Trẻ bị viêm mũi họng có nên dùng kháng sinh không? Lưu ý khi dùng

Viêm mũi họng thường được gây ra chủ yếu bởi virus, phần còn lại là do vi khuẩn hoặc các nguyên nhân khác. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà các cách điều trị bệnh cho trẻ sẽ khác nhau, trong đó có kháng sinh. Bài viết này sẽ gửi đến bố mẹ thông tin để giải đáp thắc mắc trẻ bị viêm mũi họng có nên dùng kháng sinh không và cần lưu ý gì khi sử dụng kháng sinh cho bé.

Trẻ bị viêm mũi họng có nên dùng kháng sinh không?

Theo nghiên cứu, có 70 - 80% nguyên nhân trẻ nhỏ bị viêm mũi họng là do virus. Những trường hợp còn lại có nguyên nhân là vi khuẩn, chủ yếu là liên cầu khuẩn gây bệnh.

Trẻ nhỏ rất dễ bị viêm mũi họng do nhiều nguyên nhân. Trong đó, thuốc kháng sinh chỉ được dùng khi bệnh viêm mũi họng xuất phát do nguyên nhân từ vi khuẩn hoặc trẻ bị bội nhiễm vi khuẩn. Nghĩa là ban đầu trẻ có thể bị viêm mũi họng do virus nhưng không được tiếp nhận điều trị kịp thời hoặc điều trị sai cách dẫn đến bội nhiễm. Khi đó, bé sẽ bị nhiễm cả virus và vi khuẩn. Việc điều trị kháng sinh cho trẻ bị viêm mũi họng lúc này là cần thiết.

Thuốc kháng sinh cho bé viêm mũi họng được chỉ định khi đã xác định chắc chắn nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn. Nếu bố mẹ chưa chắc chắn thì đừng tự ý dùng kháng sinh chó bé. Để xác định được nguồn gốc của bệnh và có cách điều trị hợp lý, phụ huynh cần đưa con đến bác sĩ chuyên khoa thăm khám để được chẩn đoán và kê toa thuốc phù hợp.

Thuốc kháng sinh không được dùng để điều trị bệnh do virus. Có thể thấy được, cứ 10 bé bị viêm mũi họng thì chỉ có 2 - 3 bé cần dùng kháng sinh điều trị. Số còn lại không cần uống kháng sinh vì bệnh chủ yếu là do virus gây ra. Biện pháp điều trị cho các bé lúc này chủ yếu là điều trị triệu chứng.

Bên cạnh virus, vi khuẩn gây bệnh viêm mũi họng thì trẻ em còn có thể mắc bệnh do một số tác nhân khác không phải nhiễm trùng như khô họng, dị ứng… Thời tiết thay đổi khiến các bệnh lý về đường hô hấp ở trẻ có xu hướng tăng cao. Các bậc phụ huynh không cần thiết phải cho con uống kháng sinh ngay khi mới khởi phát triệu chứng. Cách này vừa tốn kém lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ, trong đó là nguy cơ kháng thuốc, khá nguy hiểm cho cơ thể trẻ về lâu dài.

Các loại thuốc kháng sinh cho trẻ em bị viêm họng

Ngoài thắc mắc trẻ bị viêm mũi họng có nên dùng kháng sinh không thì phụ huynh còn cần tìm hiểu đâu là loại thuốc thích hợp cho bé. Khi chỉ định thuốc kháng sinh cho trẻ em bị viêm họng thì bác sĩ sẽ dựa vào những yếu tố như tác dụng của thuốc đối với vi khuẩn gây bệnh, chi phí, tính an toàn, thời gian dùng, hiệu quả của thuốc. Để chỉ định chính xác, bác sĩ sẽ thăm khám để chẩn đoán loại vi khuẩn gây bệnh, tình trạng bệnh đang mắc như triệu chứng, biến chứng.

Hai loại thuốc kháng sinh được ưu tiên dùng chữa bệnh viêm mũi họng do liên cầu khuẩn gây ra là amoxicillin và penicillin. Trong đó, thuốc amoxicillin có mùi vị dễ chịu, khả năng hấp thu của thuốc tốt hơn nên được dùng nhiều hơn, đặc biệt khi đối tượng sử dụng là trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Hầu như những bệnh nhân mắc viêm mũi họng do vi khuẩn sẽ được điều trị với 2 loại thuốc này, trừ khi không dung nạp với thuốc.

