Vai trò của định lượng IgE trong chẩn đoán dị ứng

Định lượng IgE trong chẩn đoán dị ứng ngày càng được xem như một công cụ đáng tin cậy giúp xác định nguyên nhân gây phản ứng quá mẫn. Nhờ xét nghiệm này, bác sĩ có thể đánh giá mức độ nhạy cảm của cơ thể với các dị nguyên khác nhau và đưa ra hướng điều trị phù hợp. Việc hiểu rõ vai trò của IgE sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong quản lý và phòng tránh các bệnh lý dị ứng.

Vai trò của định lượng IgE trong chẩn đoán dị ứng như thế nào?

Xét nghiệm định lượng IgE được sử dụng để sàng lọc và phát hiện các tình trạng liên quan đến dị ứng. Xét nghiệm này giúp đo tổng nồng độ globulin miễn dịch E trong máu. Ngoài ra, nó còn có thể được thực hiện trước hoặc song song với các xét nghiệm định lượng IgE đặc hiệu với dị nguyên khác ở những người có dấu hiệu lâm sàng nghi ngờ dị ứng.

Globulin miễn dịch E là một loại kháng thể do hệ miễn dịch sản xuất để phản ứng lại với các tác nhân mà cơ thể cho là có hại. Đây là một trong năm loại globulin miễn dịch, và thông thường chỉ xuất hiện trong máu với nồng độ rất thấp.

Kết quả xét nghiệm định lượng IgE thường tăng trong các bệnh dị ứng như viêm da cơ địa, nhiễm ký sinh trùng hoặc rối loạn liên quan đến tế bào bạch cầu. Nói cách khác, chỉ số IgE cao có thể phản ánh sự hiện diện của phản ứng dị ứng trong cơ thể.

Khi một người xuất hiện các biểu hiện nghi ngờ dị ứng với một hay nhiều tác nhân, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm kháng thể IgE đặc hiệu với các dị nguyên. Những triệu chứng gợi ý tình trạng dị ứng thường gặp gồm phát ban, viêm da, chàm, mắt đỏ và ngứa, ho hoặc nghẹt mũi kèm hắt hơi, hen suyễn, cảm giác ngứa rát trong miệng hoặc họng, khó thở, cũng như các triệu chứng tiêu hóa như đau bụng, buồn nôn hoặc tiêu chảy.

Một số triệu chứng dị ứng cần xét nghiệm IgE

Các biểu hiện dị ứng xuất hiện ở người bệnh có thể là dấu hiệu cần thực hiện xét nghiệm IgE để hỗ trợ chẩn đoán, bao gồm:

Triệu chứng dị ứng khi tiếp xúc qua đường hô hấp

Người bệnh có thể gặp các tình trạng như ngứa mũi, hắt hơi, đỏ và ngứa mắt, viêm kết mạc dị ứng, chảy nước mũi, ho hoặc sưng niêm mạc mũi. Ngoài ra, dị ứng hô hấp còn có thể liên quan đến bệnh hen suyễn, gây co thắt đường thở, viêm, tăng tiết dịch nhầy và phù da do giãn mạch.

Triệu chứng dị ứng khi tiếp xúc qua đường tiêu hóa

Khi tác nhân gây dị ứng xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, hệ miễn dịch sẽ nhận diện chúng như một yếu tố “lạ” và kích hoạt phản ứng phòng vệ quá mức. Lúc này, cơ thể giải phóng các chất trung gian như histamin, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu.

Người bệnh có thể cảm thấy sưng hoặc tê ở môi, lưỡi, hoặc vùng quanh miệng; kèm theo cảm giác đầy hơi, đau quặn bụng, buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy. Ở một số trường hợp nặng hơn, phản ứng dị ứng có thể lan rộng, gây nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy toàn thân, hoặc thậm chí dẫn đến khó thở và tụt huyết áp nếu xảy ra phản vệ.

Triệu chứng dị ứng do côn trùng đốt

Phản ứng dị ứng sau khi bị côn trùng đốt có thể biểu hiện bằng ngứa, sưng, thay đổi màu da tại vị trí đốt. Trường hợp nặng, người bệnh có thể xuất hiện phát ban toàn thân, ngứa rát, khó thở, ho, hoặc tức ngực. Nếu phản ứng diễn tiến nghiêm trọng, có thể dẫn đến sốc phản vệ - tình trạng cấp cứu nguy hiểm tính mạng cần xử trí ngay.

