Vi chất dinh dưỡng là gì? Vai trò của vi chất dinh dưỡng trong đời sống

Vi chất dinh dưỡng rất quan trọng và là một trong những nhóm chất dinh dưỡng chính không thể thiếu trong mọi hoạt động sống. Phần lớn vi chất dinh dưỡng cơ thể không tự sản xuất được mà phải bổ sung từ thực phẩm. Vậy vi chất dinh dưỡng là gì?

Vi chất dinh dưỡng là gì?

Nhiều người còn bỡ ngỡ khi nghe đến khái niệm vi chất dinh dưỡng. Vậy vi chất dinh dưỡng là gì? Vi chất dinh dưỡng (vi lượng) là những nhóm chất rất cần thiết cho cơ thể. Vi chất dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe, sản xuất năng lượng, hỗ trợ miễn dịch và tham gia vào một số quá trình khác.

Vi chất dinh dưỡng là gì? Vai trò của vi chất dinh dưỡng trong đời sống

Vi chất dinh dưỡng gồm các khoáng chất như đồng, sắt, kẽm, canxi, iot, photpho… và những dinh dưỡng vitamin A, B, C, D, E, K…

Dù lượng vi chất dinh dưỡng có thể cần ít hơn so với các nhóm chất dinh dưỡng đa lượng protein, chất béo, carbohydrate. Tuy nhiên, những vi chất này lại không thể thiếu hụt được. Nếu thiếu hụt vi chất sẽ dẫn tới sức khỏe ảnh hưởng. Có thể sẽ gây nên tình trạng thiếu chất và các bệnh về còi xương, thiếu máu, suy dinh dưỡng, bệnh về mắt hoặc bướu cổ…

Bởi vì vi chất dinh dưỡng hầu như cơ thể không tự sản xuất được mà cần phải được bổ sung từ nhiều nguồn thực phẩm khác nhau. Những thực phẩm từ nguồn gốc thực vật và động vật, có thể bị phá vỡ bởi nhiệt, axit hoặc không khí. Những khoáng chất lại không bị phá vỡ. Những khoáng chất này là các chất vô cơ, tồn tại trong đất hoặc nước. Chúng ta ăn thực vật hoặc động vật cơ thể tiêu thụ các vitamin tạo ra hoặc các khoáng chất mà chúng hấp thụ. 

Vai trò của vi chất dinh dưỡng là gì?

Phần trên đã giải thích vi chất dinh dưỡng là gì rồi. Vậy vai trò của vi chất dinh dưỡng là gì? Nó quan trọng như thế nào đối với mỗi thực thể chúng ta?

Như vậy vi chất dinh dưỡng bao gồm vitamin và khoáng chất. Những vi chất này được chia thành 4 nhóm gồm: Vitamin tan trong nước, vitamin tan trong chất béo, nguyên tố vi lượng và khoáng chất vi lượng. Cụ thể:

Vitamin tan trong nước

Đa phần các vitamin đều có thể hòa tan trong nước. Những vitamin sẽ bị đào thải ra ngoài cùng nước tiểu khi tiêu thụ quá nhiều. Chúng không dễ dàng lưu lại trong cơ thể chúng ta. Chức năng của mỗi loại vitamin tan trong nước có một vai trò duy nhất để thực hiện đúng chức năng của chúng. Đơn cử như loại vitamin B kích hoạt những phản ứng hóa học quan trọng. Nó hoạt động như các enzyme. Bởi vì rất nhiều những phản ứng hóa học cần thiết cho sản xuất năng lượng.

Đa phần các vitamin đều có thể hòa tan trong nước.

Những vitamin tan trong nước như các loại vitamin kể dưới đây mỗi một loại có một chức năng khác nhau:

• Vitamin B1 (thiamine) có khả năng làm chuyển đổi chất dinh dưỡng thành năng lượng.
• Vitamin B2 (riboflavin) lại là chất cần thiết cho sản xuất năng lượng, chức năng tế bào và chuyển hóa chất béo. Đối với Vitamin B3 (niacin) có thể giúp thúc đẩy quá trình sản xuất năng lượng từ thực phẩm.
• Vitamin B5 (axit pantothenic) rất cần để tổng hợp axit béo.
• Đối với vitamin B6 (pyridoxine) có thể giải phóng đường từ carbohydrate dự trữ để lấy năng lượng và tạo ra các tế bào hồng cầu.
• Đóng vai trò trong quá trình chuyển hóa axit béo, axit amin và glucose thì lại là thành phần vitamin B7.
• Vitamin B9 (folate) giúp quá trình phân chia tế bào thích hợp.
• Vitamin B12 (cobalamin) không thể thiếu trong sự hình thành tế bào hồng cầu và hệ thống thần kinh và chức năng não thích hợp.
• Còn đối với vitamin C (axit ascorbic) lại là chất dẫn truyền thần kinh, collagen và protein.

