Thiếu vitamin C gây bệnh gì? Những dấu hiệu đang thiếu vitamin C

Rất nhiều người chỉ quan tâm đến việc bổ sung vitamin C khi cảm thấy mệt mỏi hay dễ bị cảm cúm nhưng ít ai biết rõ rằng thiếu hụt vitamin C gây bệnh gì và nguy hiểm ra sao. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những bệnh lý và triệu chứng điển hình khi thiếu vitamin C, cũng như cách bổ sung hợp lý để bảo vệ sức khỏe mỗi ngày.

Thiếu vitamin C gây bệnh gì?

Khi cơ thể rơi vào tình trạng thiếu hụt vitamin C trong thời gian dài, nhiều bệnh lý nguy hiểm có thể xuất hiện. Cụ thể:

Còi xương

Còi xương hay còn gọi là scorbut là bệnh lý nổi bật nhất khi cơ thể rơi vào tình trạng thiếu vitamin C trầm trọng. Triệu chứng của bệnh scorbut thường xuất hiện sau vài tháng thiếu hụt vitamin C, bao gồm:

• Chảy máu chân răng, lợi sưng đỏ, răng lung lay.
• Da dễ bầm tím, vết thương lâu lành, do mạch máu yếu và khả năng tổng hợp collagen suy giảm.
• Đau nhức xương khớp, mệt mỏi, suy nhược khiến người bệnh khó vận động.
• Trẻ em thiếu vitamin C kéo dài có thể chậm phát triển thể chất, biến dạng xương.

Các bệnh về mắt

Một tác hại ít người ngờ tới của việc thiếu vitamin C chính là ảnh hưởng đến sức khỏe đôi mắt. Vitamin C vốn là chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ các mô mắt khỏi gốc tự do và tham gia vào quá trình tái tạo mô. Người bị thiếu vitamin C thường gặp phải:

• Khô mắt, cảm giác cộm rát, nhìn mờ.
• Xuất huyết dưới kết mạc, mạch máu nhỏ trong mắt dễ vỡ gây đỏ mắt.
• Viêm màng cứng mắt, đau nhức và nhạy cảm với ánh sáng.
• Trường hợp nặng có thể gây teo và phù gai thị, dẫn đến suy giảm thị lực, thậm chí mù lòa nếu kéo dài.

Gan nhiễm mỡ không do rượu

Gần đây, nhiều nghiên cứu đã cho thấy mối liên hệ giữa việc thiếu vitamin C và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Vitamin C tham gia vào quá trình chuyển hóa cholesterol và chất béo. Khi cơ thể thiếu hụt, gan không thể phân giải chất béo hiệu quả, dẫn đến tình trạng tích tụ mỡ. Người mắc gan nhiễm mỡ do thiếu vitamin C có thể gặp phải:

• Cảm giác đầy bụng, khó tiêu, mệt mỏi.
• Gan to, chức năng gan suy giảm, dễ dẫn đến viêm gan.
• Nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan nếu không kiểm soát.

Bệnh thấp khớp

Vitamin C giữ vai trò trong việc sản xuất collagen – thành phần quan trọng của sụn, dây chằng và mô liên kết trong khớp. Thiếu vitamin C lâu ngày khiến xương khớp dễ bị tổn thương, dẫn đến:

• Đau nhức khớp kéo dài, đặc biệt khi vận động.
• Xuất huyết dưới xương, làm khớp sưng đau bất thường.
• Sụn khớp yếu, dễ bị thoái hóa, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.

Nếu không khắc phục, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm khớp mạn tính, làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống.

Dấu hiệu cho thấy cơ thể đang thiếu hụt vitamin C

Sự thiếu hụt vitamin C thường không biểu hiện ngay lập tức mà thường xuất hiện sau 8 – 12 tuần nếu cơ thể không được cung cấp đủ dưỡng chất này. Các triệu chứng không chỉ gây khó chịu mà còn được coi là biểu hiện của bệnh lý nếu kéo dài. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình ở người lớn và trẻ em:

Biểu hiện thiếu vitamin C ở người lớn

Người lớn thiếu hụt vitamin C sẽ xuất hiện những biểu hiện như:

