Trẻ sơ sinh trớ ra nước trong có sao không? Có cần đi khám không?

Giai đoạn đầu sau sinh là thời điểm cơ thể trẻ rất nhạy cảm và có nhiều thay đổi lớn đôi khi khiến cha mẹ lo lắng. Một trong số những hiện tượng có thể xuất hiện ở trẻ sơ sinh là trớ ra nước trong. Liệu tình trạng này xuất phát từ nguyên nhân sinh lý bình thường hay là dấu hiệu bệnh lý? Vậy trẻ sơ sinh trớ ra nước trong có sao không? Đây là nước gì và có cần đưa trẻ đi khám không?

Chất lỏng trong, không màu mà trẻ sơ sinh trớ ra là gì?

Hiện tượng trớ ra nước trong là một tình trạng thường gặp trong những tháng đầu đời của trẻ sơ sinh. Chất lỏng trong như nước mà bé trớ ra có thể là một trong ba loại:

• Trong vòng 24 - 48 giờ sau sinh, trẻ có thể trớ ra một ít dịch ối còn sót lại nếu bị nuốt vào trong quá trình sinh, nhưng hiện tượng này sẽ sớm hết.
• Chất lỏng trong, không màu mà trẻ sơ sinh có thể là dịch được tiết ra trong dạ dày của bé.
• Ở trẻ sơ sinh, tuyến nước bọt hoạt động ngay từ khi sinh ra, và hiện tượng tiết nước bọt tăng thường bắt đầu rõ hơn từ tháng thứ 3 trở đi. Khi lượng nước bọt tiết ra có thể nhiều hơn khả năng nuốt của bé, bé cũng dễ trớ ra nước bọt.
• Đôi khi sữa mẹ hoặc sữa công thức sau khi vào dạ dày đã bị phân giải một phần bởi men tiêu hóa, khi trớ ra có thể không còn màu trắng đục như sữa ban đầu, mà chuyển thành dạng lỏng, trong, không màu.

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh trớ ra nước trong

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ sơ sinh trớ ra nước trong, trong đó phần lớn là do sinh lý bình thường. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp cần được theo dõi kỹ hơn để loại trừ các bất thường về tiêu hóa. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất mà cha mẹ cần nắm rõ:

Hệ tiêu hóa chưa hoàn chỉnh

Về bản chất, trẻ sơ sinh trớ ra nước trong là một dạng trào ngược nhẹ từ dạ dày ra miệng xảy ra khi hệ tiêu hóa của trẻ vẫn còn đang trong quá trình hoàn thiện.

Cơ vòng thực quản – bộ phận có nhiệm vụ ngăn không cho thức ăn trào ngược từ dạ dày lên – vẫn chưa phát triển hoàn thiện. Điều này khiến cho sau mỗi cữ bú, nếu bé nằm xuống hoặc được thay đổi tư thế, sữa hoặc dịch trong dạ dày có thể trào ngược ra ngoài dưới dạng chất lỏng trong suốt hoặc hơi trắng loãng.

Bé nuốt hơi nhiều khi bú

Khi bé bú nhanh, bú vội, hoặc núm ti không vừa miệng, bé sẽ nuốt phải một lượng lớn không khí. Lượng hơi dư này sẽ tích tụ trong dạ dày và gây cảm giác đầy bụng, khó chịu, dẫn đến việc bé ợ hơi và kèm theo một chút nước trong (thường là dịch tiêu hóa hoặc sữa lỏng).

Thay đổi tư thế đột ngột sau bú

Một số cha mẹ có thói quen thay đổi tư thế bồng bế bé ngay sau khi bú xong, ví dụ như nằm bé xuống, ẵm vác vai rồi lại đặt nằm ngang. Những chuyển động này nếu diễn ra quá nhanh sẽ làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến dịch trào ngược lên và trẻ sơ sinh trớ ra nước trong.

Bé bú quá no hoặc bú quá nhanh

Nếu mẹ cho bé bú một lượng lớn sữa trong thời gian ngắn, dạ dày nhỏ bé của trẻ sẽ bị quá tải. Khi đó, phần sữa hoặc dịch dư thừa sẽ bị đẩy ngược ra ngoài, thường dưới dạng dịch lỏng trong suốt, không còn nguyên màu trắng đục như sữa ban đầu vì đã được tiêu hóa một phần.

Trẻ sơ sinh trớ ra nước trong có sao không?

Trẻ sơ sinh hay bị trớ ra nước trong không phải lúc nào cũng đáng lo, tuy nhiên cha mẹ vẫn cần theo dõi sát sao.

Khi nào hiện tượng này là bình thường?