Những vitamin tan trong nước này có vai trò quan trọng trong việc tạo ra năng lượng cho cơ thể, nhưng ngoài ra cũng có một số chức năng khác. Đây là các vitamin không dễ dàng lưu lại trong cơ thể vì vậy cần nạp đủ các loại vitamin này từ thực phẩm.

Vitamin tan trong chất béo

Vitamin tan trong chất béo không tan trong nước có thể hấp thụ tốt nhất khi được tiêu thụ cùng với chất béo. Những vitamin này được tích trữ trong gan sau khi tiêu thụ. Những vitamin này sẽ được cơ thể sử dụng dần.

• Có thể nói vitamin A rất cần thiết cho thị lực và chức năng cơ quan thích hợp.
• Vitamin D có khả năng hỗ trợ hấp thụ canxi và phát triển xương, đồng thời thúc đẩy chức năng miễn dịch.
• Vitamin E có khả năng chống oxy hóa giúp bảo vệ các tế bào khỏi bị hư hại, đồng thời hỗ trợ chức năng miễn dịch.
• Thành phần vitamin K lại cần thiết cho quá trình phát triển xương và đông máu.

Vitamin tan trong chất béo không tan trong nước có thể hấp thụ tốt nhất khi được tiêu thụ cùng với chất béo.

Nguyên tố vi lượng

Để thực hiện tốt những vai trò của cơ thể thì cần một lượng lớn hơn khoáng chất vi lượng.

Thành phần canxi giúp cho cấu trúc và chức năng thích hợp của xương và răng, đồng thời hỗ trợ chức năng cơ và co thắt mạch máu. Với phốt pho là một phần của cấu trúc màng xương và tế bào. Thành phần magie giúp hỗ trợ hơn 300 phản ứng enzyme, và khả năng điều hòa huyết áp. Natri là chất điện giải giúp cân bằng chất lỏng đồng thời có khả năng duy trì huyết áp. Clorua là thành phần thường kết hợp với natri, giúp duy trì sự cân bằng chất lỏng và được sử dụng để hỗ trợ tiêu hóa. Kali giúp truyền dẫn thần kinh và chức năng cơ bắp. Một phần của mọi mô sống và có trong axit amin methionine và cysteine. ​

Khoáng chất vi lượng

Đối với thành phần khoáng chất vi lượng dù chỉ cần số lượng ít so với nguyên tố vi lượng nhưng phải đủ hiện các chức năng quan trọng trong cơ thể. Như sắt có thể hỗ trợ tạo ra một số hormone và cấp oxy. Mangan có khả năng hỗ trợ axit amin và cholesterol, carbohydrate. Để hình thành mô liên kết cũng như chức năng não và hệ thần kinh bình thường cần đến đồng. Không thể thiếu kẽm vì kẽm cần thiết cho sự tăng trưởng bình thường, chức năng miễn dịch và chữa lành vết thương. Để hỗ trợ điều hòa tuyến giáp cần đến iot. Fluoride cần thiết cho sự phát triển của xương và răng. Đối với selenium lại khá quan trọng đối với sức khỏe tuyến giáp, đồng thời có khả năng sinh sản và bảo vệ chống lại tổn thương oxy hóa.

Lợi ích sức khỏe của vi chất dinh dưỡng

Tất cả các vi chất dinh dưỡng đều rất quan trọng đối với cơ thể, giúp cho cơ thể duy trì hoạt động:

• Nếu như chúng ta cung cấp đủ lượng vitamin và khoáng chất khác nhau cho cơ thể sẽ giúp cho sức khỏe tối ưu và chống lại bệnh tật. Những vi chất tham gia vào các hoạt động của cơ thể. Có những khoáng chất và vitamin với vai trò hoạt động như chất chống oxy hóa để bảo vệ tế bào có liên quan đến một số bệnh như ung thư, Alzheimer, bệnh tim mạch…
• Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nếu chúng ta ăn uống và cung cấp cho cơ thể đầy đủ những vitamin A, B, C sẽ làm giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư. Ngăn ngừa bệnh Alzheimer bằng cách cung cấp cho cơ thể một số loại vitamin.
• Để chống lại bệnh tật, cần sử dụng một số khoáng chất, đơn cử như có nghiên cứu về nồng độ selen trong máu thấp với nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn. 
• Ở một nghiên cứu đánh giá khác cho thấy nguy cơ mắc bệnh tim giảm 24% khi nồng độ selen trong máu tăng 50%. Hoặc những nghiên cứu khác chỉ ra nếu bổ sung canxi đầy đủ sẽ làm giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim và tất cả các nguyên nhân khác. 

Như vậy có thể khẳng định, vi chất dinh dưỡng là rất quan trọng đối với cơ thể. Vi chất dinh dưỡng tham gia gần như trong mọi quá trình hoạt động của cơ thể. Nếu bạn muốn bổ sung vi chất cho cơ thể tương đối đầy đủ thì nên đa dạng thức ăn hằng ngày và cung cấp những thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng. 

Tuệ Nhi

Nguồn tham khảo: Tổng hợp