• Mệt mỏi, dễ cáu kỉnh: Người lớn khi thiếu vitamin C thường cảm thấy cơ thể suy nhược, kiệt sức, mất năng lượng trong công việc và sinh hoạt. Tâm trạng cũng trở nên dễ cáu gắt, kém tập trung, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
• Đau nhức cơ và khớp: Thiếu vitamin C làm suy giảm quá trình tổng hợp collagen. Hậu quả là người bệnh có thể bị đau nhức cơ, khớp mơ hồ, kèm theo giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Chảy máu bất thường: Một trong những dấu hiệu rõ ràng là chảy máu dưới da, đặc biệt quanh nang lông hoặc xuất hiện các vết bầm tím. Ngoài ra, còn có thể gặp tình trạng xuất huyết quanh lợi và khớp, khiến cơ thể đau nhức và yếu ớt hơn.
• Vấn đề về răng và nướu: Thiếu vitamin C khiến nướu sưng đỏ, tím tái và mềm xốp, dễ chảy máu khi ăn uống hoặc chải răng. Về lâu dài, răng cũng lung lay và dễ rụng do mất liên kết chắc chắn với nướu.
• Da khô, tóc dễ gãy rụng: Người bệnh thường thấy tóc trở nên khô, xơ rối, dễ gãy và có hình dạng cong quăn như nút chai. Đồng thời, da trở nên khô ráp, bong vảy và kém đàn hồi, làm giảm thẩm mỹ và sức khỏe da liễu.
• Phù chân: Sự thiếu hụt vitamin C có thể khiến chất lỏng tích tụ ở chi dưới, gây phù chân, cảm giác nặng nề và khó vận động.
• Thiếu máu: Vitamin C có vai trò hỗ trợ hấp thu sắt. Khi thiếu hụt, cơ thể dễ rơi vào tình trạng thiếu máu, dẫn đến da xanh xao, chóng mặt, mệt lả.
• Nhiễm trùng và vết thương lâu lành: Người thiếu vitamin C thường có sức đề kháng yếu, dễ mắc bệnh nhiễm trùng. Vết thương, vết cắt trên da lâu lành hơn bình thường, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nặng.
• Bất thường ở móng tay: Móng tay xuất hiện các dấu hiệu lạ như xuất huyết nhỏ, mảng trắng hoặc móng tay lõm hình thìa (koilonychia). Đây cũng là chỉ báo cơ thể đang thiếu vitamin C.
• Triệu chứng giai đoạn muộn: Nếu tình trạng thiếu hụt vitamin C không được khắc phục, cơ thể có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như vàng da, tan máu, co giật, phù toàn thân, thậm chí đe dọa đến tính mạng.

Biểu hiện thiếu vitamin C ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thiếu vitamin C thường sẽ có biểu hiện:

• Quấy khóc, cáu gắt: Trẻ sơ sinh thiếu vitamin C thường hay quấy khóc, dễ cáu kỉnh, thậm chí đau khi cử động. Đây là dấu hiệu sớm dễ nhận thấy.
• Chậm tăng cân: Một trong những biểu hiện rõ ràng là trẻ chậm tăng cân hoặc không đạt mốc cân nặng theo độ tuổi dù chế độ ăn uống bình thường.
• Rối loạn phát triển xương: Vitamin C đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành xương. Thiếu hụt kéo dài khiến trẻ có nguy cơ mắc còi xương, chậm mọc răng, dễ chảy máu và có thể bị thiếu máu.

Cách bổ sung vitamin C an toàn và hiệu quả

Để phòng ngừa tình trạng thiếu hụt, việc bổ sung vitamin C đúng cách là điều vô cùng quan trọng. Dưới đây là những nguyên tắc giúp bạn bổ sung an toàn:

Ưu tiên nguồn vitamin C từ thực phẩm tự nhiên

Hãy ưu tiên việc cung cấp vitamin C cho cơ thể từ các sản phẩm từ tự nhiên bằng cách:

• Các loại trái cây giàu vitamin C: Cam, quýt, chanh, bưởi, kiwi, dâu tây,…
• Rau củ xanh: Ớt chuông, súp lơ xanh, cải xoăn, rau bina, cà chua,…

Thực phẩm này không chỉ bổ sung vitamin C mà còn cung cấp chất xơ và nhiều dưỡng chất khác.

Sử dụng viên uống vitamin C khi cần thiết

Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng viên bổ sung, đặc biệt với người có bệnh nền hoặc phụ nữ mang thai. Ngoài ra, không tự ý dùng liều cao kéo dài vì có thể gây sỏi thận, rối loạn tiêu hóa.

Lựa chọn liều lượng phù hợp

Người trưởng thành cần khoảng 65 – 90 mg vitamin C/ngày, tối đa không quá 2000 mg/ngày. Trong khi đó, trẻ em, phụ nữ mang thai và cho con bú sẽ có nhu cầu khác nhau, nên tuân theo hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Kết hợp chế độ ăn cân bằng và lối sống lành mạnh

Chế độ ăn và lối sống ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe tổng thể. Hãy:

• Ăn đa dạng, thêm nhiều rau quả tươi vào chế độ ăn uống hàng ngày, hạn chế đồ ăn nhanh.
• Ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên để tăng cường hấp thu và sử dụng vitamin C hiệu quả.

Qua bài viết, chúng ta đã có lời giải cho thắc mắc “Thiếu vitamin C gây bệnh gì?” cũng như những biểu hiện điển hình khi cơ thể không được cung cấp đủ dưỡng chất này. Để bảo vệ cơ thể, bạn nên bổ sung vitamin C hàng ngày thông qua chế độ ăn giàu rau củ quả, kết hợp lối sống khoa học. Trong trường hợp cần thiết, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng viên uống bổ sung để đảm bảo an toàn và hiệu quả.