Thuốc PrEP là gì? Cách sử dụng và tác dụng phụ của PrEP

PrEP đang là một phương pháp phòng tránh lây nhiễm HIV hiệu quả được nhiều người lựa chọn. Đối với những ai có nguy cơ mắc bệnh cao như người thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân thì việc dùng thuốc là cần thiết. Vậy thuốc PrEP là gì? Hiệu quả ra sao?

Thuốc PrEP là gì? 

Đối với căn bệnh chưa có thuốc đặc trị như HIV thì cả thế giới hiện nay vẫn đang phải dè chừng. Nhiều nghiên cứu khoa học quốc tế đã được tiến hành nhưng kết quả vẫn chưa thể tìm ra được công thức chữa trị dứt điểm HIV. Người ta chỉ có thể tạo ra một số loại thuốc có tác dụng hỗ trợ điều trị HIV và dự phòng lây nhiễm cho những người khác. Và hiện nay, PrEP đang là loại thuốc được Bộ Y tế của nhiều nước cho phép dùng với mục đích hạn chế khả năng lây nhiễm HIV ra cộng đồng.

 Thuốc Pre-Exposure Prophylaxis

Vậy thuốc PrEP là gì? PrEP là viết tắt của Pre-Exposure Prophylaxis có nghĩa là tự phòng trước phơi nhiễm. Dự phòng ở đây còn có nghĩa là sự ngăn chặn, kiểm soát quá trình lây lan của virus HIV. Như vậy ta có thể thấy PrEP giữ vai trò quan trọng trong việc phòng chống lây nhiễm HIV với đối tượng dễ bị phơi nhiễm virus HIV. PrEP có tác dụng phòng chống lây bệnh bằng cách ngăn chặn sự xâm nhập của virus HIV trong cơ thể. Thuốc là sự kết hợp của Emtricitabine 200mg và Tenofovir Disoproxil Fumarate 300mg, đây là 2 dược phẩm có thể kháng virus, được điều chế dưới dạng viên nén.

Tuy vậy, người dùng thuốc PrEP cũng không thể coi những loại thuốc này như một loại vacxin được vì khi tiêm vacxin có nghĩa hệ miễn dịch của cơ thể có khả năng phòng chống nhiễm trùng trong thời gian dài, còn thuốc PrEP thì người dùng phải uống liên tục mỗi ngày để phòng lây nhiễm HIV. Điều này cũng có nghĩa là khi người dùng dừng sử dụng thuốc, cơ thể sẽ không còn khả năng chống lại virus HIV.

Đối tượng nên dùng PrEP và không nên dùng PrEP

Chúng ta đã hiểu rõ thuốc PrEP là gì, bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu xem ai nên dùng loại thuốc kháng virus này sẽ giúp đạt hiệu quả cao nhất. Theo như khuyến cáo của Bộ Y tế thì thuốc PrEP đã được chứng minh mang lại hiệu quả cao với 3 nhóm đối tượng sau đây:

• Nam thuộc nhóm quan hệ tình dục đồng giới (MSM) và người chuyển giới nữ (TGW).
• Người dùng (tiêm chích) chất ma túy.
• Bạn tình chưa điều trị ART hoặc điều trị ít hơn 6 tháng (tải lượng HIV còn trên 200 bản sao/ml).

Mặc dù sử dụng PrEP có hiệu quả cao và an toàn, nhưng những người sau đây không dùng được PrEP:

Với PrEP dùng hàng ngày:

• Người dương tính HIV.
• Người mắc bệnh lý về thận. 
• Người có dấu hiệu nhiễm HIV cấp hoặc có khả năng mới nhiễm HIV. 
• Người bị dị ứng hoặc có chống chỉ định với bất kỳ loại thuốc nào trong phác đồ PrEP.
• Người có cân nặng dưới 35 kg.
• Người phơi nhiễm HIV trong vòng 72 giờ qua. 
• Nếu chỉ có một bạn tình, xét nghiệm tải lượng HIV đang điều trị ARV <200 bản sao/ml và tuân thủ điều trị tốt.

