Vắc xin đông khô là gì? Ưu và nhược điểm của nhóm vắc xin này

Vắc xin đông khô là dạng vắc xin được sản xuất theo kỹ thuật đông khô hiện đại giúp quá trình bảo quản vắc xin đảm bảo chất lượng ổn định hơn. Tuy nhiên, nhóm vắc xin này có những ưu điểm và nhược điểm riêng biệt.

Vắc xin đông khô là gì?

Vắc xin đông khô là một dạng vắc xin được sản xuất theo kỹ thuật đông khô, loại bỏ nước trong sản phẩm và đặt trong môi trường chân không. Phương pháp này không chỉ giúp vắc xin duy trì tính ổn định mà còn tăng thời gian sử dụng và giảm thiểu tác động của nhiệt độ trong quá trình bảo quản. Công nghệ đông khô được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực dược phẩm nhằm tối ưu hóa điều kiện bảo quản, từ đó giúp đảm bảo hiệu quả của vắc xin.

Lịch sử của vắc xin đông khô bắt đầu từ năm 1909 khi phương pháp này lần đầu tiên được áp dụng cho vắc xin phòng đậu mùa. Trong suốt những năm 40 của thế kỷ XIX, công nghệ khử nước đã tiến bộ đáng kể, cho phép sản xuất vắc xin phòng lao BCG và vắc xin đậu mùa ở dạng bột khô đa liều.

Những vắc xin này đã được phân phối rộng rãi ở nhiều quốc gia, mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe cộng đồng. Đến năm 1950, TS Collier, một nhà khoa học người Anh, đã hoàn thiện phương pháp đông khô vắc xin, đồng thời điều chỉnh để có thể áp dụng cho nhiều loại vắc xin khác nhau trên quy mô lớn trong các phòng thí nghiệm trên thế giới.

Nhờ công nghệ đông khô, các loại vắc xin có thể được bảo quản và vận chuyển dễ dàng hơn, đặc biệt là ở những khu vực có điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí lưu trữ, vận chuyển mà còn đảm bảo vắc xin luôn ở trạng thái tốt nhất khi đến tay người sử dụng. Công nghệ này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nguồn cung cấp vắc xin ổn định, chất lượng trên toàn cầu, đặc biệt là trong các chiến dịch tiêm chủng lớn.

Ưu và nhược điểm của vắc xin đông khô

Vắc xin đông khô là một công nghệ quan trọng trong lĩnh vực y tế, mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng phải đối mặt với những thách thức riêng. Ưu điểm nổi bật của vắc xin đông khô là tính ổn định về nhiệt độ.

Được sản xuất ở dạng bột đặt trong môi trường chân không, vắc xin đông khô ít nhạy cảm hơn so với các loại vắc xin dạng lỏng khi phải chịu đựng biến động nhiệt độ. Điều này không chỉ giúp duy trì hiệu quả của vắc xin mà còn tiết kiệm chi phí bảo quản và vận chuyển, đặc biệt là trong các khu vực có điều kiện môi trường khắc nghiệt.

Thời hạn sử dụng kéo dài cũng là một lợi thế quan trọng của vắc xin đông khô. Nhờ vào công nghệ đông khô, vắc xin có thể được lưu trữ lâu hơn mà vẫn giữ được hiệu quả. Điều này rất quan trọng trong việc quản lý nguồn cung vắc xin, chuẩn bị sẵn sàng cho các tình huống khẩn cấp như đại dịch.

Tuy nhiên, vắc xin đông khô cũng đối diện với một số nhược điểm. Trong quá trình đông khô, các yếu tố như thay đổi pH, sự tiếp xúc giữa môi trường khác nhau cũng như mất lớp vỏ hydrat có thể ảnh hưởng đến độ ổn định của vắc xin.