Nếu gặp trường hợp cơ thể không dung nạp thuốc, bác sĩ sẽ chỉ định thay thế amoxicillin và penicillin bằng azithromycin, clarithromycin, clindamycin hay kháng sinh nhóm cephalosporin. Các thuốc kháng sinh này được điều trị chủ yếu qua đường uống nhưng vẫn có trường hợp tiêm bắp với kháng sinh benzathine penicillin 1 lần duy nhất nếu không đáp ứng thuốc hoặc không tuân thủ liều dùng đường uống.

Trong quá trình dùng kháng sinh, bác sĩ sẽ theo dõi tiến triển của bệnh sát sao để thay đổi loại thuốc và liều dùng. Trong trường hợp bệnh nhân không đáp ứng thuốc hoặc có xu hướng bệnh tăng thêm thì hãy liên hệ với bác sĩ để được điều chỉnh thích hợp.

Lưu ý khi cho trẻ dùng kháng sinh trị viêm mũi họng

Đáp án của câu hỏi trẻ bị viêm mũi họng có nên dùng kháng sinh còn phụ thuộc vào liều dùng và cách sử dụng. Bố mẹ cần tham khảo những lưu ý dưới đây để việc uống kháng sinh được an toàn với sức khỏe:

• Không cho con uống thuốc nửa vời, tự ý ngưng thuốc, tăng hoặc giảm liều lượng khi thấy trẻ có dấu hiệu thuyên giảm, hết ho sốt, ăn được ngủ được. Nguyên nhân là kháng sinh chỉ mới làm vi khuẩn yếu đi, không đủ sức gây triệu chứng ồ ạt như ban đầu. Việc dừng thuốc giữa chừng sẽ khiến vi khuẩn dần khỏe lại, kháng kháng sinh khiến trẻ nhiễm bệnh nặng hơn, lờn thuốc.
• Tuân thủ liều lượng theo đúng chỉ định của bác sĩ. Chỉ uống thuốc đúng thời điểm, đúng liều dùng cho phép, không được lạm dụng thuốc.
• Tuy rằng kháng sinh trị bệnh viêm mũi họng do vi khuẩn gây ra thuộc nhóm penicillin hay amoxicillin chủ yếu lành tính nhưng vẫn có khả năng gây nên tác dụng phụ. Trẻ nhỏ có thể phản ứng với thuốc dẫn đến bị ngứa da, nổi bọng nước, phát ban đỏ, phù mặt miệng, nguy hiểm hơn nữa là khó thở, thở khò khè, khó nuốt.
• Khi phát hiện trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi dùng thuốc, phụ huynh hãy nhanh chóng liên hệ với bác sĩ hoặc nhân viên y tế để được can thiệp kịp thời.
• Dùng kháng sinh trị bệnh trong thời gian dài có thể gây chứng rối loạn tiêu hóa. Dù tác dụng phụ này không nguy hiểm những bệnh nhân vẫn cần theo dõi. Nếu bệnh tình diễn tiến nặng không thể kiểm soát thì cần nhập viện điều trị.
• Đa số các trường hợp bị viêm mũi họng do virus gây ra sẽ tự khỏi từ 1 đến 2 tuần. Phụ huynh hãy chăm sóc trẻ bị viêm mũi họng bằng cách vệ sinh mắt mũi miệng bé với nước muối sinh lý, uống nhiều nước ấm, ăn thực phẩm loãng. Nếu bé ho nhiều, bạn nên đưa bé đi khám để được hướng dẫn dùng thuốc trị ho phù hợp.

Thuốc kháng sinh cần được sử dụng với liều lượng đúng cách và thời gian phù hợp. Hy vọng những chia sẻ trên đã giúp bố mẹ có đầy đủ thông tin để trả lời vấn đề trẻ bị viêm mũi họng có nên dùng kháng sinh không và nên dùng loại thuốc nào. Trẻ có thể gặp phải tác dụng phụ trong quá trình sử dụng nên bố mẹ hãy hỏi ý kiến bác sĩ cẩn thận trước khi cho con uống kháng sinh nhé!

Xem thêm: Những nguyên nhân bị viêm mũi dị ứng?