Triệu chứng dị ứng do thuốc

Khi cơ thể hình thành kháng thể IgE đặc hiệu với một số thành phần thuốc, người dùng có thể bị dị ứng với biểu hiện như ho, hắt hơi, phát ban, nổi mề đay, khó thở, tức ngực hoặc đau bụng. Trong những trường hợp nặng, phản ứng có thể tiến triển thành sốc phản vệ.

Tóm lại, xét nghiệm IgE giữ vai trò quan trọng trong việc xác định nguyên nhân gây dị ứng ở người có triệu chứng nghi ngờ, đồng thời hỗ trợ theo dõi quá trình điều trị hiệu quả.

Xét nghiệm IgE huyết thanh tăng và giảm khi nào?

Mức IgE huyết thanh tăng có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau. Thường gặp nhất là các bệnh lý dị ứng như viêm da cơ địa, hen phế quản do dị ứng, dị ứng thuốc, dị ứng thực phẩm, viêm mũi dị ứng hoặc sốt mùa cỏ khô. Ngoài ra, tình trạng viêm xoang mạn tính hay một số bệnh da liễu hiếm gặp như pemphigus (bệnh bọng nước đa dạng) cũng có thể làm tăng nồng độ IgE.

Một nguyên nhân khác là bệnh lý tủy xương, chẳng hạn đa u tủy IgE, trong đó tế bào plasma sản xuất quá mức loại kháng thể này. Bên cạnh đó, IgE còn tăng cao khi cơ thể bị nhiễm ký sinh trùng như giun móc, giun đũa, sán máng, hoặc nhiễm nấm echinococcus. Trong những trường hợp này, xét nghiệm định lượng IgE có thể hỗ trợ đáng kể trong việc chẩn đoán bệnh ký sinh trùng

Ngược lại, nồng độ IgE giảm có thể liên quan đến một số rối loạn hoặc bệnh lý nghiêm trọng. Những nguyên nhân thường gặp bao gồm giãn mạch não thất, thiếu hụt bẩm sinh IgE huyết thanh, hoặc bệnh đa u tủy xương không thuộc loại sản xuất IgE. Ngoài ra, các hội chứng suy giảm miễn dịch như AIDS, ung thư biểu mô giai đoạn muộn, hay tình trạng không có gamma globulin trong máu cũng có thể khiến chỉ số IgE giảm đáng kể.

IgE tăng cao có nguy hiểm không?

Khi nồng độ IgE trong máu đạt mức ≥0,35 IU/mL, điều đó cho thấy lượng kháng thể IgE cao hơn bình thường. Mức tăng này thường gợi ý khả năng cơ thể đang có phản ứng dị ứng với một hoặc nhiều tác nhân nhất định. Tuy nhiên, kết quả dương tính không luôn đồng nghĩa người đó sẽ xuất hiện phản ứng dị ứng thực tế khi tiếp xúc với chất đó trong đời sống.

Ngoài ra, chỉ số IgE cao không thể hiện chính xác mức độ nghiêm trọng của tình trạng dị ứng. Việc chẩn đoán vẫn cần được kết hợp với khai thác bệnh sử, thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm chuyên biệt khác, thực hiện dưới sự theo dõi và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa dị ứng - miễn dịch.

Ngược lại, khi chỉ số IgE <0,35 IU/mL, điều này thường cho thấy người đó ít có khả năng bị dị ứng với chất được xét nghiệm. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm cần được giải thích thận trọng và luôn đặt trong bối cảnh triệu chứng lâm sàng, bởi chỉ số thấp không loại trừ hoàn toàn khả năng dị ứng.

Thực tế, vẫn có những trường hợp xét nghiệm IgE âm tính nhưng người bệnh vẫn gặp phản ứng dị ứng khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh. Nguyên nhân là do độ nhạy của xét nghiệm với từng loại dị nguyên có thể khác nhau và ở một số dị nguyên, dữ liệu nghiên cứu về mức độ chính xác của xét nghiệm vẫn còn hạn chế.

Định lượng IgE trong chẩn đoán dị ứng đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện và đánh giá mức độ phản ứng của cơ thể với các tác nhân gây dị ứng. Xét nghiệm này giúp xác định nguyên nhân cụ thể, hỗ trợ bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả và theo dõi đáp ứng của người bệnh trong quá trình điều trị. Việc thực hiện định lượng IgE đúng thời điểm và được giải thích bởi bác sĩ chuyên khoa sẽ góp phần quan trọng trong kiểm soát, phòng ngừa và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người mắc bệnh dị ứng.