Điều này có thể dẫn đến kết tủa protein gây giảm hiệu lực của vắc xin. Để giảm thiểu những vấn đề này, các nhà sản xuất thường bổ sung các tá dược như đường, polymer, chất độn vào nền thủy tinh để cố định kháng nguyên. Những chất này giúp duy trì tính ổn định của vắc xin trong quá trình đông khô, đồng thời kéo dài thời gian sử dụng của sản phẩm.

Đối tượng chống chỉ định vắc xin đông khô

Trước tiên, đối tượng có phản ứng quá mẫn với thành phần của vắc xin cần cân nhắc cẩn thận trước khi quyết định tiêm chủng. Những người có tiền sử phản ứng quá mẫn hoặc dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin nên hoãn tiêm chủng, được khám bởi bác sĩ để xác định liệu có thể tiêm vắc xin thay thế không.

Thứ hai, những người đang mắc bệnh nặng hoặc đang hồi phục sau phẫu thuật cũng không nên tiêm vắc xin đông khô. Việc tiêm chủng trong tình trạng này có thể ảnh hưởng đến quá trình hồi phục, đồng thời làm gia tăng nguy cơ biến chứng.

Cuối cùng, phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú cũng là một nhóm đối tượng cần đặc biệt quan tâm. Trước khi tiêm vắc xin đông khô, phụ nữ trong thời gian thai sản cần được bác sĩ khám sàng lọc cẩn thận để đưa ra quyết định có nên tiêm chủng hay không, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và em bé.

Phản ứng phụ có thể gặp sau tiêm

Cũng giống như tất cả các loại thuốc và các loại vắc xin khác, người được tiêm vắc xin đông khô cũng có thể gặp phải các tác dụng phụ. Tùy vào thể trạng, cơ địa của từng cá nhân, có người gặp phải các tác dụng phụ ít hay nhiều, nặng hay nhẹ, thậm chí có người không gặp bất kỳ tác dụng phụ nào.

Phản ứng phổ biến nhất sau tiêm vắc xin là phản ứng tại chỗ, bao gồm đau sưng tại chỗ tiêm. Đây là tác dụng phụ tạm thời, sẽ nhanh chóng thuyên giảm, phục hồi sau vài ngày. Trong trường hợp này, có thể chườm mát vị trí tiêm để giảm đau và khó chịu.

Ngoài ra, người tiêm vắc xin còn có thể gặp các phản ứng toàn thân như ớn lạnh, sốt, khó chịu hoặc mệt mỏi. Để giảm nhẹ các triệu chứng này, nên nghỉ ngơi nhiều hơn, duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối và uống nhiều nước.

Nếu có sốt, có thể sử dụng các loại thuốc hạ sốt thông thường như Paracetamol để giảm triệu chứng. Đồng thời, cần theo dõi các triệu chứng và thông báo cho bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường.

Trong một số trường hợp hiếm hoi, người tiêm vắc xin có thể phản ứng dị ứng nặng. Các triệu chứng dị ứng bao gồm phát ban, khó thở, co giật, tím tái... Khi gặp phải những triệu chứng này, người bệnh cần được can thiệp y tế càng sớm càng tốt. Bệnh nhân nên được đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ thăm khám, điều trị kịp thời.

Thông qua bài viết trên, Nhà thuốc Long Châu xin gửi tới quý độc giả thông tin về vắc xin đông khô. Mong bạn đọc đã có được kiến thức hữu ích về loại vắc xin này bao gồm ưu và nhược điểm để đưa ra lựa chọn tiêm chủng phù hợp. 

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào là đơn vị cung cấp dịch vụ tiêm chủng đảm bảo chất lượng, an toàn và phù hợp cho mọi đối tượng cần tiêm phòng. Liên hệ với Tiêm chủng Long Châu qua Hotline 1800 6928 để được tư vấn, hẹn lịch miễn phí hoặc đặt lịch online tại đây.

Xem thêm:

• Tiêm vắc xin cho học sinh: Những thông tin quan trọng cần biết
• Trẻ 18 tháng tiêm mũi gì? Những điều cần biết sau khi tiêm