiểu được trách nhiệm và tình yêu thương.
• Tránh so sánh trẻ với nhau, đặc biệt là khi trẻ không có những phẩm chất nổi bật như anh chị em. Hãy khuyến khích và khen ngợi trẻ theo cách tích cực dựa trên nỗ lực của họ.
• Khi trẻ có hành vi phản đối, hãy kiên nhẫn lắng nghe và tìm hiểu nguyên nhân. Tránh trách móc quá mức và cung cấp hỗ trợ để giúp trẻ hiểu được cách hành xử đúng đắn.

Biện pháp dành cho trẻ

Có một số biện pháp mà trẻ có thể thực hiện để giải quyết tình huống khi bị cha mẹ thiên vị:

• Hãy thẳng thắn trò chuyện với cha mẹ nếu cảm thấy bị thiên vị. Đôi khi, việc này có thể giúp cha mẹ nhận ra và điều chỉnh hành vi của họ.
• Nếu không thể thỏa hiệp với cha mẹ, hãy tìm sự hỗ trợ từ người khác như giáo viên, bạn bè hoặc người thân. Sự động viên và chia sẻ từ người khác có thể giúp trẻ cảm thấy không cô đơn và có động lực hơn.
• Hãy tránh tự ti và mặc cảm về bản thân. Thay vào đó, tập trung vào việc phát triển bản thân và tìm kiếm niềm vui từ những hoạt động mà mình yêu thích.
• Nếu cảm thấy gia đình không phải là môi trường lý tưởng, hãy tìm sự hỗ trợ từ người khác và nếu cần, tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia tâm lý.

Như vậy, Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ những thông tin quan trọng về vấn đề thiên vị trong gia đình là gì? Hy vọng rằng thông điệp này sẽ giúp các bậc cha mẹ nhận ra vấn đề, từ đó tạo ra được một môi trường sống công bằng cho trẻ, nơi mà tất cả các thành viên đều được đối xử bình đẳng và yêu thương.