U thần kinh ngoại biên: Nguyên nhân và triệu chứng đáng lo ngại

Khối u thần kinh ngoại biên có thể gây chèn ép, mất khả năng dẫn truyền thần kinh gây ra nhiều biến chứng, nguy hiểm nhất là tê liệt. Do đó, triệu chứng bệnh cần được quan tâm để phát hiện bệnh sớm.

U thần kinh ngoại biên là bệnh gì?

Bệnh u thần kinh ngoại biên là hiện tượng tăng trưởng và hình thành các khối u trong hoặc gần các dây thần kinh ngoại biên. Dây thần kinh ngoại biên có nhiệm vụ truyền tín hiệu từ não đến các bộ phận khác của cơ thể, ví dụ như điều khiển các cơ bắp để thực hiện các hoạt động như nuốt, chớp mắt, nhặt đồ, đi lại và các hoạt động khác.

Các khối u thần kinh ngoại biên có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí trong cơ thể. Hầu hết các u thần kinh ngoại biên đều là u lành tính, tức là không phải là ung thư. Tuy nhiên, những khối u này (đặc biệt là khi chúng lớn dần) có thể gây đau đớn, tổn thương thần kinh và gây mất chức năng tại vùng bị ảnh hưởng.

Tìm hiểu về một số loại u thần kinh ngoại biên

Dưới đây là một số loại u thần kinh ngoại biên mà người bệnh có thể gặp phải, bao gồm:

U dây thần kinh thính giác

Đây là một loại u lành tính phát triển trên dây thần kinh tiền đình, không phải là ung thư. U này ảnh hưởng đến thính giác và cân bằng do tác động trực tiếp lên nhánh của dây thần kinh. U dây thần kinh thính giác có thể gây áp lực và dẫn đến mất thính giác, ù tai và vấn đề về sự thăng bằng. 

Thường thì loại u này phát triển chậm từ các tế bào shwann bao phủ dây thần kinh tiền đình. Rất hiếm khi nó phát triển nhanh và lớn đủ để gây áp lực lên não và ảnh hưởng đến các chức năng quan trọng khác.

U bao thần kinh ngoại biên ác tính

Đây là một loại u thần kinh ngoại biên hiếm gặp, bắt đầu phát triển từ niêm mạc của dây thần kinh. Cụ thể, u bao thần kinh ngoại biên ác tính xuất hiện trên các dây thần kinh chạy từ tủy sống ra các phần khác của cơ thể. 

U này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong cơ thể, nhưng thường xảy ra sâu trong các mô của thân, chân và cánh tay. U bao thần kinh ngoại biên ác tính thường gây đau và yếu tại nơi xuất hiện.

U xơ thần kinh

U xơ thần kinh là một loại u thần kinh ngoại biên xuất hiện dưới da hoặc trên da. Loại u này có thể phát triển trên dây thần kinh chính hoặc dây thần kinh phụ ở bất kỳ vị trí nào. U xơ thần kinh thường hình thành ở trung tâm của dây thần kinh và đôi khi xuất phát từ nhiều bó dây thần kinh (gọi là u xơ thần kinh dạng đám rối). 

Bệnh nhân có thể có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng. Người bệnh có thể gặp đau và tê ở vùng bị ảnh hưởng khi u chèn ép vào dây thần kinh hoặc phát triển bên trong chúng. Rất ít khi u xơ thần kinh trở thành ung thư.

U desmoid

U desmoid cũng là một loại u thần kinh ngoại biên. Nó là sự tăng trưởng mô liên kết, không phải là ung thư, thường xuất hiện ở chân, cánh tay và bụng. U desmoid còn được gọi là u xơ tích cực. 

Một số u desmoid phát triển chậm và không cần điều trị ngay lập tức, trong khi số khác phát triển nhanh chóng và cần phải được xử lý bằng phẫu thuật, hóa trị, xạ trị hoặc dùng thuốc. U desmoid không được coi là ung thư vì nó không lan sang các vùng khác trong cơ thể, nhưng nó có thể trở nên nguy hiểm và hoạt động tương tự của một u ác tính.

Triệu chứng u dây thần kinh ngoại biên

Khối u ở các vùng thần kinh ngoại biên có thể ảnh hưởng trực tiếp đến dây thần kinh hoặc tạo áp lên các mạch máu, dây thần kinh hoặc mô xung quanh, gây ra các triệu chứng liên quan. Khi khối u phát triển, khả năng gây ra triệu chứng cũng tăng lên, tuy nhiên, kích thước của khối u không phải lúc nào cũng quyết định mức độ ảnh hưởng. 

Các triệu chứng của bệnh khối u thần kinh ngoại biên sẽ khác nhau tùy thuộc vào vị trí của khối u và các mô bị ảnh hưởng, bao gồm:

• Sự hình thành cục hoặc sưng dưới da.
• Cảm giác tê, ngứa hoặc đau.
• Vùng bị ảnh hưởng trở nên yếu đi hoặc mất chức năng.
• Mất thăng bằng hoặc chóng mặt.

Nguyên nhân u thần kinh ngoại biên

Nguyên nhân xuất hiện của các khối u thần kinh ngoại biên vẫn chưa được hiểu rõ trong hầu hết các trường hợp. Tuy nhiên, có một số loại u dây thần kinh ngoại biên liên quan đến các hội chứng di truyền đã được xác định, như bệnh u xơ thần kinh (loại 1 và 2). Một số khối u thần kinh ngoại biên khác có thể phát triển do các thay đổi trong gen. Sự xuất hiện của bệnh u dây thần kinh ngoại biên thường phổ biến hơn ở những người có các yếu tố rủi ro sau đây:

• Schwannomatosis và neurofibromatosis (loại 1, 2): Trong những rối loạn này, các khối u phát triển trên hoặc gần dây thần kinh và thường có nhiều khối u (không phải ung thư). Triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí xuất hiện của các khối u.
• Tiền sử điều trị bức xạ: Một số người tiếp xúc với bức xạ có nguy cơ cao hơn người bình thường để phát triển các khối u dây thần kinh ngoại biên trong một thời gian dài sau đó.

Biến chứng của bệnh lý u thần kinh ngoại biên

Các khối u thần kinh ngoại biên có thể gây áp lực lên dây thần kinh và mạch máu, tiềm ẩn nguy cơ gây ra một số biến chứng. Một số biến chứng có thể tồn tại vĩnh viễn và đặc trưng bao gồm:

• Tình trạng yếu và tê trong vùng bị ảnh hưởng.
• Mất chức năng của vùng bị áp lực.
• Rối loạn cân bằng.
• Cảm giác đau.

Tổng kết lại, u thần kinh ngoại biên là một bệnh lý cần được chú trọng. Việc chẩn đoán sớm, điều trị thích hợp và chăm sóc đúng cách sẽ giúp giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của những người bị u thần kinh ngoại biên.

Xem thêm: U bao thần kinh ngoại vi ác tính: Triệu chứng, cách điều trị