Với PrEP uống theo tình huống, PrEP cũng không phù hợp với:

• Phụ nữ hoặc người chuyển giới nữ. 
• Chuyển giới nam quan hệ tình dục bằng âm đạo. 
• Nam quan hệ tình dục với nữ qua đường âm đạo/hậu môn. 
• Người bị viêm gan B mạn tính.
• Người tiêm chích ma túy.

Cách sử dụng thuốc PrEP

Sau khi tìm hiểu xem PrEP là gì cũng như ai nên dùng thì chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp về cách sử dụng thuốc PrEp hằng ngày. Đối với thuốc PrEP uống hàng ngày, mỗi ngày người dùng sẽ uống một viên, có thể uống trước hoặc sau khi ăn. Người dùng nên uống vào một thời điểm nhất định để tạo thói quen uống thuốc đều đặn. Nếu quên liều thì cần uống ngay khi nhớ nhưng không được uống quá 2 liều trong 24 giờ.

Thuốc PrEP không tương tác với đa số các thuốc khác nên vẫn an toàn khi uống cùng với nhau. Các thử nghiệm về PrEP đã được tiến hành ở châu Phi, châu Á, châu Âu, Bắc Mỹ và Nam Mỹ cho thấy thuốc đạt hiệu quả cao sau những thử nghiệm lâm sàng trên nhóm nam có quan hệ tình dục đồng giới, chuyển giới nữ, người dị tính và cả những người tiêm chích ma túy. 

Cách sử dụng thuốc PrEP

Thế nhưng để thuốc PrEP có thể phát huy được tối đa hiệu quả, người uống phải tuân thủ việc uống thuốc mỗi ngày và đúng giờ. Nếu dùng đúng, đều đặn và đủ có thể phòng lây nhiễm HIV lên đến trên 90% ở những ai có nguy cơ cao lây nhiễm HIV. 

Tác dụng phụ của thuốc PrEP là gì?

PrEP được chứng mình là rất an toàn, không có tác dụng phụ đối với 90% người sử dụng. Chỉ có khoảng 10% người dùng gặp một số tác dụng phụ nhẹ, thoáng qua lúc đầu, chẳng hạn như: Tiêu chảy, chán ăn, buồn nôn, đau quặn bụng hoặc đầy hơi. Các tác dụng phụ thường kéo dài khoảng vài ngày hay vài tuần, nhưng thường không quá 1 tháng và cũng không cần ngừng PrEP. Đặc biệt, phương pháp này cũng được cho là an toàn với hầu hết người dùng, bao gồm cả phụ nữ mang thai và cho con bú. 

Tác dụng phụ của PrEP

Một số tác dụng phụ hiếm gặp hơn như biến chứng bệnh lý về thận cũng có thể xuất hiện ở số ít người sử dụng. Tuy vậy cho dù triệu chứng nặng hay nhẹ, nếu không có dấu hiệu thuyên giảm, người dùng cần liên hệ với bác sĩ, đi kiểm tra sức khỏe tại các trung tâm y tế.

Địa chỉ mua thuốc PrEP? 

Sau khi đã tìm hiểu về các thông tin như PrEP là gì, dành cho ai, hiệu quả ra sao thì ắt hẳn mọi người cũng muốn biết hiện nay nơi nào cung cấp PrEP chính hãng. Hiện nay PrEP đang được cung cấp tại 27 tỉnh, thành phố lớn trên toàn quốc, với tác dụng của PrEP, Bộ Y tế dự kiến sẽ triển khai biện pháp điều trị dự phòng ra tất cả các tỉnh, thành phố khắp cả nước trong thời gian tới.

Bài viết này đã cung cấp những điều cần biết về thuốc PrEP là gì, hiệu quả cũng như các tác dụng phụ. Nếu thấy có các triệu chứng bất thường, người dùng nên đến ngay các trung tâm y tế, bệnh viện để được kiểm tra.

 Phương Nhi

Nguồn tham khảo: Dieutrihiv