Hiện tượng trớ nước trong được xem là bình thường nếu:

• Bé trớ sau bú, lượng ít, không phun mạnh;
• Trẻ vẫn bú ngoan, ngủ tốt, tăng cân đều, không biểu hiện khó chịu sau khi trớ;
• Không kèm theo các dấu hiệu như sốt, tiêu chảy, ho, quấy khóc kéo dài, mất nước;
• Tình trạng trớ xảy ra thỉnh thoảng, không lặp lại quá thường xuyên trong ngày.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Mặc dù phần lớn trường hợp là vô hại, nhưng có một số dấu hiệu cảnh báo tình trạng nghiêm trọng hơn mà cha mẹ không nên bỏ qua. Bạn hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu:

• Trẻ trớ kèm sốt, tiêu chảy, bú kém hoặc sụt cân;
• Nếu trẻ nôn vọt mạnh sau bú, đặc biệt là trong giai đoạn 2 - 8 tuần tuổi, cần nghĩ đến hẹp môn vị phì đại. Đây là một tình trạng cần khám chuyên khoa tiêu hóa hoặc ngoại nhi để đánh giá và điều trị;
• Trớ kèm ho, thở rít, khò khè, thở nhanh, tím tái có thể liên quan đến viêm phổi hoặc hít dịch vào đường thở;
• Trẻ trớ nhiều hơn 5 - 6 lần/ngày dù đã điều chỉnh tư thế và cách cho bú. Tình trạng trớ kéo dài quá 2 tuần không giảm, ngay cả khi bé đã hơn 3 tháng tuổi;
• Cần cho trẻ đi khám nếu nước trớ có mùi hôi, chuyển màu vàng, xanh, có lẫn máu, trẻ sơ sinh trớ ra dịch nhầy. Đây có thể là dấu hiệu viêm nhiễm hoặc chảy máu đường tiêu hóa.

Để yên tâm hơn, bạn nên ghi chú lại tần suất trớ, lượng trớ, thời điểm xảy ra (trước hay sau bú), và các biểu hiện đi kèm. Việc theo dõi này sẽ rất hữu ích khi cần trao đổi với bác sĩ hoặc đánh giá tình trạng tiêu hóa của bé.

Nếu con bạn có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, bạn không nên chần chừ tự xử lý tại nhà. Việc đưa trẻ đến khám sớm sẽ giúp phát hiện và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Cần làm gì khi trẻ sơ sinh trớ ra nước trong?

Khi trẻ sơ sinh trớ ra nước trong, cha mẹ nên nghiêng đầu bé sang một bên, tốt nhất là bên phải để dịch trớ thoát ra ngoài dễ dàng hơn, giảm nguy cơ sặc và hít phải vào phổi.

Nếu bé đang nằm, cần nhẹ nhàng xoay cả thân người bé sang tư thế nghiêng hoặc bế bé dậy với phần đầu hơi cao hơn ngực. Ngay sau đó, bạn nên dùng khăn sạch để lau cho bé nếu quần áo bị ướt.

Nếu bé vẫn tỉnh táo, bú tốt, da hồng hào và không khó thở, bạn có thể yên tâm trẻ trớ là sinh lý bình thường. Tuy nhiên, nếu bé thở khò khè, tím tái, cong người hoặc mệt mỏi, cha mẹ nên theo dõi thêm và cho trẻ đi khám nếu cần.

Để tránh cho trẻ bị trớ nhiều lần lặp đi lặp lại, sau khi trẻ bú no, mẹ nên giữ đầu và vai bé cao hơn bụng, thường là bế bé dựa vào vai người lớn trong khoảng 10 phút.

Ngoài ra, vỗ ợ hơi cho trẻ sơ sinh sau mỗi cữ bú cũng rất quan trọng nhưng nhiều cha mẹ còn bỏ qua. Bạn nên vỗ lưng nhẹ nhàng cho trẻ bằng lòng bàn tay hoặc các ngón tay khum, tập trung ở vùng giữa hai xương bả vai để giúp bé ợ hơi dễ dàng. Lượng hơi dư thừa được tống ra ngoài sẽ giúp bé nhẹ bụng hơn, giảm trớ rõ rệt.

Hiện tượng trẻ sơ sinh trớ ra nước trong thường là biểu hiện sinh lý phổ biến, không gây nguy hiểm nếu bé vẫn bú tốt, tăng cân đều và không kèm triệu chứng bất thường nào khác. Tuy nhiên, cha mẹ không nên chủ quan nếu tình trạng này kéo dài, kèm theo dấu hiệu mệt mỏi, bú kém, co rút cơ thể hoặc tiêu chảy.

Việc theo dõi sát sao biểu hiện của trẻ trong từng giai đoạn là cách tốt nhất để nhận biết nguy cơ từ sớm. Nếu bạn cảm thấy lo lắng, hãy đưa trẻ đi khám để được bác sĩ tư vấn cách chăm sóc trẻ phù hợp nhất.